ebook Choroba, ciało, grzech. Kulturowe studia maladyczne Mateusz Szubert

Mateusz Szubert, Choroba, ciało, grzech. Kulturowe studia maladyczne

Książka Mateusza Szuberta ujawnia olbrzymi potencjał narracyjny i mitotwórczy stanów granicznych: przewlekłych chorób i epidemii, akcentując ich specyficzną warstwę symboliczną. To złożone studium bólu i niemocy, stanowiące jednocześnie swoisty przewodnik po chorobie i chorowaniu. Autor analizuje dawne i współczesne sposoby czytania chorób, wskazując na ich – nieraz zupełnie odmienny – tryb lektury: religijny, świecki, ponowoczesny. Zasadniczym celem rozprawy jest prezentacja wartości i znaczeń przypisywanych chorobom i epidemiom (od trądu przez AIDS po Covid-19). Mowa tu głównie o specyficznych metaforach i symbolach, które – najczęściej zupełnie niezależnie od kontekstu medycznego – organizowały i organizują nadal swoistą maladyczną ikonosferę.
Jest to praca z pogranicza nauk o kulturze, socjologii oraz historii medycyny (w tym zwłaszcza psychiatrii i seksuologii). Autor chorobę rozumie bowiem jako rzeczywistość biosocjokulturową, o której istnieniu decydują liczne czynniki, niekoniecznie lub niewyłącznie medycznej proweniencji. Mateusz Szubert przekonuje, że kontekst społeczno-kulturowy, na ogół marginalizowany przez większość badaczy, odgrywa znaczącą rolę nie tylko w przeżywaniu niemocy, ale i w rozumieniu tego, czy dane doświadczenie ciała i/lub psychiki definiujemy w kategoriach choroby lub zaburzenia. Analizowane materiały wskazują jednoznacznie na niezwykle funkcjonalną, nierzadko całkowicie arbitralną właściwość tego, co jest uznawane za „chore”, „chorobliwe”. Autor śledzi dawne rejestry chorób somatycznych i psychicznych, by wskazać rażącą nieaktualność wielu z nich. Ważne miejsce w książce zajmuje opis zjawiska medykalizacji grzechu – swoistej aneksji chrześcijańskiej aksjologii przez rodzącą się psychiatrię i seksuologię (przykładem tego sojuszu jest choćby „szał maciczny” – najczęściej diagnozowana choroba kobieca w XIX wieku). Osobne studia poświęcone zostały ewolucji postaw i ocen dotyczących homoerotyzmu (od jego patologizacji i kryminalizacji do ostatecznej demedykalizacji).
Książka adresowana jest do licznego grona czytelników, polecana osobom, które interesują się historią kultury i medycyny, a także studentom kulturoznawstwa, socjologii, psychologii i medycyny.
Z recenzji wydawniczych:
„Lektura rozprawy dostarcza podwójnej satysfakcji: z jednej strony wywody Autora imponują fachowością, pokazując ścieżki na rozległej mapie maladycznych dyskursów, z drugiej książka wciąga czytelnika w nurt autorskiej opowieści. Mateusz Szubert jak mało kto wie bowiem, jak „opowiedzieć chorobę” (a także „opowiedzieć opowieści o chorobach”). Przy doskonałym warsztacie, imponującym oczytaniu, błyskotliwych i głębokich interpretacjach, pozostawia on zawsze miejsce dla czytelnika.”

dr hab. Monika Ładoń, prof. UŚ


„Książka jest ciekawym opisem „wielogłosowości choroby”, wartości i znaczeń przypisywanych „stanom niemocy”, która może zainteresować szerokie grono czytelników. Jest to praca kulturoznawcza i socjologiczna zarazem. To nowa narracja o wykluczeniu, chorobie i ciele, pokazująca jak wiele zagadnień może być wplecionych w dyskurs maladyczny. Czytelnik będzie mógł zapoznać się z nową interpretacją często znanych faktów. Dostanie wciągającą i erudycyjną narrację, która pozwoli mu w nowy sposób spojrzeć na proces chorowania.”

dr hab. Lech M. Nijakowski, prof. UW