ebook Kiedy dziecko nie rozwija się prawidłowo Ilona Anna Kopyta

Wydawca: PZWL

Rok wydania: 2024

Publikacja Kiedy dziecko nie rozwija się prawidłowo to praktyczny przewodnik po etapach rozwoju, zawierający użyteczną i przystępną wiedzę na temat poszczególnych sfer rozwoju dziecka w danym wieku. Książka została wzbogacona o wskazówki pomocne w dostrzeżeniu nieprawidłowości rozwojowych małych pacjentów. Specjalnym narzędziem, które zostało przygotowane z myślą o lekarzach zajmujących się oceną rozwoju dziecka, jest „Wstęga rozwoju”, która ułatwi przeprowadzenie prawidłowej diagnostyki. Publikacja zawiera także wykaz aktów prawnych z krótkim komentarzem, regulujących opiekę nad dzieckiem z problemami rozwojowymi. Dodatkowo specjaliści przygotowali rozdział opisujący rolę instytucji zaangażowanych w proces wsparcia rozwoju dziecka. Autorami poszczególnych rozdziałów są eksperci z wielu dziedzin, m.in. lekarze, psychologowie, pedagodzy, fizjoterapeuci, dzięki czemu książka w sposób interdyscyplinarny, a jednocześnie przejrzysty i praktyczny opisuje etapy i aspekty rozwoju małych pacjentów, a także wskazuje na nieprawidłowości przebiegu rozwoju i możliwości wsparcia.

Spis treści ebooka Kiedy dziecko nie rozwija się prawidłowo

Wykaz skrótów XIII
Przedmowa XVII

1. Możliwości i korzyści z wczesnej diagnostyki zaburzeń i trudności rozwojowych – Mateusz Sobieski, Sylwia Wrona, Dorota Prysak 1
1.1. Czym są zaburzenia rozwojowe? Norma i patologia rozwoju dziecka 1
1.2. Rola bilansów zdrowia we wczesnym wykrywaniu zaburzeń rozwojowych 5
1.2.1. Książeczka zdrowia dziecka i siatki centylowe 7
1.2.2. Znaczenie procedur przeprowadzanych podczas bilansu zdrowia dziecka 9
1.2.3. Przygotowanie się do przeprowadzenia bilansu zdrowia dziecka 17
1.3. Dodatkowe narzędzia przesiewowe do diagnostyki zaburzeń rozwojowych 18

2. Wcześniactwo – konsekwencje neurorozwojowe, społeczne i rodzinne – Ilona Anna Kopyta, Sylwia Wrona, Beata Skotnicka, Anna Wojtas-Rduch, Magdalena Bełza-Gajdzica 25
2.1. Wcześniactwo – problemy okresu noworodkowego 26
2.1.1. Niewydolność oddechowa 26
2.1.2. Zaburzenia odżywiania 28
2.1.3. Infekcje okresu noworodkowego: posocznica oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych 29
2.1.4. Martwicze zapalenie jelit 30
2.1.5. Krwawienia dokomorowe 30
2.1.6. Drgawki okresu noworodkowego 32
2.1.7. Dysplazja oskrzelowo-płucna 33
2.1.8. Retinopatia wcześniacza 34
2.2. Problemy neurorozwojowe oraz medyczne wynikające z wcześniactwa 35
2.2.1. Mózgowe porażenie dziecięce 35
2.2.2. Niepełnosprawność intelektualna 39
2.2.3. Zaburzenia analizatora wzrokowego i słuchowego 43
2.2.4. Zaburzenia emocjonalne, koncentracji, nadpobudliwość psychoruchowa 49
2.2.5. Zaburzenia rozwoju psychomotorycznego i mowy 52

3. Rozwój dziecka w wieku 3–4 miesięcy – Anna Schab, Sylwia Wrona, Beata Skotnicka, Magdalena Bełza-Gajdzica, Anna Wojtas-Rduch, Dorota Prysak, Szymon Godawa 63
3.1. Rozwój motoryczny i posturalny 64
3.1.1. Reakcje odruchowe, motoryczne i posturalne niemowlęcia 64
3.1.2. Rozwój niemowlęcia w pozycji supinacyjnej 66
3.1.3. Rozwój niemowlęcia w pozycji pronacyjnej 70
3.2. Rozwój wzroku 71
3.3. Rozwój słuchu 73
3.4. Rozwój mowy 75
3.5. Rozwój społeczny, emocjonalny i poznawczy 79
3.6. Praktyczna ocena potencjalnych zaburzeń rozwoju, od obserwacji rodzica do postępowania specjalistycznego 80

4. Rozwój dziecka w wieku 6 miesięcy – Anna Schab, Beata Skotnicka, Sylwia Wrona, Magdalena Bełza-Gajdzica, Anna Wojtas-Rduch, Dorota Prysak, Szymon Godawa 85
4.1. Rozwój motoryczny i posturalny 86
4.1.1. Rozwój niemowlęcia w pozycji supinacyjnej (leżenie na plecach) 86
4.1.2. Rozwój niemowlęcia w pozycji pronacyjnej (leżenie na brzuchu) 86
4.1.3. Umiejętności zmiany pozycji ciała w przestrzeni 91
4.2. Rozwój wzroku 93
4.3. Rozwój słuchu 95
4.4. Rozwój mowy 97
4.5. Rozwój społeczny, emocjonalny i poznawczy 101
4.6. Praktyczna ocena potencjalnych zaburzeń rozwoju, od obserwacji rodzica do postępowania specjalistycznego 102

5. Rozwój dziecka w wieku 9 miesięcy – Anna Schab, Beata Skotnicka, Sylwia Wrona, Magdalena Bełza-Gajdzica, Anna Wojtas-Rduch, Dorota Prysak, Szymon Godawa 107
5.1. Rozwój motoryczny i posturalny 108
5.1.1. Pozycje przyjmowane przez niemowlę 108
5.1.2. Umiejętności motoryczne 111
5.1.3. Umiejętności manipulacyjne 114
5.2. Rozwój wzroku 114
5.3. Rozwój słuchu 115
5.4. Rozwój mowy 116
5.5. Rozwój społeczny, emocjonalny i poznawczy 118
5.6. Praktyczna ocena potencjalnych zaburzeń rozwoju, od obserwacji rodzica do postępowania specjalistycznego 119

6. Rozwój dziecka w 12. miesiącu życia – Magdalena Bełza-Gajdzica, Anna Wojtas-Rduch, Anna Schab, Beata Skotnicka, Sylwia Wrona, Dorota Prysak, Szymon Godawa 123
6.1. Rozwój motoryczny i posturalny 124
6.2. Rozwój wzroku 129
6.3. Rozwój słuchu 130
6.4. Rozwój mowy 132
6.5. Rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny 134
6.6. Podsumowanie – praktyczna ocena potencjalnych zaburzeń rozwoju, od obserwacji rodzica do postępowania specjalistycznego 136

7. Rozwój dziecka w 2.–3. roku życia – Beata Skotnicka, Sylwia Wrona, Anna Schab, Magdalena Bełza-Gajdzica, Anna Wojtas-Rduch, Dorota Prysak, Szymon Godawa 141
7.1. Rozwój motoryczny i posturalny 142
7.2. Rozwój wzroku 144
7.3. Rozwój słuchu 146
7.4. Rozwój mowy 148
7.5. Rozwój społeczny i emocjonalny 150
7.6. Rozwój poznawczy 151
7.7. Podsumowanie – praktyczna ocena potencjalnych zaburzeń rozwoju, od obserwacji rodzica do postępowania specjalistycznego 153

8. Rozwój dziecka w wieku 4 lat – Szymon Godawa, Beata Skotnicka, Sylwia Wrona, Magdalena Bełza-Gajdzica, Anna Wojtas- Rduch, Dorota Prysak, Anna Schab 157
8.1. Rozwój motoryczny i posturalny 158
8.2. Rozwój wzroku 159
8.3. Rozwój słuchu 160
8.4. Rozwój mowy 161
8.5. Rozwój poznawczy, społeczny i emocjonalny 163
8.6. Podsumowanie – praktyczna ocena potencjalnych zaburzeń rozwoju – od obserwacji rodzica do postępowania specjalistycznego 164

9. Rozwój dziecka w 5. oraz 6. roku życia – Anna Wojtas-Rduch, Magdalena Bełza-Gajdzica, Anna Schab, Beata Skotnicka, Sylwia Wrona, Dorota Prysak, Szymon Godawa 169
9.1. Rozwój motoryczny i posturalny 170
9.2. Rozwój wzroku 172
9.3. Rozwój słuchu 174
9.4. Rozwój mowy 175
9.5. Podsumowanie rozwoju mowy dziecka w okresie 1.–6. roku życia 177
9.6. Rozwój społeczny, emocjonalny oraz poznawczy 177
9.7. Podsumowanie – praktyczna ocena potencjalnych zaburzeń rozwoju, od obserwacji rodzica do postępowania specjalistycznego 180

10. Wsparcie dziecka z niepełnosprawnością – podstawowe zagadnienia prawne – Agnieszka Nowak, Lucyna Legierska, Mateusz Sobieski, Ilona Anna Kopyta 183
10.1. Orzeczenia o niepełnosprawności 183
10.1.1. Niepełnosprawność w prawie oświatowym 184
10.1.2. Niepełnosprawność w systemie pomocy społecznej 185
10.2. Poradnia psychologiczno-pedagogiczna 188
10.2.1. Opinia o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju 190
10.2.2. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego 190
10.2.3. Orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego oraz indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego 191
10.2.4. Orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, indywidualnych oraz grupowych 192
10.3. Wiodący ośrodek koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczy 192
10.4. Ośrodki I, II i III poziomu referencyjnego systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży 193
10.5. Ośrodki wczesnej interwencji 194

11. Instytucjonalne zasoby wsparcia rodziny i dziecka – Ilona Fajfer-Kruczek, Lucyna Legierska 199
11.1. Wsparcie instytucjonalne dziecka i rodziny w Polsce – wprowadzenie 199
11.2. Wsparcie w ramach wiodących ośrodków koordynująco-rehabilitacyjno-opiekuńczych 202
11.3. Wsparcie w ramach ośrodków wczesnej interwencji 204
11.4. Wsparcie w ramach poradni psychologiczno-pedagogicznych 205
11.5. Wsparcie w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka 217
11.6. Wsparcie w systemie instytucji oświaty 218
11.7. Wsparcie w ramach ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej 221
11.8. Wsparcie organizacji pozarządowych 222

12. Transdyscyplinarność w pracy lekarza POZ – Sylwia Wrona, Dorota Prysak, Mateusz Sobieski 225
12.1. Cechy zespołów transdyscyplinarnych vs. interdyscyplinarnych – ewolucja podejścia do opieki nad dzieckiem z problemem rozwojowym 226
12.2. Koordynacja diagnostyki i terapii – rola lekarza POZ 230
12.3. Model skoncentrowany na rodzinie wobec dziecka z zaburzeniami rozwojowymi 233
12.4. Postawy rodziców w procesie diagnostyki – jak rozmawiać z rodzicem? 235
12.5. Komunikacja specjalisty z dzieckiem z trudnościami 239

Skorowidz 245

DODATEK SPECJALNY – Wstęga czasu – Mateusz Sobieski 254