-17%

ebook Efekt kameleona Wojciech Kulesza

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2017

Mówimy o papugowaniu, małpowaniu, imitowaniu zachowań, o tym, że dziecko jest kalką, kopią lub lustrzanym odbiciem rodzica. Ludzie naśladują swoje zachowania. Obserwujemy to zjawisko, patrząc na wiernych w trakcie ceremonii religijnych, dzieci na placu zabaw, żołnierzy podczas parady. Woody Allen nazwał tę hiperzdolność Leonarda Zeliga – głównego bohatera jego znakomitego filmu – efektem kameleona.

W tej książce Autor opisuje to jedno z kluczowych i fascynujących ludzkich zachowań. Zastanawia się, co nam to zachowanie daje. Pyta: Czy każdy jest społecznym kameleonem? Czy różnimy się skłonnościami do naśladowania? Czy da się „tego” nauczyć i do czegoś „to” wykorzystać? Czy naśladownictwo może być szkodliwe?

Książka ta przedstawia bardzo wszechstronny, wyczerpujący i analityczny przegląd psychologicznej literatury na temat naśladownictwa oraz jego wyznaczniko´w i konsekwencji. Jest to literatura bardzo współczesna, często dosłownie z ostatnich paru lat, zaś autor wykazuje się jej dogłębnym zrozumieniem i porusza się po niej z niezwykłą swobodą i erudycją. Książka pozwala czytelnikowi uzyskać pełną orientację we współczesnym stanie badań nad naśladownictwem i zbliżonymi zjawiskami.
prof. dr hab. Bogdan Wojciszke – fragment recenzji

Wojciech Kulesza (...) jest autorem ogromnej liczby badań, z których część opublikowana została w prestiżowych czasopismach. Można więc śmiało powiedzieć, że jest ekspertem w tej dziedzinie. Nikt w Polsce nie wie na ten temat tyle, co on. (...) I nie udałoby się znaleźć kogoś, kto jest lepszym niż Wojciech Kulesza znawcą tej tematyki. Książka zawiera przegląd potężnego materiału empirycznego. Liczba badań (...) jest imponująca. Staranność w wyszukiwaniu eksperymentów (...) budzi mój szacunek. Trudno wskazać w literaturze światowej podobną pozycję dotyczącą psychologicznej perspektywy mimikry.
prof. dr hab. Dariusz Doliński – fragmenty recenzji

Wojciech Kulesza jest wybitnym naukowcem i autorem kilku nowatorskich prac na temat wpływu naśladownictwa na ludzkie zachowanie i decyzje. Poczynione w ostatnich latach postępy w tej dziedzinie mają bez wątpienia związek z jego pracami. Drugą zaletą Wojciecha Kuleszy jest zainteresowanie badaniami terenowymi. Takie podejście w psychologii społecznej jest nadal zbyt rzadkie.
prof. Nicolas Gueguen

Wojciech Kulesza jest międzynarodowej klasy specjalistą w dziedzinie naśladownictwa i jednym z niewielu badaczy, którzy wnoszą do tej tematyki coś nowego. Jego badania odpowiadają na fundamentalne pytania o filary mimikry i sprytnie pokazują, jak mimikra sprawdza się w życiu. Wojciech nie „naśladuje” starszych badań nad naśladownictwem – twórczo je rozwija.
prof. Rick van Baaren

Prace Wojciecha Kuleszy na temat mimikry i naśladownictwa wzbogaciły naszą wiedzę na temat okoliczności, w których ludzie skutecznie tego rodzaju techniki stosują. Jego badania pokazują, że takie czynniki, jak świadomość tego, że jest się naśladowanym, atrakcyjność osoby naśladowanej znacząco wpływają na skutki mimikry. Bez jego prac w tym obszarze psychologii wiedzielibyśmy znacznie mniej o mimikrze i naśladownictwie.
prof. Scott Wiltermuth

Dr Kulesza, wykorzystując swą pokaźną wiedzę z zakresu mimikry, prowadzi fascynujące badania na temat relacji pomiędzy naśladownictwem, atrakcyjnością fizyczną i zachowaniami prospołecznymi.
prof. Tania Chartrand
twórczyni efektu kameleona

Wojciech Kulesza (ur. 1978) – doktor psychologii, pełni funkcję p.o. kierownika Katedry Psychologii Społecznej i Międzykulturowej na Uniwersytecie SWPS Wydział Zamiejscowy w Poznaniu. Autor wielu artykułów dotyczących efektu kameleona opublikowanych w polskich i międzynarodowych czasopismach. Stypendysta tygodnika Polityka. W latach 2012–2013 przebywał na Florida Atlantic University (USA). W latach 2010–2013 związany z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Spis treści ebooka Efekt kameleona

SPIS TREŚCI
Wstęp 11
Podziękowania 13
Rozdział 1. Naśladownictwo w świecie zwierząt i ludzi.
Zarys mimikry i podstawy efektu kameleona 15
01.1. Mimikra w perspektywie świata zwierząt 15
1.1.1. Psychologia uczenia się zwierząt 16
01.2. Wczesne koncepcje socjologiczne 18
01.3. Wczesne koncepcje psychologiczne 19
01.4. Psychologia społeczna 21
1.4.1. Naśladownictwo jako technika
wpływu społecznego 21
1.4.2. Naśladowanie jako podstawa uczenia 21
01.5. Psychologia kliniczna 23
01.6. Psychologia rozwojowa 24
01.7. Synchronia interakcyjna, koordynacja interpersonalna
i dopasowanie zachowania (interactional synchrony,
interpersonal coordination, behavioral matching) 24
01.8. Mimikra motoryczna (motor mimicry) 30
01.9. Naśladownictwo na poziomie emocji –
zarażanie afektywne (mood contagion) 32
1.10. Mimikra emocjonalna 35
1.11. Naśladowanie mowy 37
1.12. Jednoczesne naśladownictwo mowy, zachowań, emocji –
dynamiczna psychologia społeczna 38
1.13. Naśladownictwo na poziomie grup –
teoria synchronizacji 45
Podsumowanie 49
Rozdział 2. Fundament efektu kameleona:
badania Tani Chartrand i Johna Bargha 51
2.1. Eksperyment pierwszy 52
2.2. Eksperyment drugi 55
2.3. Eksperyment trzeci 57
Rozdział 3. Zmienne modyfikujące tendencje
naśladowcze 59
3.1. Osobowość/cechy naśladowcy 59
3.1.1. Empatia 59
3.1.2. Obserwacyjna samokontrola 62
3.1.3. Narcyzm 67
3.1.4. Zależność od pola 69
3.1.5. Lęk społeczny 73
3.1.6. Style przywiązania 76
3.1.7. Orientacje społeczne 79
3.2. Stany naśladowcy 83
3.2.1. Tendencje afiliacyjne 83
3.2.2. Wykluczenie społeczne 89
3.2.3. Tendencje prospołeczne i antyspołeczne 91
3.2.4. Stany afektywne 93
3.3. Własności osoby naśladowanej 97
3.3.1. Atrakcyjność fizyczna 97
3.3.2. Atrakcyjność interpersonalna –
początkowe nastawienie 106
3.3.3. Podobieństwo do naśladowcy 119
3.3.4. Podobieństwo na poziomie przynależności
grupowej 131
Podsumowanie 133
Rozdział 4. Skutki naśladownictwa 138
4.1. Wzrost podatności na wpływ społeczny 138
4.1.1. Perswazja 138
4.1.2. Autorytet 140
4.2. Zmiany w postrzeganiu siebie 141
4.2.1. Spostrzeganie podobieństwa do innych ludzi 141
4.2.2. Aktywizacja ja współzależnego (i jego wpływ
na stopień naśladowania) 142
4.2.3. Samoświadomość 148
4.3. Zmiany w postrzeganiu świata społecznego 150
4.3.1. Zmiany spostrzegania naśladowcy 150
4.3.2. Zmiana postrzegania grupy obcej 152
4.3.3. Wiara w sprawiedliwość świata 155
4.3.4. Spadek tendencji do obwiniania ofiar 157
4.3.5. Pozytywna ocena produktów 160
4.3.6. Wzrost sprzedaży 161
4.4. Wzrost prospołeczności 168
4.4.1. Pomaganie innym 168
4.4.2. Dzielenie się (intymnymi) informacjami z innymi 169
4.4.3. Zaufanie 173
4.4.4. Prospołeczne tendencje wyborcze 176
4.5. Wpływ mimikry na wzrost kreatywności naśladowanego 179
4.6. Obserwacja mimikry 180
4.7. Straty wynikające z naśladownictwa 181
4.7.1. Straty osoby nienaśladowanej 181
4.7.2. Straty osoby naśladowanej 184
4.7.3. Straty osoby naśladującej 188
Podsumowanie 196
Rozdział 5. Metodologia badań nad tendencjami
do naśladowania 199
5.1. Co jest zachowaniem naśladowczym i kiedy ono
występuje? 199
5.2. Co jest kopiowane – czyli jakie zachowania mają być
prezentowane i mogą być naśladowane przez osobę badaną?
Jak często należy prezentować dane zachowanie? 200
5.3. Jak długa ma być ekspozycja na zachowania, które może
naśladować osoba badana? 201
5.4. Zmienne niezależne 202
5.4.1. Wyniki w testach: punkt wyjścia do porównania
skłonności do naśladowania między osobami badanymi
w zależności od wyników w teście 202
5.4.2. Warunek kontrolny 203
5.5. Zmienne zależne 205
5.5.1. Sposób kodowania i przeliczania tendencji
naśladowczych 205
5.6. Jak czułą skalę projektować dla zmiennej zależnej
oraz co może mierzyć kwestionariusz? 208
Rozdział 6. Metodologia badań, w których manipuluje
się naśladownictwem 210
6.1. Warunek naśladownictwa 210
6.1.1. Naśladowanie zachowań 210
6.1.2. Naśladowanie ekspresji mimicznych 211
6.1.3. Naśladowanie mowy 214
6.1.4. Jak często i kiedy naśladować? 221
6.2. Warunek nienaśladowania 222
6.3. Kwestie temporalne – jak długo (nie) naśladować? 223
6.4. Warunek kontrolny naśladownictwa 224
6.4.1. Antynaśladowanie = warunek kontrolny? 225
6.5. Zmienna zależna 225
6.5.1. Co mierzyć? 225
6.5.2. Jak „dokładnie” mierzyć –
jak czuła powinna być skala? 226
Rozdział 7. Refleksja nad niektórymi fundamentalnymi
twierdzeniami 227
7.1. Spoiwo społeczne 227
7.2. Nieświadomość 229
7.3. Automatyzm 234
Rozdział 8. Pomysły badawcze 237
8.1. Badania nad fundamentami mimikry i efektu kameleona 237
8.1.1. Czy mimikra to spoiwo społeczne? 237
8.1.2. Badania nad świadomością efektu kameleona 238
8.1.3. Mimikra = podobieństwo? 240
8.2. Temporalne aspekty mimikry 240
8.2.1. Temporalne aspekty tendencji naśladowczych 241
8.2.2. Krótko- i długofalowe skutki mimikry 242
8.2.3. Zagadnienia temporalne a synchronizacja 242
8.3. Transfer na inne osoby: „rozlewanie się”/ekstrapolacja 242
8.3.1. Ekstrapolacja a tendencje naśladowcze 243
8.3.2. Ekstrapolacja a naśladowanie osoby badanej 243
8.3.3. Kiedy nie dochodzi do ekstrapolacji? 245
8.3.4. Ekstrapolacja w badaniach nad synchronizacją 245
8.4. Im więcej, tym więcej? 246
8.4.1. Im więcej torowania różnych cech/perspektyw
postrzegania świata społecznego, tym więcej
naśladowania? 246
8.4.2. Im więcej naśladowania, tym więcej uległości? 246
8.5. Badania udoskonalające metodologię 247
8.5.1. Jak sposób przeliczania tendencji naśladowczych
zmienia rozkład wyników? 247
8.5.2. Tworzenie rozbudowanych pętli badawczych:
naśladowanie zmienia cechę za nie odpowiedzialną,
cecha zwiększa tendencje naśladowcze 247
8.5.3. Zmiana w zakresie zmiennych zależnych 248
8.5.4. Jakie zachowanie jest naśladowaniem, a jakie nie? 248
8.5.5. Nowe metody badawcze 249
8.5.5.1. Awatary i problemy związane
z ich wykorzystaniem 250
8.5.5.2. Naśladowanie bez wykorzystania awatara –
naśladowanie zachowań 252
8.5.5.3. Naśladowanie bez wykorzystania awatara –
naśladowanie emocji 256
8.6. Wpływ mimikry na obserwatora 263
8.7. Nowy trend badawczy: naśladowanie wyobrażenia 264
Literatura cytowana 266
Wykaz rycin i tabel 297
Indeks osób 299