ebook Przeciwdziałanie bezrobociu wśród osób starszych W poszukiwaniu modelu Magdalena Paluszkiewicz, Tatiana Wrocławska, Mirosław Włodarczyk

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2017

Publikacja ma dużą wartość praktyczną z uwagi na obserwowane w Polsce wysokie bezrobocie wśród osób starszych i brak spójnego programu polityczno-społecznego w tej kwestii. Założeniem badawczym projektu była próba przedstawienia w ujęciu modelowym zespołu przedsięwzięć i środków prawnych, które należy podjąć, by doprowadzić do ograniczenia rozmiarów prezentowanego zjawiska. Poszukiwania rozwiązań zaczęto od analizy regulacji prawnych wybranych państw europejskich: Belgii, Czech, Danii, Finlandii, Holandii, Litwy, Niemiec, Słowacji i Węgier. Zakres przedmiotowy badań obejmował instytucje prawne, które w danym kraju z pozytywnym skutkiem wykorzystywano do ograniczania lub eliminowania bezrobocia, została także rozważona ich przydatność w warunkach polskich. Książka jest adresowana do teoretyków i praktyków polityki społecznej, prawa rynku pracy, prawa zabezpieczeni a społecznego oraz do podmiotów i osób podejmujących trud procesu legislacyjnego.

Spis treści ebooka Przeciwdziałanie bezrobociu wśród osób starszych

Przedmowa 11

Część I. Magdalena Paluszkiewicz 13
1. Wprowadzenie 13
2. Węgry – raport cząstkowy 17
2.1. Uwagi ogólne 17
2.2. Środki prawne służące utrzymaniu osób starszych w zatrudnieniu 23
2.2.1. Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na starszy wiek 23
2.2.2. Zmniejszanie kosztów zatrudnienia pracowników starszych 25
2.2.3. Warunki wykonywania pracy przez pracowników starszych 27
2.2.4. Ochrona trwałości zatrudnienia 28
2.3. Środki wspierające powrót bezrobotnych osób starszych na rynek pracy 30
2.3.1. Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek w dostępie do zatrudnienia 30
2.3.2. Subsydiowanie kosztów zatrudnienia bezrobotnych osób starszych 31
2.3.3. Programy prac publicznych 35
2.3.4. Wspieranie kształcenia zawodowego osób bezrobotnych u pracodawców 40
2.3.5. Wsparcie rozpoczęcia działalności na własny rachunek 42
2.3.6. Zatrudnienie terminowe 42
2.3.7. Usługi oferowane przez publiczne służby zatrudnienia 43
2.4. Świadczenia łagodzące skutki bezrobocia 45
2.5. Podsumowanie 49
3. Niemcy – raport cząstkowy 52
3.1. Uwagi wprowadzające 52
3.2. Środki prawne wspierające zatrudnienie pracowników starszych 58
3.2.1. Zakaz dyskryminacji ze względu na starszy wiek 58
3.2.2. Zmniejszanie kosztów zatrudnienia pracowników starszych 60
3.2.3. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracowników starszych 62
3.2.4. Warunki wykonywania pracy przez pracowników starszych 64
3.2.5. Ochrona trwałości zatrudnienia pracowników starszych 67
3.2.6. Działania partnerów społecznych wspierające zatrudnienie pracowników starszych 68
3.3. Środki wspomagające powrót bezrobotnych osób starszych na rynek pracy 69
3.3.1. Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek starszy w fazie poprzedzającej zatrudnienie 69
3.3.2. Umowa o pracę na czas określony z bezrobotną osobą starszą 69
3.3.3. Częściowa redukcja kosztów zatrudnienia bezrobotnej osoby starszej 71
3.3.4. Programy prac publicznych 73
3.3.5. Zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu 75
3.3.6. Aktualizowanie kwalifikacji zawodowych przez starsze osoby bezrobotne 77
3.3.7. Finansowe zachęty zatrudnieniowe kierowane do starszych osób bezrobotnych 78
3.3.8. Wsparcie podjęcia działalności na własny rachunek 80
3.3.9. Zlecanie działań aktywizacyjnych agencjom zatrudnienia 81
3.3.10. Działania partnerów społecznych na rzecz aktywizacji zawodowej starszych osób bezrobotnych 81
3.3.11. Usługi oferowane przez publiczne służby zatrudnienia 83
3.4. Środki łagodzące skutki bezrobocia wśród osób starszych 84
3.5. Podsumowanie 96
4. Dania – raport cząstkowy 98
4.1. Uwagi wprowadzające 98
4.2. Środki prawne wspierające utrzymanie zatrudnienia przez pracowników starszych 103
4.2.1. Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek starszy 103
4.2.2. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracowników starszych 105
4.2.3. Zmniejszanie kosztów zatrudnienia pracowników starszych 108
4.2.4. Warunki wykonywania pracy przez pracowników starszych 109
4.2.5. Ochrona trwałości zatrudnienia 111
4.3. Środki prawne wspierające powrót bezrobotnych osób starszych na rynek pracy 113
4.3.1. Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek w dostępie do zatrudnienia 113
4.3.2. Szkolenia dla osób bezrobotnych 114
4.3.3. Subsydiowanie zatrudnienia osób starszych 114
4.3.4. Sieć seniorów 116
4.3.5. Podjęcie działalności na własny rachunek przez starszą osobę bezrobotną 116
4.3.6. Zatrudnienie terminowe bezrobotnych osób starszych 117
4.3.7. Działania podejmowane przez publiczne służby zatrudnienia na rzecz aktywizacji zawodowej starszych osób bezrobotnych 117
4.4. Środki prawne łagodzące skutki bezrobocia osób starszych 120
4.5. Środki zachęcające do aktywizacji zawodowej a system zabezpieczenia na starość 126
4.6. Podsumowanie 129
5. Belgia – raport cząstkowy 131
5.1. Uwagi wprowadzające 131
5.2. Środki prawne służące utrzymaniu zatrudnienia przez pracowników starszych 137
5.2.1. Zakaz dyskryminacji ze względu na starszy wiek podczas zatrudnienia 137
5.2.2. Redukcja kosztów zatrudnienia pracowników starszych 139
5.2.3. Warunki wykonywania pracy przez pracowników starszych 140
5.2.4. Ochrona trwałości zatrudnienia pracowników starszych 145
5.2.5. Dodatek aktywizacyjny 152
5.2.6. Bonus emerytalny 152
5.3. Środki prawne wspierające powrót bezrobotnych osób starszych na rynek pracy 154
5.3.1. Outplacement pracowników starszych 154
5.3.2. Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek w dostępie do zatrudnienia 155
5.3.3. Zakładowy plan zatrudnienia pracowników starszych 156
5.3.4. Redukcja kosztów w związku z zatrudnieniem bezrobotnej osoby starszej 157
5.3.5. Zatrudnienie w ramach lokalnych agencji zatrudnienia 159
5.3.6. Podjęcie działalności na własny rachunek przez starsze osoby bezrobotne 161
5.3.7. Usługi oferowane przez publiczne służby zatrudnienia 161
5.4. Świadczenia pieniężne łagodzące skutki bezrobocia 162
5.5. Podsumowanie 171
6. Zarys pozycji starszych osób na polskim rynku pracy 173
7. Wnioski 187

Część II. Tatiana Wrocławska 201
1. Wprowadzenie 201
2. Środki prawne wspierające zatrudnienie osób starszych w Republice Czeskiej 205
2.1. Uwagi wprowadzające 205
2.2. Ocena ustawodawstwa czeskiego na rok 2013 oraz sformułowane zalecenia 206
2.3. Kodeksowe unormowania odnoszące się do starszych pracowników 208
2.3.1. Trwałość stosunku pracy oraz inne gwarancje dla osób w wieku starszym 208
2.3.2. Elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy według czeskiego kodeksu pracy 210
2.4. Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek starszy 211
2.5. Zabezpieczenie emerytalne 213
2.5.1. Prawo do emerytury 213
2.5.2. Łączenie pracy zarobkowej z emeryturą 216
2.5.3. Prawo do wcześniejszej emerytury w obniżonym wieku 216
2.6. Pomoc na rzecz bezrobotnych osób starszych oraz poszukujących pracy 217
2.7. Programy krajowe na rzecz aktywnego starzenia się społeczeństwa 218
2.8. Uwagi podsumowujące 219
3. Środki prawne wspierające zatrudnienie osób starszych na Litwie 221
3.1. Wprowadzenie 221
3.1.1. Ocena sytuacji Litwy na tle innych państw UE-28 na podstawie Wskaźnika Aktywnego Starzenia się 221
3.1.2. Ocena aktywności starszych pracowników na przykładzie danych statystycznych 222
3.2. Kodeksowe unormowania odnoszące się do osób w wieku starszym 225
3.3. Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek 232
3.4. Środki prawne służące przeciwdziałaniu bezrobociu wśród osób starszych 234
3.4.1. Kategorie starszych pracowników 235
3.4.2. Rodzaje pomocy 235
3.4.3. Świadczenia z tytułu bezrobocia 239
3.4.4. Rola partnerów społecznych 240
3.5. Prawo do emerytury 241
3.5.1. Rodzaje emerytur 241
3.5.2. Wysokość i warunki nabycia emerytury 241
3.6. Uwagi końcowe 243
4. Środki prawne mające na celu wydłużenie aktywności zawodowej osób starszych w Republice Słowacji 246
4.1. Dane dotyczące aktywności zawodowej osób starszych w Republice Słowacji 246
4.2. Programy na rzecz aktywnego starzenia się oraz wydłużenia aktywności zawodowej osób starszych 247
4.3. Świadczenia emerytalno-rentowe, z tytułu bezrobocia oraz ubóstwa dla osób starszych 252
4.4. Kodeksowe unormowania w odniesieniu do zatrudnienia osób starszych 256
4.5. Unormowania antydyskryminacyjne w ustawodawstwie słowackim a pozycja osób starszych 259
4.6. Uwagi podsumowujące 260
5. Środki prawne mające na celu wydłużenie aktywności zawodowej osób starszych w Holandii 263
5.1. Dane dotyczące aktywności zawodowej osób starszych w Holandii 263
5.2. Programy, środki prawne oraz akty normatywne na rzecz zwiększania aktywności zawodowej osób starszych 265
5.3. Środki przeciwdziałania i łagodzenia skutków bezrobocia dla osób starszych 269
5.4. Ustawowe regulacje oraz gwarancje w odniesieniu do zatrudnienia osób w wieku starszym 272
5.5. Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek starszy 276
5.6. Nabycie uprawnień emerytalnych 276
5.7. Uwagi podsumowujące 278
6. Wnioski 280

Część III. Mirosław Włodarczyk 293
1. Uwagi wprowadzające 293
2. Środki prawne mające na celu wsparcie osób starszych na rynku pracy w Finlandii 295
2.1. Narodowy Program na rzecz Osób Starszych (1998–2002) 295
2.2. Zmiany regulacji prawnych 298
2.3. Zmiany w prawie zatrudnienia 299
2.4. Zmiany w prawie emerytalnym 300
2.5. Przesłanki podejmowania zatrudnienia w wieku emerytalnym 303

Część IV. Mirosław Włodarczyk 305
1. W poszukiwaniu modelu przeciwdziałania bezrobociu wśród osób starszych – analiza modelowa (refleksje na tle uzyskanych wyników badań). Uwagi wprowadzające – założenia konstrukcyjne modelu 305
2. Elementy konstrukcyjne modelu przeciwdziałania bezrobociu wśród osób starszych 309

Bibliografia 331