ebook Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 7. Spuścizny Katarzyna Person

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2012

Zawarte w tomie 7 Archiwum Ringelbluma "Spuścizny" to materiały przekazane do Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego przez najbliższych współpracowników Emanuela Ringelbluma: Rachelę Auerbach, Hersza Wassera, Eliasza Gutkowskiego i Menachema Mendla Kona. Zdeponowane przez nich listy, zaświadczenia i fragmenty notatek ukazują nam kluczowych członków "Oneg Szabat" nie tylko jako obserwatorów i kronikarzy Zagłady, ale też jako jej ofiary.

Zaproszenie na koncert, świadectwo odwszenia, list do rodziców - pozwalają nam poprzez losy jednostek dotrzeć do codzienności intelektualistów żydowskich w getcie warszawskim. Dokumenty zgromadzone w tym tomie są świadectwem roli, jaką współpracownicy Archiwum odegrali zarówno w historii, jak też w życiu getta warszawskiego. Pokazują, że zgodnie z postulatem Emanuela Ringelbluma, nie tylko spisywali historię, ale też ją współtworzyli.

Do papierowej wersji książki dołączona jest płyta zawierająca zeskanowane oryginały opublikowanych dokumentów.

Spis treści ebooka Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 7. Spuścizny

Wykaz skrótów stosowanych w przypisach i regestach X
Wstęp XIII
Nota edytorska XX

CZĘŚĆ I. Materiały Racheli Auerbach

Dok. 1. 1926, Rachela Auerbach, Opracowanie pt. „Indywiduum i indywidualność. Obiektywne warunki oryginalności indywidualnej” 2
Dok. 2. 06.1926, Rachela Auerbach, Fragmenty rozdziałów i notatki do pracy pt. „Indywiduum i indywidualność” 100
Dok. 3. Przed 09.1939, Rachela Auerbach, Artykuł pt. „Duchowe przygody” 101
Dok. 4. Przed 09.1939, Rachela Auerbach, Artykuł pt. „Warszawa produkuje żydowski dźwiękowiec” 107
Dok. 5. Przed 09.1939, Rachela Auerbach, Artykuł pt. „Dramat Büchnera «Wocek» w Teatrze «Młoda Scena»” 111
Dok. 6. Przed 09.1939, Rachela Auerbach, Artykuł pt. „Pani dr Klaftenowa opowiada” 113
Dok. 7. Przed 09.1939, Rachela Auerbach, Artykuł pt. „Calea Dudesti śpiewa po żydowsku. (Z podróży po Rumunii)” 121
Dok. 8. b.d., Rachela Auerbach, Notatki z wykładów prof. Fiszla Schneersohna: „Zasady nauki o człowieku i teoria nerwowości” oraz „Ekspozycja psychologiczna” 126
Dok. 9. b.d., Abram (Abraham) Morewski [Menakier], Wspomnienia pt. „Tam i z powrotem” (fragmenty). Tekst tłumaczony z języka żydowskiego przez Rachelę Auerbach 126
Dok. 10. 4.08.1941–26.07.1942, Rachela Auerbach, Dziennik (fragmenty, brak zakończenia) 169
Dok. 11. b.d., Rachela Auerbach, Wspomnienia i notatki 232

CZĘŚĆ II. Materiały Hersza Wassera

Dok. 13. 23.10.1939, Łódź. Feldkommandantur 530, Fragment dokumentu wystawionego dla N.N. [Hersza Wassera?] 244
Dok. 14. Przed 13.11.1939, Łódź. Zarząd Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Łodzi, Zaświadczenie przydziału pracy nr 22148 dla Hersza Wassera 244
Dok. 15. 13.11.1939, Łódź. Feldkommandantur [5]30, Lange, Zaświadczenie wystawione dla Hersza Wassera uprawniające do chodzenia po ul. Piotrkowskiej w Łodzi 245
Dok. 16. 15.11.1939, Łódź. Polizeipräsident, Przepustka dla Hersza Wassera na podróż do Białegostoku 246
Dok. 17. 23.11.1939, Łódź. Polizeipräsident, Zezwolenie dla Hersza Wassera na poruszanie się po ulicach Łodzi 247
Dok. 18. 06.11.1941, Kraków. Urząd Dewizowy w Krakowie, Wydział Zezwoleń, Zezwolenia na przesłanie rzeczy dla Leiba Wassera i Szmula Elbirta. Załączona lista rzeczy 248
Dok. 19. Po 1.09.1939, Łódź. Firma I. Kolner, Łódź, Zaświadczenie o zatrudnieniu Hersza Wassera w charakterze księgowego 249
Dok. 20. 01.1941, Warszawa – getto. ŻTOS, Zaproszenie dla Hersza Wassera na akademię inauguracyjną akcji „Pomocy Zimowej” 250
Dok. 21. 20.03.1941, Warszawa – getto. Komitet Domowy domu przy ul. [Muranowskiej 6?], Zawiadomienie o opodatkowaniu Hersza Wassera na rzecz ubogich i uchodźców z okazji święta Pesach 251
Dok. 22. 05[?].1941, Warszawa – getto. Zaproszenie na seminarium Haszomer Hacair dla działaczy i wychowanków 252
Dok. 23. 3.12.1941, Warszawa – getto. Zaproszenie na seminarium Haszomer Hacair dla Hersza Wassera 253
Dok. 24. 12.1941, Warszawa – getto. Rada Żydowska w Warszawie. Wydział Szkolny, Zaproszenie dla Hersza Wassera na akademię szkolną w sali „Femina” 254
Dok. 25. 01.1942, Warszawa – getto. Hechaluc Dror, Zaproszenie dla Hersza Wassera na uroczystość zakończenia II krajowego seminarium Dror 255
Dok. 26. 31.03.1942, Warszawa – getto. N.N. [Tytelman?], Pokwitowanie wystawione dla Hersza Wassera 256
Dok. 27. 12.1939–1941, Warszawa. Hersz Wasser, Książka zapisów kasowych. Spis wydatków codziennych. Różne notatki 257
Dok. 28. b.d., N.N. (Josef), List do N.N. (Hersza Wassera [?]) (fragment) 328
Dok. 29. 18.04.1940, [S. Wasser], List do Hersza Wassera (Warszawa). Prośba o pomoc w sprowadzeniu do Warszawy 329
Dok. 30. 06.1941–07.1942, Biłgoraj. Josif Kirszenfeld z żoną, Listy do Hersza i Blumy Wasser 332
Dok. 31. Po 02.1941, Biłgoraj. Josif Kirszenfeld, List do N.N. [(Warszawa – getto)?]. Prośba o pomoc i ratunek oraz przekazanie treści listu szwagrostwu Szai i Blumie 335
Dok. 32. 25.03.1942, Łódź – getto. Chaim Rumkowski, Listy do Hersza Wassera. Oficjalne zawiadomienia, że Dora i Sulamita Elbirt oraz Lejb i Estera Wasser są zdrowi i mieszkają w łódzkim getcie 336
Dok. 33. 10.1941, Dubienka. Genia Segal, List do Blumy i Hersza Wassera. Prośba o wiadomości 336
Dok. 34. Korespondencja dotycząca Szlamka (Szłojme) [Winera] [ps. Jakub Grojnowski]. Od [A] do [G] 337
Dok. 35. 05–06.1942, Otwock. Władysław Wajnblat, Listy do Hersza Wassera 338
Dok. 36. 12.11.1941, Warszawa – getto. Hersz i Bluma Wasser, List do Józefa M. Kirszenfelda. Prośba o list 340
Dok. 37. 18.07.1940, Warszawa. Hersz i Bluma Wasser, List do Lejba i Estery Wasser. Informacje dotyczące kosztów utrzymania w Warszawie 341
Dok. 38. 07–12.1941, Łódź – getto. Lejb i Estera Wasser, Listy do Hersza Wassera 342
Dok. 39. 1.04.1942, Warszawa – getto. N.N., List do Hersza Wassera. Sprawa obiadów dla siostry autora listu (Kapłańskiej) 345
Dok. 40. 1.06.1942. N.N., List do Hersza Wassera (brak zakończenia) 346
Dok. 41. 27.07.1942, Warszawa – getto. N.N., List do Hersza Wassera. Prośba o dokument zwalniający z deportacji 347
Dok. 42. b.d., Łódź. N.N., Telegram do [Hersza Wassera?] 347

CZĘŚĆ III. Materiały Menachema Mendla Kona

Dok. 43. Mendel Menachem Kon – dowód osobisty 350
Dok. 44. Przed 5.05.1942, Warszawa – getto. Wydział Szkolny przy Radzie Żydowskiej, Zaproszenie na „Poranek Szkolny” do „Feminy” dla Menachema Mendla Kona 350
Dok. 45. 1942, Menachem Mendel Kon – korespondencja 350
Dok. 46. 26.03.1942, Eliezer z Iławy, rabin, List do Menachema Kona. Prośba o pomoc za pośrednictwem Szymona Huberbanda 353
Dok. 47. Menachem Mendel Kon – korespondencja. Od [A] do [D] 354

CZĘŚĆ IV. Materiały Eliasza Gutkowskiego

Dok. 48. Eliasz Gutkowski – świadectwa szkolne i zaświadczenia zawodowe. Od [A] do [R] 358
Dok. 49. 25.06.1930, Gimnazjum Męskie Towarzystwa „Tora W’Derech Erec” w Łodzi, Zaświadczenie o zatrudnieniu Luby Gutkowskiej jako sekretarki szkoły 376
Dok. 50. 16.12.1938, Zarząd Miejski w Łodzi, Potwierdzenie zameldowania Gabriela Gutkowskiego 377
Dok. 51. 12.06.1939, Zaświadczenie o szczepieniu Gabriela Gutkowskiego przeciw ospie 378
Dok. 52. 26.04.1940, Laboratorium Analiz Lekarskich „Higiena”, Analiza moczu Eliasza Gutkowskiego 378
Dok. 53. 5.11.1940, Zarząd Miejski w Warszawie, Potwierdzenie zameldowania Luby Dyny i Gabriela Zeewa Gutkowskiego w Warszawie 380
Dok. 54. 2 i 3.12.1940, Rada Żydowska w Warszawie, Potwierdzenia zameldowania Eliasza, Luby Dyny i Gabriela Gutkowskiego w Warszawie 381
Dok. 55. 12.01.1941, Laboratorium Analityczne i Chemiczno-Bakteriologiczne „Mikro”, Wynik badania krwi Gabriela Gutkowskiego 382
Dok. 56. 15.07.1942, Warszawa – getto. A.L. Bloch, List do N.N. Prośba o udzielenie pomocy Eliaszowi Gutkowskiemu 383
Dok. 57. Przed 09.1939, Łódź[?]. Gabriel Gutkowski, syn Eliasza i Luby – fotografia 383
Dok. 58. Przed 09.1939, Łódź[?] Manifestacja – fotografia 384
Dok. 59. 19[?].03.1942, Warszawa – getto. Rada Żydowska w Warszawie, Potwierdzenie dla Gabriela Zeewa Gutkowskiego złożenia ankiety dla zamieszkałych w Dzielnicy Żydowskiej w Warszawie 384
Dok. 60. N.N., Kartka z adresem 384
Dok. 61. 24.08.1939, Tel Awiw. Jakow Gutkowski, List do Eliasza Gutkowskiego 385
Dok. 62. 2.10. i 24.10.1939, Komisja Finansowa m. Łodzi, Pokwitowania przyjęcia papierów wartościowych od Eliasza Gutkowskiego 386
Dok. 63. Zarząd Miejski w Warszawie, „Karta aprowizacyjna nr 295185” wystawiona dla Eliasza Gutkowskiego 386
Dok. 64. Eliasz Gutkowski – zaświadczenia o zatrudnieniu w Warszawie. Od [A] do [J] 386
Dok. 65. 9.05.1941, Warszawa – getto. Żydowska Samopomoc Społeczna – Komitet Opiekuńczy Miejski. Opieka nad Dziećmi i Sierotami „Centos”, Pismo do Eliasza Gutkowskiego. Prośba o wypożyczenie maszyny do pisania 392
Dok. 66. 22.10.1941, Warszawa – getto. Eliasz Gutkowski, Pismo do Patronatu nad Domem Starców i Sierot im. Miny Werde w Częstochowie 393
Dok. 67. 04.1941–1942, Warszawa – getto. Żydowska Samopomoc Społeczna – Komitet Opiekuńczy Miejski, „Legitymacja tymczasowa” Eliasza Gutkowskiego 396
Dok. 68. 1.10.1942, Warszawa – getto. OBW, Przepustka dla Eliasza Gutkowskiego i jego żony 396
Dok. 69. 5.01.1943, Warszawa – getto. OBW, Przepustka dla Eliasza Gutkowskiego i Hersza Wassera 397
Dok. 70. Eliasz Gutkowski – drobne zaświadczenia i pokwitowania. Od [A] do [J] 397
Dok. 71. Po 14.08.1940, Der Bevollmächtigte des Generalgouverneurs für die besetzten polnischen Gebiete in Berlin, Zaświadczenie dla Luby Gutkowskiej i jej syna Gabriela Gutkowskiego na jednokrotne przekroczenie granicy Generalnego Gubernatorstwa 399
Dok. 72. 24.10.1940, Łódź. Städtischer Gesundheitsamt. Entlausungsanstalt (Litzmannstadt, Baluter Ring), Zaświadczenia dla Luby i Gabriela Gutowskich o przejściu dezynfekcji 400
Dok. 73. 23.10.1940, Łódź. Przełożony Starszeństwa Żydów w Łodzi, Pismo do Luby i Gabriela Gutkowskich. Wezwanie do kancelarii w sprawie wyjazdu do Warszawy 400
Dok. 74. Po 31.12.1939, Warszawa. Zarząd Miejski w Warszawie, Potwierdzenie zameldowania Eliasza Gutkowskiego w domu przy ul. Ogrodowej 67 m. 25 401
Dok. 75. 13.11.1940, Warszawa. Eliasz Gutkowski, Pismo do Der Bevollmächtigte des Generalgouverneurs für die besetzten polnischen Gebiete in Berlin. Prośba o zgodę na wyjazd Rajzli Ajzner-Gutkowskiej z getta łódzkiego do Warszawy 402
Dok. 76. Eliasz Gutkowski – pokwitowania, asygnaty i karty przydziału. Od [A] do [F] 403
Dok. 77. Po 18.11.1941, Eliasz Gutkowski, List do kuzynki M. Wohlgelernter (fragment). Podziękowanie za paczkę 404
Dok. 78. 12.07.1942, Bełchatów. J. Lipschütz, List do Eliasza Gutkowskiego 405
Dok. 79. b.d., Warszawa – getto. Zakład Zaopatrywania, „Karta dodatkowa dla dzieci w wieku przedszkolnym nr 014183” wystawiona dla Gabriela Gutkowskieg 406
Dok. 80. 06–07.1942, Warszawa – getto. Zakład Zaopatrywania, „Karta żywnościowa” dla Gabriela, Eliasza i Luby Gutkowskich 406

CZĘŚĆ V. Materiały Henryka Piórnika i Wacława Kączkowskiego

Dok. 81. 1929–1935, Warszawa. Patenty Henryka Piórnika i Wacława Kączkowskiego wydane przez Urząd Patentowy RP 408
Dok. 82. 1930–1938, Berlin, Mediolan, Rzym, Londyn, Paryż, Praga, Oslo, Sztokholm, Wiedeń, Berno, Bruksela, Ottawa, Waszyngton, Kalkuta. Patenty i zaświadczenia o ochronie praw patentowych Henryka Piórnika i Wacława Kączkowskiego 409

Objaśnienia skrótów i nazw częściej występujących w tekście 411
Bibliografia 420
Summary 424
Indeks osób 428
Indeks geograficzny 434
Wykaz sygnatur 437