ebook Antropomotoryka. Teoria motoryczności człowieka w zarysie Joachim Raczek

Wydawca: PZWL

Rok wydania: 2010

„Antropomotoryka” to kompendium wiedzy na temat motoryczności człowieka. Publikacja omawia przede wszystkim procesy i mechanizmy leżące u podstaw motorycznego zachowania człowieka, dokonuje analizy czynności motorycznej jako celowego zachowania i motorycznych kompetencji, przedstawia nowe teorie i modele z tego zakresu. Podręcznik przeznaczony jest głównie dla doktorantów, studentów, a także wykładowców akademii wychowania fizycznego oraz wydziałów wychowania fizycznego innych uczelni. Może być użyteczny również dla nauczycieli, trenerów i instruktorów.

Spis treści ebooka Antropomotoryka. Teoria motoryczności człowieka w zarysie

1. Motoryczność człowieka jako swoisty przedmiot poznania naukowego 1
1.1. Podstawy wyodrębniania problematyki motoryczności z całości aspektów poznania człowieka 1
1.2. Antropomotoryka jako dyscyplina naukowa oraz przedmiot dydaktyki akademickiej 3
1.3. Miejsce antropomotoryki w strukturze nauk o kulturze fizycznej 6
2. Teoretyczna koncepcja motoryczności człowieka 9
2.1. Podstawowe pojęcia i zakres ich interpretacji 9
2.2. Strukturalny model motoryczności człowieka 12
3. Uwarunkowania motoryczności 17
3.1. Znamiona motoryczne - teoretyczne założenia i kryteria podziału 18
3.2. Zdolności motoryczne 20
3.2.1. Istota zdolności motorycznych - pojęcie, definicja 21
3.2.2. Teoretyczno-metodologiczne podstawy wyodrębnienia zdolności motorycznych 23
3.2.3. Klasyfikacja zdolności motorycznych 24
3.3. Umiejętności ruchowe 33
3.3.1. Istota, pojęcie, definicja 33
3.3.2. Podział umiejętności ruchowych 34
3.3.3. Strategie porządkowania umiejętności sportowych 35
3.4. Zdolności motoryczne a umiejętności ruchowe 36
3.5. Koncepcja zdolności motorycznych - wątpliwości i uwagi krytyczne 38
3.6. Nowe koncepcje ujęcia uwarunkowań motorycznych 40
3.6.1. Moduły motoryczne 41
3.6.2. Motoryczne kompetencje i ekspertyzy 43
4. Przejawy motoryczności 51
4.1. Cechy ruchu 51
4.1.1. Koncepcje systematyzacji cech ruchu 52
• Cechy mechaniczne 52
• Cechy morfologiczne 53
4.1.2. Cechy ruchu - problemy i kontrowersje 59
4.2. Sprawność motoryczna 62
5. Ruch jako podstawowa forma czynności człowieka 67
5.1. Podstawowe założenia teorii czynności 67
5.2. Zarys systematyki zachowań ruchowych człowieka 70
5.3. Istota czynności ruchowej 71
5.3.1. Czynność ruchowa jako proces systemowy 71
5.3.2. Czynność ruchowa jako proces optymalizacji sytuacji 73
5.3.3. Czynność ruchowa jako intencjonalna organizacja zachowania 74
5.4. Kryteria czynności ruchowej 76
5.4.1. Cel czynności ruchowej 77
5.4.2. Plan czynności ruchowej 78
5.4.3. Kontrola i ocena czynności ruchowej 79
5.5. Struktura czynności ruchowej 80
5.5.1. Formalna struktura czynności 80
5.5.2. Funkcjonalna struktura czynności 82
• Subsystemy czynności - struktury regulacyjne 82
• Poziomy regulacyjne - struktura hierarchiczna 84
• Fazy czynności - struktura czasowa 87
• Zintegrowane ujęcie struktury funkcjonalnej czynności 89
5.6. Zasady organizacji czynności ruchowej 90
5.7. Problemy i uwagi krytyczne 91
5.8. Czynność motoryczna a cechy ruchu 91
6. Koordynacja motoryczna człowieka 95
6.1. Istota i funkcje koordynacji motorycznej 96
6.2. Znaczenie koordynacji motorycznej człowieka 99
6.3. Teoretyczne problemy koordynacji motorycznej 100
6.4. Neurofizjologiczne mechanizmy koordynacji motorycznej 103
7. Teorie i modele kontroli motorycznej 109
7.1. Podstawy wyodrębnienia i rozwoju teorii kontroli motorycznej 110
7.2. Koncepcje mechanistyczno-cybernetyczne (preskryptywne) 111
7.2.1. Teorie reaferentnej kontroli motorycznej (regulacji) 113
• Modele regulacji ruchu 114
- Zasada reaferencji (v. Holst, Mittelstaedt) 114
- Model funkcjonalny (Anochin) 116
- Model pierścienia ruchowego (Bernstein) 117
- Model „dwupierścieniowy" regulacji ruchów (Czchaidze) 119
- Model koordynacji ruchu (Schnabel) 121
- Teoria „poziomów budowy ruchów" (Bernstein) 121
- Model „zamkniętej pętli" (Adams) 126
- Kompleksowy model regulacji czynności ruchowej 127
7.2.2. Teorie programowej kontroli motorycznej (sterowania) 129
• Koncepcje wewnętrznych reprezentacji ruchowych 130
- Programy motoryczne 132
- Teoria uogólnionych programów motorycznych (Schmidt) 135
- Teoria schematów (Schmidt) 138
• Modyfikacje oraz nowe ujęcia koncepcji programów i schematów 144
- Dwustopniowy model (Roth) 145
- Schemat motoryczny (Munzert) 145
- Hipoteza punktu równowagi - przestrzenna reprezentacja ruchu 146
7.2.3. Ogólne uwagi o koncepcjach mechanistyczno-cybernetycznych 149
7.3. Koncepcje dynamiczno-systemowe (emergentne) 150
7.3.1. Teorie ekologiczne 153
7.3.2. Teorie synergetyczne 157
7.3.3. Modele kontroli motorycznej - ujęcia sformalizowane 171
• Modele koneksyjne 171
- Wewnętrzne modele kontroli 174
- Model prosty 173
- Model odwrotny 173
- Modele kombinowane 174
- Koncepcja wielokrotnych połączeń modeli prostych i odwrotnych 175
- Model budowy ruchów MOSAIC 177
7.3.4. Nowe narzędzia opisu kontroli motorycznej 182
• Koncepcja niekontrolowanej rozmaitości 182
• Kontrola w optymalnym sprzężeniu zwrotnym 184
7.3.5. Ogólne uwagi o koncepcjach dynamiczno-systemowych 187
7.4. Rozbieżności między mechanistyczno-cybernetycznymi a dynamiczno -systemowymi koncepcjami kontroli motorycznej 188
7.5. Próby integracji koncepcji kontroli motorycznej 190
8. Motoryczne uczenie się 195
8.1. Uczenie się - istota, definicje 196
8.2. Pamięć - przechowywanie wyników uczenia się 198
8.2.1. Procesy, rodzaje i systemy pamięci 198
8.2.2. Anatomiczne i neurofizjologiczne podstawy pamięci 201
8.3. Teoretyczne podstawy motorycznego uczenia się 204
8.3.1. Ustalenia terminologiczne 204
8.3.2. Teorie i modele motorycznego uczenia się 207
8.4. Motoryczne uczenie się z punktu widzenia teorii czynności 212
8.5. Strukturyzacja procesu motorycznego uczenia się 213
8.5.1. Trójfazowe modele motorycznego uczenia się 215
• Model Fittsa/Posnera 215
• Model Meinela/Schnabla 215
• Model Bernsteina 216
8.5.2. Dwufazowe modele motorycznego uczenia się 218
• Model Rüssela 218
• Model Müllera Model Müllera
8.5.3. Model „spiralny" (Pöhlmann) 220
8.5.4. Przebieg i kryteria oceny procesu motorycznego uczenia się 223
• Krzywe uczenia się 223
• Kryteria i wskaźniki motorycznego uczenia się 224
8.6. Kompleksowy charakter motorycznego uczenia się 225
8.7. Wnioski dydaktyczne wynikające z teorii motorycznego uczenia się 227
9. Rozwój motoryczny człowieka - problemy teoretyczne i metodologiczne 231
9.1. Rozwój - istota i definicje oraz zakres analizy problemu 231
9.2. Współczesne koncepcje rozwoju człowieka 234
9.3. Podstawowe aspekty określające rozwój człowieka 239
9.3.1. Otwartość rozwoju 239
9.3.2. Wielość stopni swobody rozwoju 240
9.3.3. Wielorakość i różnorodność rozwoju 240
9.3.4. Nieliniowość rozwoju 240
9.3.5. Plastyczność rozwoju 240
9.3.6. Własna dynamika przebiegu rozwoju 241
9.3.7. Zmienność oraz stałość rozwoju 241
9.4. Specyficzne problemy ontogenezy motorycznej 243
9.4.1. Ontogeneza motoryczna jako rozwój kompetencji i jej zasobów 243
9.4.2. Inter- i intraindywidualne zróżnicowanie rozwoju motorycznego 246
9.4.3. Interkulturowe zróżnicowanie rozwoju motorycznego 253
9.4.4. Aspekty stabilności w rozwoju motorycznym 258
9.4.5. Strategia stymulacji motorycznej w rozwoju ontogenetycznym 263
9.4.6. Rozwój a problem motorycznego uczenia się 271
9.4.7. Tendencje zmian w rozwoju sprawności motorycznej 274
9.4.8. Ogólne refleksje 280
10. Problemy badawcze w antropomotoryce 281
10.1. Poznanie naukowe w antropomotoryce - ustalenia metodologiczne 282
10.2. Aktualne trendy w badaniach antropomotorycznych 284
10.3. Problemy związane z wykorzystaniem metod i narzędzi w badaniach antropomotorycznych 286
Podsumowanie 293
Podstawowe terminy i definicje 295
Piśmiennictwo 319
Skorowidz