Za darmo

ebook Dominacja a wyzwolenie. Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy Monika Wiśniewska-Kin

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2013

Autorka akcentuje potrzebę poszerzania przestrzeni semantycznej w dyskursie podręcznikowym oraz konieczność uprawnienia przez szkołę otwartości poznawczej, co daje dzieciom/uczniom prawo do:
- wyrastania z egocentrycznego oglądu świata i poszerzania horyzontów własnej egzystencji o cele ogólne i wybiegające w przyszłość,
- poznawania siebie, rozumnego pielęgnowania indywidualności sprzężonej z empatią, odpowiedzialnością i troską o dobro ogólne,
- budowanie własnej tożsamości w dialogu z innymi, przy poszanowaniu inności w zróżnicowanej kulturowo wspólnocie oraz roztropnego spożytkowania czasu i przestrzeni oraz radzenia sobie z przeciwnościami losu.

Książka zawiera wyniki wnikliwych analiz zrekonstruowanych przez autorkę dyskursów podręcznikowego i dziecięcego oraz ich dramatyczną konfrontację. Paradygmat kognitywistyczny, rozumiany jako nowy kontekst teoriopoznawczy w badaniach edukacyjnych, stworzył możliwość uchwycenia podręcznikowych i uczniowskich sposobów kategoryzacji, dominujących typów racjonalności (taksonomicznej lub potocznej), a także stereotypowego i aksjologicznego opisu rzeczywistości.

Spis treści ebooka Dominacja a wyzwolenie. Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy

Wprowadzenie 5

1. Krytyczna refleksja o stanie współczesnej edukacji 15

1.1. Pytania o źródła stagnacji szkoły 15
1.2. Próba wskazania środków zaradczych 18

2. Poszukiwanie miejsca dla dyskursu dziecięcego w psychologicznych teoriach uczenia się 23

2.1. Znaczenie środowiska edukacyjnego w rozwijaniu możliwości poznawczych dzieci w teorii Lwa S. Wygotskiego 25
2.2. Wspomaganie uczenia się w Brunerowskiej pedagogice wzajemności 30
2.3. Rola społecznych interakcji i wspólnego zaangażowania w koncepcjach H. Rudolpha Schaffera i Davida Wooda 35
2.4. Pobudzanie aktywności poznawczej w upośrednianym uczeniu się według koncepcji Reuvena Feuersteina i Pniny S. Klein oraz Ragnara Rommetveita 41

3. Dyskursy podręcznikowy i dziecięcy w kognitywistycznym ujęciu krytyczno-emancypacyjnym 50

3.1. Źródła paradygmatu kognitywistycznego 50
3.2. Kognitywizm jako nowy kontekst teoriopoznawczy badań edukacyjnych 60
3.3. Kategorie dominacji i wyzwolenia w opisywaniu rzeczywistości edukacyjnej 88
3.4. Sposoby rozumienia dyskursu podręcznikowego i dziecięcego 94

4. Dyskurs podręcznikowy jako narzędzie dominacji 100

4.1. Teksty podręcznikowe – w kręgu spraw dobrze znanych 100
4.2. Koniunkturalizm pedagogiczny książki obrazkowej 103
4.3. Model komunikacji generowany przez podręcznik 106
4.4. Działania metodyczne podporządkowane koncepcji pedagogicznej podręcznika 111

5. Dyskurs dziecięcy jako forma edukacji wyzwalającej 118

5.1. Warunki dorastania do wolności 120
5.2. Wzrastanie w postawie empatii i odpowiedzialności 131
5.3. Bycie wspólnotowe – dorastanie do poszanowania odrębności 137
5.4. Dorastanie do roztropnego spożytkowania czasu i przestrzeni 141

6. Wybór jakościowych strategii badawczych 149

6.1. W poszukiwaniu uzasadnień postępowania badawczego 149
6.2. Rozszerzenie perspektywy, czyli o kognitywistycznych kategoriach badawczych 154
6.3. Sformułowanie celów dla nowych wymiarów edukacji 161
6.4. Wnikanie w głąb badanych zjawisk z perspektywy uczestniczącej 164
6.5. Doświadczanie codzienności szkolnej 171
6.6. Sposób prezentowania materiału 174

7. Dyskurs podręcznikowy. Od dosłowności do idealizacji 176

7.1. Kody domu 176
7.2. Sfera szkoły 196
7.3. Kręgi wspólnoty 217
7.4. Pojmowanie czasu 229

8. Dyskurs dziecięcy. Wykraczanie poza obszar oczywistości 237

8.1. Wyobrażenie domu 238
8.2. Szkoła – jaka mogłaby być? 263
8.3. Razem z innymi – więzi wspólnotowe 277
8.4. To, co otacza, i to, czego nie widać 301

Zakończenie, czyli czas dla nowych pytań 322
Bibliografia 335