ebook Ateistyczna apologetyka religii we współczesnej filozofii polskiej Mateusz Pencuła

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2020

Czy można być ateistą i jednocześnie mieć do religii stosunek przychylny? Owszem, takich ludzi jest wielu. Czy da się jednak ich postawę uzasadnić?

Autor objaśnia stanowisko, osobliwe dla polskiej myśli filozoficznej w XX wieku, określane jako ateistyczna apologetyka religii. Przedstawia jego historyczne podstawy zawarte w poglądach B. Constanta oraz A. Schopenhauera. Omawia podstawowe pojęcia i idee konieczne do zrozumienia głównych tez postawionych w książce.

Prezentuje sylwetki i poglądy pięciu dwudziestowiecznych polskich filozofów – Henryka Elzenberga, Stanisława Lema, Mariana Przełęckiego, Leszka Kołakowskiego i Bogusława Wolniewicza. Podejmuje próbę syntezy poglądów tych badaczy, obrazującą istotę ateistycznej apologetyki religii, która jest swoistym novum w filozofii religii i może stanowić intelektualny pomost łączący ludzi wierzących z niewierzącymi.

The Atheistic Apology of Religion in Contemporary Polish Philosophy The author describes the view, particular to Polish philosophical thought in the 20th century, known as atheistic apology of religion. He presents its historical background, embodied in B. Constant and A. Schopenhauer’s views and discusses terms and ideas necessary to understand the main theses advanced in the book. He presents the profiles and views of five 20th-century Polish philosophers: H. Elzenberg, S. Lem, M. Przełęcki, L. Kołakowski and B. Wolniewicz. He also attempts to synthesize their views, which show the essence of the atheistic apology of religion.

Spis treści ebooka Ateistyczna apologetyka religii we współczesnej filozofii polskiej

Wstęp 9

CZĘŚĆ I
HISTORYCZNE KORZENIE ATEISTYCZNEJ APOLOGETYKI RELIGII
1. Benjamin Constant 17
1.1. Znaczenie 17
1.2. Filozofia religii 20
1.3. Podział Constanta 21
1.4. Religijność Constanta 25
2. Artur Schopenhauer 29
2.1. Znaczenie 29
2.2. Potrzeba metafizyczna. Rola śmierci 30
2.3. Dwa typy metafizyki 33
2.3.1. Filozofia 34
2.3.2. Religia 35
2.4. Alegoria religijna 38
2.5. Wspólnota religijna 41
2.6. Apologetyka religii 42
3. Inni ateistyczni apologeci religii w XIX wieku 44
3.1. Filozofia religii 44
3.2. Wielcy drugoplanowi: Feuerbach i Gumplowicz 45
3.3. Feuerbacha krytyka religii tradycyjnych 46
3.4. Istota religii 48
3.5. Naturalistyczny ateizm religijny 51
3.6. Gumplowicz 55
4. Założenia teoretyczne 58
4.1. Kwestia wyrażenia „ateistyczna apologetyka religii” 58
4.2. Ramy metafizyczne 59
4.3. Podział filozofii religii 61
4.3.1. Krytyczna filozofia religii 61
4.3.2. Apologetyczna filozofia religii 64
4.4. Ateistyczna apologetyka religii 65
4.5. Rozstrzygnięcia 69

CZĘŚĆ II
ATEISTYCZNI APOLOGECI RELIGII W FILOZOFII POLSKIEJ XX WIEKU
1. Henryk Elzenberg 75
1.1. Życie i dzieło 75
1.2. Dwie fazy twórczości 77
1.3. Postawa aksjologiczno-religijna 77
1.4. Aksjologia 78
1.5. Czucie religijne 84
1.6. Postawa religijna 87
1.7. Religia zaksjologizowana 89
1.8. Religia a kultura 92
1.9. Mistyka religijna 96
1.10. Ateizm 100
1.11. Stosunek do innych religii 102
1.12. Rekapitulacja 105
2. Stanisław Lem 108
2.1. Życie i dzieło 108
2.2. Kosmologia 110
2.3. Ateizm 113
2.4. Kościół 116
2.5. Istota religii 123
2.6. Eschatologia 125
2.7. Chrześcijaństwo 127
2.8. Wspólnota 129
2.9. Rekapitulacja 131
3. Marian Przełęcki 134
3.1. Życie i dzieło 134
3.2. Sens życia 136
3.3. Poznanie religijne 139
3.4. Przeżycie metafizyczne 144
3.5. Chrześcijaństwo niewierzących 150
3.6. Religia a kultura 156
3.7. Rekapitulacja 159
4. Leszek Kołakowski 163
4.1. Życie i dzieło 163
4.2. Okres krytyczny 167
4.2.1. Polityczny wymiar Kościoła 168
4.2.2. Chrześcijaństwo a nauka 171
4.2.3. Istota religii 174
4.3. Okres apologetyczny 176
4.3.1. Chrześcijaństwo 178
4.3.2. Religia a nauka 186
4.3.3. Religia 188
4.4. Religia Kołakowskiego 190
4.5. Rekapitulacja 193
5. Bogusław Wolniewicz 196
5.1. Życie i dzieło 196
5.2. Istota religii 199
5.3. Wspólnota 212
5.4. Chrześcijaństwo 214
5.5. Magia 217
5.6. Ateizm 218
5.7. Rekapitulacja 221
Uwagi końcowe 224
Bibliografia 229

I. Literatura podmiotowa 229
II. Literatura przedmiotowa 231
III. Literatura uzupełniająca z zakresu filozofii religii i religioznawstwa 233
Indeks osobowy 235
Indeks rzeczowy 239