Za darmo

Ebook Ewolucje teorii. Biologizm w modernistycznym literaturoznawstwie rosyjskim Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz

0,00 zł

Dodaj do ulubionych

Opis treści

Książka jest poświęcona archeologii nowoczesnej teorii literatury w kontekście historii intelektualnej wschodnioeuropejskiego modernizmu. Z zawrotnej mnogości konceptów, doktryn, idei i eksperymentów wyłaniają się kontury systemowej całości, w której myślenie naukowe współistnieje z mitologicznym, wiedza łączy się z wiarą, przyroda z duchem, życie z twórczością, ideologiczna jednojęzyczność konkuruje z różnojęzycznością. Lokalne zagęszczenia detali tworzą „analityczną" (w Fiłonowowskim rozumieniu tego terminu) panoramę rosyjskiego biologizmu literaturoznawczego. W utopistycznej aurze rosyjskiego modernizmu pierwszego trzydziestolecia XX wieku korelacja biologii i nauki o literaturze daje hybrydy tej miary, co paleogenologia i paleosemantyka, wersologiczny morganizm i dramatologia inspirowana Mendlowską teorią dziedziczenia cech, nomogeneza folkloru i filembriogeneza tropów, morfologia gatunków i literacki mutacjonizm. Ciasny splot języków teorii literatury i nowoczesnej biologii teoretycznej uniemożliwia odseparowanie Naturwissenschaften i Kulturwissenschaften, w sposób, który głoszą badeńscy neokantyści. Rekonstrukcja koncepcji ukształtowanych pod naporem antydarwinizmu i witalistycznych nurtów europejskiej filozofii pozwala istotnie zmodyfikować dotychczasowy obraz genealogii, właściwości oraz pozycji środkowo- i wschodnioeuropejskiego strukturalizmu w historii literaturoznawstwa, a także zrewidować metodologiczno-epistemologiczne podstawy tej ekspansywnej formacji teoretycznej.

Spis treści ebooka Ewolucje teorii. Biologizm w modernistycznym literaturoznawstwie rosyjskim

Wprowadzenie. Z archeologii wiedzy o literaturze 11
Rozdział 1. Między dawnym a nowym biologizmem 43
Przełom antynaturalistyczny - niedokończony projekt? 43
Poetyka w świetle przyrodoznawstwa. Przypadek Borisa Jarcho 50
Nad mapą rosyjskiego antypozytywizmu 61
"Z powrotem do Goethego!" 74
Zwrot do pozytywizmu i naturalizmu 83
Narodziny teorii literatury z ducha Lebensphilosophie 107
Rozdział 2. Prestrukturalizm i antydarwinizm 135
Pojedynek epok 135
Archaiści, nowatorzy i synkretycy 144
Wersologiczny morganizm 159
Nomogeneza tropów, gatunków i języków 166
Rozdział 3. Lato paleontologów 183
Zorze jafetydologii 183
W kręgu semantycznej paleontologii kultury 202
Poetyka i paleontologia. Literaturoznawczy zaum Olgi Freudenberg 221
Rozdział 4. Morfologizm: próba (re)konstrukcji pewnego pojęcia z zakresu literaturoznawstwa 235
„Metoda formalna, czyli morfologiczna" 235
Próba systematyki 242
Mechanicyzm 247
Anatomizm (wariant Cuviera) 249
Fizjologizm 256
Holizm 262
Antymechanicyzm 267
Transformacjonizm (wariant Goethego) 269
Paleontologie (warianty Darwina i Lamarcka) 284
Aromorfozy (wariant Siewiercowa) 294
Projekcja morfologiczna 297
Zakończenie. Tartuska śluza 302
Bibliografia 319
Nota bibliograficzna 367
Summary. Evolutions of theory. biologism in modernist russian literary scholarship 369
Indeks osobowy 373
Indeks pojęć 389