ebook Behawioralne i fizjologiczne mechanizmy reakcji koni arabskich na bodźce stresowe Monika Budzyńska

Reakcje koni na bodźce wywołujące strach mogą mieć istotne konsekwencje dla bezpieczeństwa zarówno ludzi, jak i zwierząt. Konie wykazują naturalną tendencję do reagowania szybką ucieczką w celu uniknięcia sytuacji potencjalnie dla nich groźnych, np. pojawienia się nowych bodźców w dotychczas znanym środowisku. Podstawowym wyznacznikiem komfortu psychicznego zwierząt jest gwarancja poczucia bezpieczeństwa. W sytuacjach zagrożenia zwierzę dąży do zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa, co przynosi skutek zarówno w reakcjach behawioralnych, jak i fizjologicznych. W sytuacji, gdy bodziec, czynnik lub zmiana warunków środowiskowych są zwierzęciu nieznane, pojawiają się nagle, a jednocześnie mają duże natężenie lub trwają długi okres, organizm zwierzęcia uruchamia odpowiedź adaptacyjno-obronną, którą ogólnie określa się jako reakcję stresową. Reagowanie zwierząt na bodźce stresowe związane jest ze zmianami behawioralnymi i fizjologicznymi, których celem jest mobilizacja organizmu zwierzęcia do radzenia sobie z presją różnych czynników środowiskowych. Poziom reaktywności koni ma znaczenie w prognozowaniu możliwości ich wykorzystania zarówno do celów hodowlanych, jak i w określonych kierunkach użytkowania.
Badaniami przeprowadzonymi w latach 2006–2008 objęto klacze czystej krwi arabskiej. Krajowa populacja koni tej rasy stanowi unikalną i bardzo cenną w skali światowej grupę zwierząt, którą wytworzono dzięki wielopokoleniowej, twórczej pracy polskich hodowców. Konie arabskie użytkowane są w kierunku jednostronnie wierzchowym, związanym z bezpośrednimi interakcjami człowiek–zwierzę, dlatego też poziom reaktywności tych zwierząt jest szczególnie ważną cechą ze względu na bezpieczeństwo i współpracę konia z jeźdźcem. Ocenę reaktywności rozszerzono o obiektywne i mierzalne wskaźniki, takie jak wybrane parametry hematologiczne i poziom hormonów, których zmiany, podobnie jak zmienność poziomu tętna, są charakterystyczne dla sytuacji stresowej u zwierząt. W pracy podjęto próbę wyjaśnienia mechanizmu odpowiedzi behawioralnej i fizjologicznej koni arabskich na krótkotrwałe oddziaływanie bodźców stresowych.