ebook Francuskie podejście regulacyjne we współczesnej teorii ekonomii Renata Pęciak

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Rok wydania: 2019

Celem rozdziału pierwszego, który ma charakter eksplikacyjny, jest syntetyczna prezentacja genezy i koncepcji regulacji na gruncie nauk technicznych, przyrodniczych i ekonomicznych. Celem rozdziału drugiego jest wyjaśnienie kontekstu realnego i teoretycznego, w którym narodziło się podejście regulacyjne, a także zwięzła prezentacja najważniejszych szkół, które przyjęły francuską interpretację regulacji. Celem rozdziału trzeciego, obok prezentacji genezy szkoły paryskiej, jest charakterystyka aparatury pojęciowej będącej podstawą programu badawczego regulacjonistów. W centrum badań znalazł się kapitalizm i występujące w nim sprzeczności. Zaproponowana siatka pojęciowa jest zasługą przede wszystkim dwóch eminentnych postaci francuskiego regulacjonizmu, Michela Aglietty i Roberta Boyera. Podstawowe koncepcje bazowe, takie jak sposób produkcji czy system akumulacji, zostały osadzone jeszcze w teorii marksowskiej, jednak wprowadzenie pojęcia form instytucjonalnych przesunęło zainteresowanie regulacjonistów na wymiar instytucjonalny. Wyjaśnienie istoty fordyzmu jako motoru wzrostu gospodarczego w okresie powojennej prosperity, periodyzacja regulacji, typologia kryzysów oraz interpretacja kryzysu z lat 70. XX w. jako kryzysu sposobu regulacji stanowią kanwę rozdziału czwartego. W rozdziale piątym wskazano najważniejsze kierunki badań szkoły, które odzwierciedlają ewolucję programu badawczego regulacjonistów. Ostatni, szósty rozdział stanowi próbę analizy krytycznej i prospektywnej paryskiego podejścia regulacyjnego. W rozdziale tym zaproponowano periodyzację ewolucji programu badawczego paryskich regulacjonistów, wskazując trzy generacje badań.

Spis treści ebooka Francuskie podejście regulacyjne we współczesnej teorii ekonomii

Wstęp 11
Rozdział I
Konceptualizacja pojęcia regulacji w różnych ujęciach 17
1. Regulacja jako pojęcie teoretyczne 17
1.1. Termin regulacja w różnych dyscyplinach nauki 17
1.2. Kategoria regulacji w podejściu systemowym 18
1.3. Kategoria regulacji w naukach ekonomicznych we współczesnej ekonomii angloamerykańskiej 23
2. Konceptualizacja pojęcia regulacji we francuskim podejściu regulacyjnym 30
2.1. Źródła interpretacji regulacji w ujęciu francuskim 30
2.2. Konceptualizacja pojęcia regulacji w interpretacji szkoły paryskiej 33
Rozdział II
Podejście regulacyjne – rekonstrukcja historyczna 38
1. Geneza podejścia regulacyjnego 38
1.1. Realna koniunktura gospodarcza lat 60. i 70. XX w. jako katalizator narodzin podejścia regulacyjnego 38
1.2. Koniunktura teoretyczna 42
2. Szkoły w ramach podejścia regulacyjnego 47
2.1. Podejście francuskie 47
2.1.1. Szkoła marksistowska Paula Boccary 47
2.1.2. Szkoła grenoblańska Gérarda Destanne’a de Bernisa 50
2.1.3. Szkoła paryska 53
2.2. Szkoła zachodnioniemiecka 54
2.3. Szkoła amsterdamska 57
2.4. Szkoła nordycka 58
2.5. Szkoła Społecznej Struktury Akumulacji 60
3. Syntetyczne ujęcie podejścia regulacyjnego 64
Rozdział III
Geneza paryskiej szkoły regulacji i aparatura pojęciowa 68
1. Początek badań szkoły paryskiej 68
2. Między krytyką ekonomii neoklasycznej a ortodoksyjnym marksizmem 72
3. Podstawowa idea: zmienność dynamiki ekonomicznej i społecznej 77
4. Aparatura pojęciowa szkoły paryskiej: poziomy analizy regulacyjnej – od sposobu produkcji do sposobu regulacji 80
4.1. Sposób produkcji 80
4.2. System akumulacji 81
4.3. Formy instytucjonalne 83
4.4. Sposób regulacji 88
Rozdział IV
Pierwsze wyniki badań ex post regulacjonistów paryskich 92
1. Periodyzacja regulacji gospodarki kapitalistycznej z perspektywy historycznej 92
1.1. Mechanizmy dostosowawcze w gospodarce kapitalistycznej 92
1.2. Rodzaje historycznej regulacji 93
2. System fordowski jako spiritus movens golden age of capitalism 99
2.1. Cztery wymiary fordyzmu 99
2.2. Kompromis kapitał-praca – warunek sine qua non dynamicznego wzrostu gospodarczego 104
2.3. Specyfika fordowskiego sposobu regulacji 108
3. Typologia kryzysów w gospodarce kapitalistycznej 112
4. Kryzys z lat 70. XX w. jako kryzys sposobu regulacji 118
Rozdział V
Kierunki rozwoju programu badawczego paryskiej szkoły regulacji 124
1. Teoria instytucji regulacjonistów 124
1.1. Pojęcie instytucji z perspektywy ekonomii instytucjonalnej i szkoły regulacji 124
1.2. Formy instytucjonalne jako wynik kompromisu zinstytucjonalizowanego 130
1.3. Konfiguracja form instytucjonalnych a trwałość systemu społeczno-gospodarczego 133
2. W poszukiwaniu nowego sposobu regulacji 140
2.1. Regulacja zdominowana przez finansyzację 140
2.2. Czy istnieje konsensus w kwestii nowego sposobu regulacji? 145
3. Różnorodność kapitalizmów – kapitalizm czy gospodarka rynkowa? 151
3.1. Między państwem a rynkiem – różnorodność form koordynacji 151
3.2. Gospodarka rynkowa versus różnorodność kapitalizmów 157
4. Między porządkiem ekonomicznym a porządkiem politycznym – w kierunku ekonomii politycznej kapitalizmów 164
Rozdział VI
Ewolucja i perspektywa rozwoju paryskiej szkoły regulacji 170
1. Ewolucja paryskiej szkoły regulacji 170
1.1. Próba periodyzacji programu badawczego paryskiej szkoły 170
1.2. Status quo czy in statu nascendi? 176
2. Dylematy epistemologiczno-metodologiczne programu badawczego 178
2.1. Szkoła myślenia ekonomicznego i próby instytucjonalizacji szkoły regulacji 178
2.2. Teoria czy program badawczy w sensie Imre Lakatosa? 181
2.3. Czy istnieją prawa ekonomiczne? 186
3. Quo vadis… szkoło regulacji? 188
Zakończenie 195
Aneks statystyczny 205
Bibliografia 209
Spis rysunków 237
Spis tabel 237