ebook Cechy osobowości a doświadczanie szczęścia i poczucie sensu życia Anna Porczyńska-Ciszewska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2013

Co cechuje człowieka szczęśliwego i co odróżnia go od nieszczęśliwego? Czy szczęście zależy od bycia szczęśliwym, czy też od wielu przyjemnych sytuacji? W jakim stopniu zadowolenie i poczucie szczęścia zależą od usposobienia oraz cech osobowości człowieka? Na te m.in. pytania czytelnik może znaleźć odpowiedź w niniejszej pracy.

Zwracając uwagę na problematykę sensu życia i szczęścia z perspektywy psychologii, autorka poddaje analizie relacje między odczuwanym sensem własnej egzystencji, umiejętnością doświadczania szczęścia a składnikami osobowości i temperamentu człowieka oraz czynnikami określającymi obiektywne warunki życia. Stawia też pytania: Czy ludzie szczęśliwi charakteryzują się pewnymi stałymi cechami psychologicznymi, prezentują specyficzny, odróżniający ich od innych profil osobowości? Czy psychiczny dobrostan jest trwałą cechą indywidualną, czy raczej zależy od warunków zewnętrznych, czyli tzw. kolei losu.

Książkę tę wśród publikacji o takiej problematyce wyróżnia wybór interesującej i oryginalnej koncepcji szczęścia, na której podstawie zinterpretowano przyczyny różnic indywidualnych w zakresie poczucia szczęścia, a mianowicie teorii przepływu (flow experience) M. Csikszentmihalyiego, a także nowatorskie wyniki badań nt. doświadczania szczęścia przez osoby skłonne do podejmowania ryzykownych zachowań. Próbując wykreślić profil psychologiczny osoby szczęśliwej w rozumieniu koncepcji M. Csikszentmihalyiego, autorka nie przesądza o tym, czy któraś z cech osobowości jest wyłącznie korelatem, czy też koniecznym warunkiem bądź pochodną dobrostanu psychicznego człowieka.

Z uwagi na to, że problematyka doświadczania szczęścia i poczucia sensu życia to zagadnienia powszechne i znaczące niemal dla każdego człowieka, książka ta polecana jest przedstawicielom środowisk akademickich oraz każdemu poszukującemu odpowiedzi na egzystencjalnie ważne pytania.

Spis treści ebooka Cechy osobowości a doświadczanie szczęścia i poczucie sensu życia

Spis treści

Wprowadzenie / 11
Rozdział 1. Istota pojęcia „szczęście” oraz jego rozumienie w psychologii
1.1. Potoczne i naukowe rozumienie szczęścia / 21
1.2. Sposoby definiowania pojęcia „szczęście” / 23
1.3. Szczęście jako zmienna psychologiczna / 26
1.4. Pomiar poczucia szczęścia / 30

Rozdział 2. Teorie szczęścia. Kiedy jesteśmy szczęśliwi?
2.1. Szczęście w „koncepcji przepływu” („flow experience”) Mihalyego Csikszentmihalyiego / 42
2.1.1. Pojęcie „przepływ”, czyli „flow” / 43
2.1.2. Składniki „doświadczenia optymalnego” / 47
2.1.3. „Flow experience” jako doświadczenie autoteliczne / 57
2.1.4. Cechy osobowości autotelicznej / 58
2.2. Prawdziwe szczęście w koncepcji Martina Seligmana / 61
2.3. Szczęście w teoriach motywacyjnych / 63
2.4. Szczęście w koncepcji zaspokojenia potrzeb autorstwa Ruuta Veenhovena / 65
2.5. Szczęście w teoriach rozbieżności / 67
2.6. Obiektywne szczęście w koncepcji Daniela Kahnemana / 69
2.7. Szczęście z perspektywy teorii adaptacji / 71
2.8. Genetyka behawioralna oraz koncepcja atraktora szczęścia / 73
2.9. Cebulowa teoria szczęścia Janusza Czapińskiego / 78
2.10. Szczęście w teorii funkcji emocji pozytywnych Barbary Fredrickson / 82

Rozdział 3. Podmiotowe i sytuacyjne determinanty doświadczenia szczęścia
3.1. Cechy osobowości człowieka szczęśliwego / 88
3.1.1. Poczucie lokalizacji kontroli a doświadczanie szczęścia / 89
3.1.2. Wzór Zachowania A i jego związek z doświadczaniem szczęścia / 92
3.1.3. Gotowość do podejmowania ryzyka a poziom doświadczanego szczęścia / 94
3.1.4. Cechy osobowości w ujęciu modelu Wielkiej Piątki a doświadczanie szczęścia / 97
3.2. Czynniki obiektywne warunkujące doświadczanie szczęścia / 100
3.2.1. Wiek i poczucie szczęścia / 101
3.2.2. Doświadczanie szczęścia przez kobiety oraz mężczyzn / 103
3.2.3. Zdrowie a poczucie szczęścia / 107
3.2.4. Status społeczno-ekonomiczny a poziom odczuwanego szczęścia / 110
3.2.5. Praca i bezrobocie a poczucie szczęścia / 121
3.2.6. Relacje interpersonalne a jakość życia / 139
3.2.7. Czas wolny i jego organizacja / 145

Rozdział 4. Poczucie sensu życia jako czynnik warunkujący doświadczenie szczęścia
4.1. Charakterystyka i sposób definiowania pojęcia „sens życia” / 156
4.1.1. Sens życia w ujęciu psychologicznym / 157
4.1.2. Poczucie sensu życia jako doświadczenie egzystencjalnie znaczące / 160
4.2. Problematyka sensu życia w wybranych koncepcjach psychologicznych / 164
4.2.1. Sens życia w ujęciu psychoanalizy i neopsychoanalizy / 165
4.2.2. Sens życia w ujęciu psychologii humanistycznej / 169
4.2.3. Koncepcja sensu życia w ujęciu Kazimierza Obuchowskiego / 171
4.2.4. Poczucie sensu życia w koncepcji Viktora E. Frankla / 174
4.3. Osobowościowe i środowiskowe determinanty poczucia sensu życia / 178
4.3.1. Wybrane cechy osobowości a poczucie sensu życia / 178
4.3.2. Środowiskowe korelaty poczucia sensu życia / 184
Rozdział 5. Doświadczanie szczęścia a poczucie sensu życia
5.1. „Sens” i „znaczenie” — próba zdefiniowania pojęć / 190
5.2. Realizacja planów a dobre samopoczucie i szczęście / 191
5.3. Podejmowanie postanowień a doświadczanie szczęścia i poczucie sensu życia / 195
5.4. „Tematy życia” — ich sens oraz dobrostan psychiczny / 198

Rozdział 6. Związek między wybranymi cechami osobowości a doświadczeniem szczęścia i poczuciem sensu życia – badania własne
6.1. Wprowadzenie / 203
6.2. Założenia teoretyczne oraz problem badawczy / 207
6.3. Zmienne i ich operacjonalizacja / 210
6.4. Model zależności między zmiennymi / 218
6.5. Hipotezy badawcze / 218
6.6. Strategia badań / 219
6.6.1. Charakterystyka zastosowanych narzędzi badawczych / 219
6.6.2. Opis grupy badawczej i przebiegu badań / 225
6.6.3. Zastosowane procedury statystyczne / 226

Rozdział 7. Wyniki badań
7.1. Związek między cechami podmiotowymi a poczuciem sensu życia / 232
7.2. Związek między cechami podmiotowymi a doświadczaniem szczęścia / 234
7.3. Zależność pomiędzy doświadczaniem szczęścia a poczuciem sensu życia / 236
7.4. Analiza dopasowania modelu do danych empirycznych / 237
7.4.1. Wyniki analizy ścieżek zmodyfikowanych modeli / 241
7.4.2. Charakterystyka modelu zmodyfikowanego zgodnie z procedurą modification indices / 242
7.4.3. Charakterystyka modelu zmodyfikowanego strukturalnie / 248
Rozdział 8. Interpretacja wyników badań własnych
8.1. Interpretacja zależności korelacyjnych pomiędzy doświadczaniem szczęścia, poczuciem sensu życia i cechami podmiotowymi / 259
8.2. Interpretacja wyników analizy ścieżek / 266

Rozdział 9. Podsumowanie i wnioski
Zakończenie / 283
Bibliografia / 287
Summary / 301
Zusammenfassung / 302