ebook Metody obiektywizacji oceny ryzyka w inwestycjach infrastrukturalnych w transporcie Przemysław Borkowski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Rok wydania: 2013

Monografia podejmuje problem oceny ryzyka w inwestycjach infrastrukturalnych w transporcie. Liczne przykłady z ostatnich lat zakończonych spektakularnymi niepowodzeniami dużych projektów infrastrukturalnych prowokują do postawienia pytania o przyczyny tego stanu rzeczy. Jest nim błędne oszacowanie ryzyka. W książce dokonano wszechstronnej analizy przyczyn pojawiania się ryzyka w tego typu projektach, sposobów jego identyfikacji i oceny. Oceniono czynniki determinujące rozkład ryzyka między strony umowy w realizacji projektu infrastrukturalnego, wskazano na narzędzia oceny jakościowej i ilościowej ryzyka z uwzględnieniem specyfiki sektora transportu. Dokonano krytycznej analizy obowiązujących wytycznych w zakresie oceny projektów infrastrukturalnych zarówno w wymiarze krajowym, jak i w praktyce międzynarodowej. Istotą pracy jest jednak poszukiwanie sposobu poprawy sytuacji i opisanie metody poprawiającej jakość szacunków ryzyka w projektach z zakresu infrastruktury transportu. W rezultacie sformułowano model relacji między rodzajami ryzyka występującymi na polu realizacji projektów transportowych i zaproponowano alternatywną referencyjną metodę oceny ryzyka w inwestycjach w infrastrukturze transportu opartą na podejściu zewnętrznym zamiast dotąd stosowanej metodzie wewnętrznej oceny.

Spis treści ebooka Metody obiektywizacji oceny ryzyka w inwestycjach infrastrukturalnych w transporcie

WPROWADZENIE 9

Rozdział 1. ISTOTA RYZYKA 17

1.1. Koncepcja ryzyka 17
1.2. Filozoficzne i praktyczne źródła ryzyka 27
1.3. Ryzyko w klasycznym nurcie teorii ekonomii 34
1.4. Ryzyko w poglądach szkół ekonomicznych niemieszczących się w nurcie klasycznym 43
1.5. Ryzyko jako funkcja w świetle teorii systemów 50
1.6. Koncepcje teoretyczne ryzyka w analizie inwestycji infrastrukturalnych w transporcie 55

Rozdział 2. UWARUNKOWANIA ANALIZY RYZYKA W INWESTYCJACH INFRASTRUKTURALNYCH 60

2.1. Determinanty badania ryzyka w transporcie 60
2.1.1. Specyfika analizy ryzyka inwestycji infrastrukturalnych 60
2.1.2. Determinanty instytucjonalne i polityczne analizy ryzyka w infrastrukturze transportu 61
2.1.3. Źródła ryzyka w inwestycjach w infrastrukturze transportu 68
2.1.4. Metody finansowania inwestycji infrastrukturalnej a ryzyko 73
2.1.4.1. Finansowanie ze środków publicznych szczebla centralnego 78
2.1.4.2. Finansowanie na poziomie JST 82
2.1.4.3. Finansowanie kapitałami prywatnymi 85
2.1.4.4. Finansowanie w systemie PPP 88
2.2. ryzyko w projektach inwestycyjnych z punktu widzenia interesariuszy 97
2.3. Alokacja ryzyka w procesie inwestowania w infrastrukturze 100
2.3.1. Zasady przenoszenia ryzyka 100
2.3.2. Metody przenoszenia ryzyka 109
2.3.3. Alokacja ryzyka projektu w zgodzie z FIDIC 111

Rozdział 3. PROCES ANALIZY RYZYKA W INWESTYCJACH INFRASTRUKTURALNYCH 118

3.1. Analiza ryzyka w ekonomii 118
3.2. Etapy procesu analizy i zarządzania ryzykiem 124
3.2.1. Planowanie procesu 124
3.2.2. Analiza ryzyka 125
3.2.3. Zarządzanie ryzykiem 128
3.2.4. Monitorowanie i kontrola ryzyka 131
3.3. Systematyka ryzyka 132
3.4. Klasyfikacja ryzyka w inwestycjach infrastrukturalnych w transporcie 146

Rozdział 4. RODZAJE RYZYKA W INWESTYCJACH INFRASTRUKTURALNYCH 154

4.1. Ryzyko wynikające z otoczenia projektu 154
4.2. Ryzyko wewnętrzne wynikające ze sposobu realizacji projektu 188

Rozdział 5. METODY I INSTRUMENTY OCENY RYZYKA W INWESTYCJACH INFRASTRUKTURALNYCH W TRANSPORCIE 207

5.1. Teoretyczne podstawy oceny ryzyka projektów inwestycyjnych 207
5.1.1. Metodyka oceny ryzyka 207
5.1.2. Metody ilościowe oceny ryzyka 210
5.1.3. Metody jakościowe oceny ryzyka 221
5.2. ryzyko w standardach zarządzania projektami 238
5.3. Wzorce oceny ryzyka inwestycji infrastrukturalnych w transporcie 246
5.3.1. Metodyka europejska – CBA/MCA 246
5.3.2. Metodyka CBA‑DK 256
5.3.3. Zalecenia oceny ryzyka inwestycji infrastrukturalnych w Polsce 258
5.3.4. Metoda brytyjska – redukcji nadmiernego optymizmu w ocenie ryzyka 264
5.3.5. Inne rozwiązania światowe 267
5.3.6. Porównanie modeli oceny 272

Rozdział 6. METODA REFERENCYJNEJ OCENY RYZYKA 277

6.1. Podstawy metody referencyjnej oceny ryzyka 277
6.2. Model relacj 283
6.2.1. Główne kategorie ryzyka 283
6.2.2. Elementy składowe głównych grup ryzyka w modelu relacji 286
6.3. Model oceny ryzyka 296
6.3.1. Ocena referencyjna 296
6.3.2. Modelowanie w oparciu o logikę rozmytą 300
6.3.3. Model referencyjny 309
6.3.4. Model aplikacyjny 312

Rozdział 7. MODELOWA OCENA RYZYKA W INWESTYCJACH W POLSKIEJ INFRASTRUKTURZE AUTOSTRADOWEJ 315

7.1. Uwarunkowania oceny 315
7.2. Ocena ryzyka kosztów autostradowych inwestycji infrastrukturalnych w Polsce 320
7.3. Ocena ryzyka czasu w inwestycjach w infrastrukturze autostradowej w Polsce 331
7.4. Analiza wyników i wytyczne do oceny projektów indywidualnych 341

ZAKOŃCZENIE 354
BIBLIOGRAFIA 358
SPIS RYSUNKÓW 390
SPIS TABEL 391

Aneks 1. PODSTAWOWE OPERACJE NA ZBIORACH ROZMYTYCH 394
Aneks 2. OBLICZONE FUNKCJE PRZYNALEŻNOŚCI MODELI OCENY RYZYKA 398
Aneks 3. KWESTIONARIUSZ BADANIA RYZYKA W PROJEKCIE Z ZAKRESU INFRASTRUKTURY TRANSPORTU 399