ebook Dionizos ‒ „Agathos Daimon” Joanna Rybowska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2014

Nasza opowieść o Agathos Daimon nie będzie miała charakteru chronologicznego. Nie jest to wyrazem lekceważenia tego, co o bogach przekazały nam najstarsze źródła literackie, a więc Homer i Hezjod, jednak to, co jest możliwe przy opracowywaniu tematu innych bogów greckich – próba zrozumienia ich pierwotnych funkcji na podstawie świadectw przekazanych przez tych właśnie autorów, w przypadku Dionizosa możliwe nie jest. Ponadto nie jest naszym zamiarem ukazanie wizerunku boga czy to u poszczególnych autorów, czy też w poszczególnych epokach literackich. Sądzimy bowiem, że takie podejście mogłoby jedynie zamazać obraz, jaki staramy się nakreślić. W naszej rozprawie wykorzystujemy więc wszelkie zachowane źródła, począwszy od tabliczek z pismem linearnym B, poprzez najstarsze źródła literackie, a skończywszy na autorach z pierwszych wieków chrześcijaństwa.

Spis treści ebooka Dionizos ‒ „Agathos Daimon”

Przedmowa 10

Część I. O bogu, który przynosił ludziom radość 14

1. Dionizos jako bóg wina w najstarszych zabytkach literackich i ikonograficznych 16
2. Problem pochodzenia kultu boga 25
3. Dawcy dóbr wszelakich, czyli o indoeuropejskich wyobrażeniach bóstwa związanego z wegetacją 27
4. Od tłoczni do orchestry, czyli od Dionizjów Wiejskich do Dionizjów Miejskich 73
4. a. Lenaje (L»naia) 82
4. b. Zamaskowany Dionizos 86
5. Anthesteria (’Aνθεστήρια) –„Święto Dionizosa Limnaios” 91
5. a. Pitchoigia (Piqoig…a) – „Dzień Otwierania Beczek” (11 Anthesterion) 94
5. b. Choes (CÒej) – „Dzień Dzbanów” (12 Antesterion) 98
5. c. Chytroi (CÚtroi) – „Dzień Garnków” (13 Anthesterion) 108
6. Oschoforia (’Ωσχοφόρια) – „Święto Przynoszenia Winnych Gron” (7. Pyanepsion) 120
7. Właściwości wina ofiarowanego ludziom 126
7. a. Wino i bóg Dionizos jako dawcy radości (c£rma, g£noj, τέρψις βίου) 126
7. b. Wino najlepszym lekarstwem (οἶνος οὖν ἄριστον φάρμακον, φάρμακον ἀντίδοτον) 128
7. c. Radość i utrapienie (c£rma kaˆ ¥cqoj), czyli dwoista natura wina, jako prawda o korzystających z daru boga, a nie o bogu 134
7. d. Wino przyczyną szaleństwa i nieszczęść (μαινόμενος ὁ οἶνος, οἶνος μάργος) 138
7. e. Wino i bóg Dionizos synonimami pokoju 142
8. Sympozjon – jako radość „wspólnego picia” pod opieką Dobrego Bóstwa 143
9. Dionizos Bakchos i misteria bakchiczne 148
9 a. „Orficy i bakchoi?” 159
9. b. Orfeusz jako założyciel misteriów i twórca Hieroi Logoi 164
9. c. „Ci wokół Orfeusza” 172
9. d. Problem „mitu orfickiego” i jego związek z misteriami 174

Część II. Na tropie „menad” podążających na Agrionia 196

Obraz rytu sparagmosu i omofagii oraz jego desakralizacja w przekazach literackich 198
Menadyczna orejbazja i thiasos 201
Σπαραγμός i ὠμοαγία 209
Projtydy i Melampus 220
Minyady z Orchomenos 234
Agronia 236
Theomachoi (Likurg, Orfeusz, Penteusz) 241

Spis ilustracji 268

Bibliografia 270
I. Wykaz skrótów 270
II. Teksty źródłowe 273
III. Przekłady 293
IV. Słowniki i encyklopedie 297
V. Monografie 297
VI. Artykuły 309

Indeks autorów nowożytnych 344
Indeks verborum 352
Indeks nazw własnych 356