ebook Anachronizm i aktualność Mariusz Sztuka

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2013

Polska nauka o edukacji potrzebuje impulsów i otwarć - na nowe kategorie teoretyczne, koncepcje i pola problemowe. Niestety, autorzy wielu rozpraw i publikacji nie wpisują się w to założenie. Unikają wypłynięcia na szerokie wody i rezygnują z możliwości przeżycia intelektualnych przygód, zamykają się w opłotkach bądź wyważają otwarte drzwi (powielając te same, dawno już rozwiązane problemy), wreszcie - są ateoretyczni. Niezbyt często zdarzają się teksty, które dają czytelnikowi możliwość zrekonstruowania własnego sposobu myślenia czy dialogu. Na szczęście książka Mariusza Sztuki daleko wykracza poza powyższy opis. Autor potrafi w swoich - prowadzonych niemalże na wzór Foucaultowskiej metody genealogii - narracjach ukazać wyłanianie się kolejnych dyskursów (i kolejnych wersji rzeczywistości) resocjalizacyjno-pedagogicznych oraz przedstawić je w bardzo przekonujący sposób. Resocjalizacja stanowi w jego ujęciu swoistą krystalizację zarówno dynamiki napięcia między różnymi podejściami teoretycznymi, jak i konkretnymi, realnymi zjawiskami. Trzeba dodać, że Autor nie konfrontuje wyłaniających się z badań obrazów myśli i rzeczywistości z jakimkolwiek obrazem »idealnej« czy »postulowanej« wersji resocjalizacji. Jego narracje są pozbawione wszelkiego moralizatorstwa i dydaktyzmu, tak kuszących w przypadku analiz problemów związanych z resocjalizacją (nie zakłada on też istnienia »ostatecznej prawdy«, do której naukowiec powinien dojść za wszelką cenę). Stają się w tym kontekście otwartym tekstem, który zaprasza czytelnika do nadawania własnych znaczeń.

Z recenzji prof. zw. dr. hab. Zbyszka Melosika

Praca wypełnia istniejącą w polskim piśmiennictwie z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej lukę, która wynika z niewystarczającej analizy naukowej aspektu teleologicznego resocjalizacji. Przy czym, co warto podkreślić, ów aspekt rozpatrywany jest z pozycji pedagoga. Książka Mariusza Sztuki jest w tym kontekście niewątpliwie propozycją nowatorską i zainteresuje zarówno praktyków resocjalizacji, jak i teoretyków zgłębiających to zjawisko.

Z recenzji dr. hab. Marka Heine

Spis treści ebooka Anachronizm i aktualność

Wprowadzenie 11
Wieloraka nowoczesność 11
Nowoczesność jako aktualność 15
Nowoczesność jako epoka 16
Nowoczesność jako katalog cech 19
Nowoczesność jako krytyka 23

Rozdział 1. Dwa początki idei resocjalizacji 29

1.1. Krajobraz przednowoczesny 29
1.2. Wczesny początek idei resocjalizacji 32
1.2.1. Prefiguracje 33
1.2.2. Przejrzystość zła / kres niepewności 36
1.2.3. Przesłonięcie transcendencji, monopol przemocy i nowa wrażliwość 38
1.2.4. Dzieło humanitarystów i utylitarystów 43
1.2.5. Maszyneria władzy 47
1.3. Drugi początek idei resocjalizacji 53
1.3.1. Nowoczesne pytanie 53
1.3.2. Model resocjalizacyjny w warunkach państwa socjalnego 60

Rozdział 2. U źródeł pedagogicznej orientacji polskiej resocjalizacji 67

2.1. Nauki o wychowaniu – przestrzeń nowoczesnych odpowiedzi 67
2.1.1. W służbie najsłabszym 70
2.1.2. Etos inteligencki – odrębna geneza polskiej resocjalizacji 75
2.2. Trudne kontynuacje. Idea resocjalizacji w polskiej rzeczywistości powojennej 87

Rozdział 3. Idea resocjalizacji w epoce „zmierzchu idei”. Kryzys modelu korekcyjnego w społeczeństwach Zachodu – konteksty i konsekwencje 101

3.1. Punkty zwrotne 110
3.2. Społeczno-kulturowe podłoże kryzysu 124
3.3. Neoliberalna sceneria przeobrażeń 138

Rozdział 4. Reakcje na kryzys – perspektywa wielu nowoczesności 149

4.1. Retrybutywizm – restauracja wątków wczesnego początku idei resocjalizacji 152
4.2. Konstruktywizm (immanentne kontroświecenie 157
4.3. Pragmatyzm (powrót barbarzyńców?) 163
4.4. Jeszcze inny powrót do przeszłości (mit społeczności – właściciela konfliktu) 172
4.5. Poza kryzysem – wytrwały marsz modernizmu 180

Rozdział 5. Polska myśl resocjalizacyjna wobec przesileń modernistycznej formacji intelektualnej 185

5.1. Kierunki rozwoju teorii i praktyki – polskie odpowiedzi 185
5.2. W konfrontacji z kryzysem (którego nie było) 208

Rozdział 6. Humanitarni menedżerowie. Renesans resocjalizacji? 223

6.1. What works. Nurt pragmatyczny i jego krytyka 223
6.1.1. Model R-N-R. Zasady skutecznego oddziaływania resocjalizacyjnego 232
6.1.2. Komentarze i krytyka 243
6.2. Pedagog resocjalizacyjny – tradycyjny etos czy nowa formuła społecznego zaangażowania? 251

Zakończenie 259
Literatura cytowana 263
Anachronism and topicality. Th e rehabilitative ideal in tussle over modernity (Summary) 293
Анахронизм и актуальность. Идея ресоциализации в споре о современности (Pезюме) 295