-11%

ebook Dla nas to jest świętość Karolina Dziubata-Smykowska

Wydawca: Uniwersytet im.Adama Mickiewicza w Poznaniu

Rok wydania: 2023

Monografia skupia się na relacji między folkloryzmem a ochroną niematerialnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie weselnych widowisk obrzędowych w Wielkopolsce. Jej celem jest rozpoznanie funkcji widowisk w lokalnym krajobrazie kulturowym na przykładzie działalności wybranych widowisk i wykonujących je zespołów folklorystycznych. Książka umocowana jest w paradygmacie antropologii folkloru i folklorystyki antropologicznej i stanowi próbę antropologicznej odpowiedzi na pytanie, czy weselne widowiska obrzędowe, postrzegane jako zjawisko należące do kategorii folkloryzmu, stanowią formę ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Monografia przedstawia motywacje i konsekwencje podejmowania tego typu działań przez członków badanych zespołów folklorystycznych, sposoby rozumienia folkloru, odtwarzanie i zarządzanie elementami dziedzictwa oraz ich wykorzystanie do celów społecznych, ekonomicznych i politycznych. Studia przypadku stanowią: Wesele szamotulskie, Wesele przyprostyńskie i Wesele biskupiańskie. Chociaż powstały naukowe opracowania poszczególnych widowisk weselnych, w literaturze etnologicznej brakuje monografii poświęconej procesualnej i holistycznej analizie porównawczej tego zjawiska. Na obszar problemowy książki składają się: (1) rola folkloryzmu na przykładzie weselnych widowisk obrzędowych w lokalnym i regionalnym krajobrazie kulturowym, (2) motywacje i doświadczenia związane z ich praktykowaniem przez członków lokalnej społeczności, (3) wpływ polityki i systemu ochrony niematerialnego dziedzictwa UNESCO na funkcjonowanie folkloru tradycyjnego i folkloryzmu oraz (4) sposoby postrzegania folkloru i folkloryzmu oraz wynikające z nich sposoby ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Publikacja przedstawia proces, na skutek którego widowiska stały się istotnym elementem lokalnych i regionalnych krajobrazów kulturowych, trwale wpisując się w życic ich mieszkańców.

Spis treści ebooka Dla nas to jest świętość

Wstęp 7

1. Perspektywy badawcze 15
1.1. Antropologia folkloru 15
1.2. Folklor, folkloryzm, folkloryzacja 19
1.3. Niematerialne dziedzictwo kulturowe 30
1.4. Orientacje teoretyczno-metodologiczne 39
1.5. Metody, techniki i narzędzia badawcze 42

2. Wesela wielkopolskie 47
2.1. Teatr ludowy i widowiska obrzędowe w Polsce 48
2.2. Wesele szamotulskie 53
2.2.1. Ziemia szamotulska 53
2.2.2. Źródła i opis widowiska 55
2.2.3. Zespół Folklorystyczny „Szamotuły” 65
2.3. Wesele przyprostyńskie 69
2.3.1. Region Kozła 69
2.3.2. Źródła i opis widowiska 72
2.3.3. Zespół Regionalny „Wesele Przyprostyńskie” 78
2.4. Wesele biskupiańskie 81
2.4.1. Biskupizna 82
2.4.2. Źródła i opis widowiska 84
2.4.3. Biskupiański Zespół Folklorystyczny z Domachowa i Okolic 93

3. Polityczne uwarunkowania folkloryzmu 97
3.1. Polityczność folkloryzmu 99
3.2. Polityka w badaniach folklorystycznych 100
3.3. Folkloryzm jako manifestacja tożsamości narodowej 108
3.4. „Rządowy sponsoring” i wsparcie systemowe 112

4. Rozumienie folkloru a sposób jego ochrony 117
4.1. Definicje folklorystyczne i antropologiczne 119
4.2. Wpływ folklorystki na wyobrażenia o folklorze 121
4.2.1. Katalogowanie dzieł folkloru tradycyjnego 123
4.2.2. Etnografia ratunkowa 123
4.2.3. System eksperckiej oceny autentyczności 125
4.3. Społeczne wzory definiowania i postawy wobec folkloru 127
4.3.1. Strażnik autentyczności 129
4.3.2. Orędownik zmiany 131
4.3.3. Lokalny autorytet 133
4.4. W stronę autentyczności 135

5. Problematyka autentyczności 137
5.1. Zakres znaczeniowy pojęcia 138
5.1.1. Autentyczność w heritologii 138
5.1.2. Autentyczność w antropologii 141
5.1.3. Autentyczność w folklorystyce 146
5.2. Język autentyczności i kategoria prawdy 150
5.3. Ekspercka ocena autentyczności 155
5.4. Gradacja autentyczności 161

6. Rola widowisk w lokalnym krajobrazie kulturowym 167
6.1. Wymiar kulturowy 168
6.1.1. Ochrona tradycji 168
6.1.2. Hybrydyzacja obrzędowości weselnej 171
6.2. Wymiar społeczny 176
6.2.1. Integracja pokoleniowa 176
6.2.2. Realizacja potrzeb społecznych 178
6.2.3. Organizacja życia społecznego 180
6.3. Wymiar ekonomiczny 182
6.3.1. Realizacja ekonomiczna 182
6.3.2. Rozwój umiejętności indywidualnych 185
6.4. Wymiar polityczny 186
6.4.1. Polityka indywidualna 187
6.4.2. Polityka narodowa 188
6.5. Folkloryzm i folklor jako znaczące i znaczone: próba analizy strukturalnej 193

7. Folkloryzm a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego 197
7.1. Tradycje weselne na Liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości 199
7.2. Kontekst lokalny 202
7.2.1. Tradycje weselne z Szamotuł i okolic 203
7.2.2. Tradycje kulturowe Biskupizny 205
7.2.3. Tradycje dudziarskie w Wielkopolsce 206
7.3. Wpływ polityki UNESCO na lokalny krajobraz kulturowy 207
7.4. „Unescoizacja” niematerialnego dziedzictwa kulturowego 210
7.5. Konflikt, własność i zawłaszczenie 214

Zakończenie 223

Bibliografia 229

Spis rozmówców 243

Summary (For us it is sacred. Folklorism in the context of safeguarding intangible scultural heritage) 245