ebook Edukacja obywatelska w szkole. Teoria i praktyka Małgorzata Machałek, Janusz Korzeniowski

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2011

Kompendium wiedzy z zakresu szkolnej edukacji historycznej!

Edukacja obywatelska w szkole została pomyślana jako przewodnik dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Zawiera wskazówki dotyczące nie tylko lekcji wiedzy o społeczeństwie, ale również wybranych form pozalekcyjnych i pozaszkolnych do których organizowania jest zobowiązana szkoła. O takim doborze treści zdecydowała wyjątkowa rola szkoły w procesie edukacji obywatelskiej społeczeństwa.

(Ze Wstępu)

Autorzy przedstawili funkcję szkolnych zajęć z edukacji obywatelskiej w procesie kształtowania świadomego swoich praw i obowiązków obywatela. Czytelnicy – studenci specjalizacji pedagogicznych, nauczyciele zdobywający awans zawodowy i doświadczeni pedagodzy – znajdą tu odpowiedzi na wiele pytań dotyczących teorii i praktyki w nowoczesnym nauczaniu przedmiotu wiedza o społeczeństwie.

Książka w przystępny sposób prezentuje:

- nowoczesny warsztat pracy nauczyciela (m.in. techniki aktywizacji ucznia),

- omówienie niezbędnych zagadnień teoretycznych,

- liczne przykłady rozwiązań praktycznych możliwych do zastosowania na zajęciach,

- wiele technik, dzięki którym uczniowie lepiej przyswoją wiedzę i w większym stopniu nabędą umiejętności niezbędne w świadomym życiu obywatelskim.

Spis treści ebooka Edukacja obywatelska w szkole. Teoria i praktyka

Wstęp 9
1. Edukacja obywatelska 11
1.1. Czym jest edukacja obywatelska? 11
1.2. Specyfika wiedzy o społeczeństwie 15
1.3. Edukacja obywatelska jako wspólne europejskie podejście 16
1.4. Edukacja obywatelska w polskiej szkole – historia i współczesność 18
1.4.1. Przed 1989 r 19
1.4.2. W latach 1990–2008 21
1.4.3. Stan obecny 24
1.5. Katalog kompetencji społecznych i obywatelskich kształconych
w ramach edukacji obywatelskiej 25
1.6. Model nauczyciela edukacji obywatelskiej 31
1.6.1. Prawa nauczyciela 32
1.6.2. Obowiązki nauczyciela 32
1.6.3. Powinności nauczyciela 33
1.6.4. Kompetencje dydaktyczno-wychowawcze nauczyciela 34
2. Cele edukacji obywatelskiej 39
2.1. Cele edukacji obywatelskiej we współczesnej szkole 39
2.2. Funkcje celów kształcenia 40
2.3. Rodzaje celów kształcenia 43
2.4. Formułowanie celów kształcenia 44
2.5. Taksonomie celów kształcenia 48
2.6. Zastosowanie celów kształcenia 51
3. Metody nauczania wiedzy o społeczeństwie 55
3.1. Klasyfikacje metod nauczania 56
3.2. Wybór metody a efektywność nauczania 57
3.3. Charakterystyka wybranych metod nauczania 58
3.3.1. Metody podające 59
3.3.2. Metody aktywizujące ucznia 64
3.3.2.1. Uczenie się we współpracy jako forma organizacji pracy uczniów 65
3.3.2.2. Metody kształcące umiejętność wymiany poglądów 68
3.3.2.3. Metody kształcące umiejętność twórczego myślenia 75
3.3.2.4. Metody kształcące umiejętność podejmowania decyzji 80
3.3.2.5. Metody kształcące umiejętność rozwiązywania problemów 89
3.3.2.6. Metody kształcące umiejętność samodzielnej pracy 103
3.3.2.7. Metody kształcące umiejętności społeczne 113
3.3.2.8. Metody kształcące umiejętności wartościowania i zapisu informacji 115
3.3.2.9. Metody integrujące wiedzę i umiejętności z różnych dziedzin 123
4. Środki dydaktyczne w nauczaniu wiedzy o społeczeństwie 139
4.1. Charakterystyka wybranych środków dydaktycznych 140
4.1.1. Podręcznik szkolny 140
4.2. Teksty źródłowe w edukacji obywatelskiej 146
4.2.1. Klasyfikacja tekstów źródłowych 146
4.2.2. Krytyka źródła 147
4.2.3. Funkcje tekstów źródłowych 147
4.2.4. Umiejętności rozwijane w pracy z tekstami źródłowymi 148
4.2.5. Zasady pracy ze źródłami 149
4.2.6. Specyfika źródeł aktowych 150
4.2.7. Specyfika tekstów publicystycznych 154
4.2.8. Inne źródła narracyjne 157
4.3. Źródła ikonograficzne 160
4.4. Środki symboliczne 163
4.5. Środki audiowizualne 166
4.5.1. Film 157
4.5.2. Programy telewizyjne 171
4.6. Technologia informacyjna 173
5. Ocenianie osiągnięć uczniów 183
5.1. Ocenianie i ocena szkolna 184
5.2. Funkcje oceny szkolnej 185
5.3. Rodzaje oceniania 185
5.3.1. Ocenianie sumujące 185
5.3.2. Ocenianie kształtujące 186
5.4. Przedmiotowy system oceniania 189
5.5. Sprawdzanie osiągnięć uczniów 195
5.6. Narzędzia pomiaru dydaktycznego 195
5.6.1. Test osiągnięć szkolnych 197
5.6.2. Rodzaje i formy zadań testowych 198
5.6.3. Inne narzędzia pomiaru dydaktycznego 207
5.6.4. Komunikowanie oceny 215
5.7. System oceniania zewnętrznego 216
5.7.1. Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie 216
6. Formy organizacyjne edukacji obywatelskiej 225
6.1. Lekcja wiedzy o społeczeństwie 227
6.1.1. Struktura lekcji 227
6.1.2. Planowanie lekcji 230
6.1.3. Typy lekcji 230
6.2. Praca domowa 238
6.3. Samorząd uczniowski 239
6.4. Klub młodego obywatela – trening umiejętności społecznych 242
6.5. Szkolny klub wolontariusza (SKW) 244
6.6. Szkolny klub europejski (SKE) 246
6.7. Szkolna grupa Amnesty International (AI) 248
6.8. Inicjatywy prospołeczne – programy, kampanie, akcje organizacji
pozarządowych 249
6.8.1. Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO) 249
6.8.2. Polska Akcja Humanitarna (PAH) 251
6.8.3. Inne organizacje prowadzące akcje, kampanie i programy edukacyjne 252
6.8.4. Kalendarz obywatelski – kultywowanie świąt, tradycji i obyczajów 253
6.9. Olimpiady i konkursy 255
6.9.1. Olimpiada Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym (OWoPiŚW) 256
6.9.2. Olimpiady i konkursy, których laureaci i finaliści nie uzyskują uprawnień
w systemie egzaminacyjnym 256
6.10. Wycieczka edukacyjna 257
7. Program nauczania wiedzy o społeczeństwie 259
7.1. Pojęcie programu nauczania 260
7.2. Opracowanie własnego programu nauczania 262
7.3. Kryteria wyboru programu nauczania 264
7.4. Autorski program nauczania wiedzy o społeczeństwie dla liceum
i technikum w zakresie rozszerzonym 265
8. Planowanie pracy dydaktycznej nauczyciela wiedzy o społeczeństwie 321
8.1. Zasady planowania dydaktycznego 321
8.2. Planowanie kierunkowe 324
8.3. Planowanie wynikowe 326
8.4. Planowanie metodyczne 338
8.5. Wykorzystanie wyników egzaminów zewnętrznych do planowania pracy
dydaktycznej 338
Zalecana literatura 341
Wybrane strony internetowe przydatne w edukacji obywatelskiej 345
Bibliografia 349
Indeks rzeczowy 355