ebook Dyskursy o emocjach – pedagogika i codzienność szkolna Irena Przybylska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2018

Problematyka pracy w najszerszym rozumieniu dotyczy emocji i ich znaczenia w wychowaniu, dlatego adresowana jest do praktyków i teoretyków zainteresowanych edukacją, a szczególnie tym, co dzieje się na styku wychowania i kultury emocji. Każdą wspólnotę charakteryzuje ton emocjonalny, który jest kulturowym przejawem jej funkcjonowania. Nie inaczej jest w przypadku szkoły, która niewątpliwie jest miejscem doświadczania emocji – toczy się w niej życie codzienne, a uczestnicząc w tkance społecznej, przeżywamy, wyrażamy i tłumimy emocje.
Współcześnie rośnie zainteresowanie emocjami w pedagogice i jednocześnie odczuwamy zmiany kultury emocjonalnej, których źródło tkwi między innymi w przemianach więzi w rodzinie i inwazyjności mediów. W książce opisano symptomy jednoczesnego ocieplania (zdziczenia) i chłodzenia (komercjalizacji) kultury w ogóle oraz podjęto próbę opisu kultury emocjonalnej szkoły, zwłaszcza tego jakie emocje i ich kulturowe skrypty ujawniają się oraz kształtują codzienność klasy szkolnej.
W książce zaprezentowano modele teoretyczne i skonstruowane na ich podstawie narzędzia do badania klimatu emocjonalnego klasy (Kwestionariusz Klimat Emocjonalny-Uczeń) oraz pracy emocjonalnej nauczyciela (Kwestionariusz Praca Emocjonalna Nauczyciel). W części badawczej autor podejmuje próbę wskazania i opisania tych czasoprzestrzeni życia w szkole, w których uczniowie i nauczyciele doświadczają i wyrażają emocje, między innymi po to by odpowiedzieć na pytanie jaka jest kultura emocjonalna szkoły, która ujawnia się w klimacie codziennych interakcji.

Spis treści ebooka Dyskursy o emocjach – pedagogika i codzienność szkolna

Spis treści

Wprowadzenie / 9

Rozdział 1
Dyskursy o emocjach – pedagogiczne inspiracje / 17
1.1. Historia, filozofia i historiozofia o emocjach / 20
1.2. Antropologia – kulturowe koncepcje emocji / 28
1.3. Emocje konstruktywne i konstruowane – dyskurs psychologiczny / 33
1.4. Emocje w socjologii – socjologia emocji / 40
1.5. Podsumowanie współczesnych dyskursów o emocjach. Przesłanki do badań pedagogicznych / 49

Rozdział 2
Kultura emocjonalna – kultura emocji / 61
2.1. Kultura i emocje – próby konceptualizacji kultury emocjonalnej / 67
2.2. Kultura emocjonalna w koncepcjach socjologicznych / 73
2.3. Kultura emocjonalna – kompetencja – wychowanie / 80
2.4. Kultura emocjonalna – między indywidualizmem a kolektywizmem / 88
2.5. Przemiany kultury emocjonalnej – implikacje dla wychowania / 95
2.5.1. Podgrzewanie emocjonalności / 100
2.5.2. Chłodzenie emocjonalności / 108
2.6. Podsumowanie / 119

Rozdział 3
Klimat emocjonalny klasy – „powierzchnia” kultury emocjonalnej / 123
Przestrzenie implicite i explicite kultury emocjonalnej – wprowadzenie / 125
3.1. Emocje a codzienność szkoły / 128
3.2. Klimat emocjonalny – „powierzchnia” kultury emocjonalnej / 135
3.2.1. Klimat klasy – peregrynacje teoretyczne i badawcze / 136
3.2.2. Klimat emocjonalny klasy – modele teoretyczne i badawcze / 145
3.2.3. Klimat emocjonalny klasy – proksymalne i dystalne uwarunkowania / 152
3.2.4. Model własny klimatu emocjonalnego klasy / 158
3.3. Praca emocjonalna nauczyciela – pomiędzy regułami a troską / 166
3.4. Edukacja – kształcenie – wychowanie a wsparcie rozwoju
kompetencji emocjonalnej uczniów / 186
3.4.1. Wychowanie emocjonalne w ideologii transmisji kulturowej / 193
3.4.2. Wychowanie emocjonalne w ideologii romantycznej / 197
3.4.3. Wychowanie emocjonalne w ideologii progresywnej / 202
3.4.4. Statusy wychowania emocjonalnego – podsumowanie / 207

Rozdział 4
Metodologiczne podstawy badań własnych / 217
4.1. Badania emocji – doświadczenia, dylematy i możliwości / 219
4.2. Założenia problematyki badawczej / 223
4.3. Problemy badawcze, zmienne i wskaźniki / 232
4.4. Metody badawcze i procedura badań / 235
4.4.1. Obserwacja jakościowa / 236
4.4.2. Wywiad swobodny ukierunkowany z nauczycielem / 238
4.4.3. Wywiad fokusowy z uczniami / 239
4.4.4. Metody sondażowe i szacowania / 240
4.5. Dobór próby badawczej i organizacja / 245
4.6. Charakterystyka terenu badań i próby / 247

Rozdział 5
Emocje w codzienności życia szkoły – empiryczne egzemplifikacje / 249
5. 1. Klimat emocjonalny klasy szkolnej w perspektywie badań empirycznych / 252
5.1.1. Klimat emocjonalny klasy w percepcji uczniów – analiza / 252
5.1.2. Klimat emocjonalny – ilustracje empiryczne / 265
5.1.3. Klimat emocjonalny klasy – podsumowanie / 294
5.2. Praca emocjonalna nauczyciela w badaniach / 297
5.2.1. Praca emocjonalna a klimat emocjonalny klasy / 297
5.2.2. Praca emocjonalna w narracjach nauczycieli / 309
5.3. Praca płytka i głęboka nauczyciela – podsumowanie / 376
Podsumowanie i wnioski z przeprowadzonych badań / 387
Empiryczne „wzory” kultury, klimatu i pracy emocjonalnej nauczyciela – wnioski z badań / 389
Zakończenie i wskazania do dalszych badań / 408
Załączniki / 423
Bibliografia / 435
Summary / 463
Zusammenfassung / 465