-23%

ebook Fideizm Kalwina i bunt angielskich racjonalistów Antoni Szwed

Wydawca: Marek Derewiecki

Rok wydania: 2016

Epoka zachodnioeuropejskiego Oświecenia często jest zwana Wiekiem Rozumu, który w XVIII wieku reprezentują „oświeceni” filozofowie. Jednak przyczyn powstania tego potężnego ruchu umysłowego, którego skutki do dziś odczuwamy, trudno byłoby upatrywać w swobodnej, spontanicznie zrodzonej, racjonalnej myśli. Można wypowiedzieć twierdzenie: nie byłoby Oświecenia gdyby ponad dwa wieki wcześniej nie było Reformacji. A skoro tak, to jak do tego doszło? Jakie przemiany zaszły w łonie europejskiego protestantyzmu, które doprowadziły w XVIII wieku do pojawienia się tego laickiego nurtu w Europie Zachodniej? W niniejszej monografii, na przykładzie Anglii, zostały przedstawione procesy stopniowego odchodzenia od religii chrześcijańskiej, opartej na biblijnym Objawieniu, ku coraz bardziej dowartościowywanej religii naturalnej w okresie od pierwszej połowy XVI wieku do przełomu XVII i XVIII wieku. Od ortodoksyjnego kalwinizmu do deizmu.

Rekonstrukcja tych procesów została w większości oparta na oryginalnych, mało dotąd znanych polskiemu czytelnikowi, dziełach wybranych autorów angielskich z tego okresu. Niniejsza praca jest studium filozoficzno-teologicznym, osadzonym w kontekście historycznym, określonym przez lata 1534-1689.

Spis treści ebooka Fideizm Kalwina i bunt angielskich racjonalistów

Przedmowa 3
I. Kalwin wobec chrześcijańskiego Objawienia i możliwości poznawczych ludzkiego rozumu 14
1. Jan Kalwin i jego dzieło 14
2. Kalwin o Słowie Boga zawartym w Piśmie Świętym 25
3. Ludzka wiara w Słowo Boga zawarte w Piśmie 37
4. Kalwin wobec rozumowego poznania naturalnego 44
5. Kalwin o ludzkiej naturze 54
6. Kalwin i jego koncepcja podwójnej predestynacji 62
6.1 O predestynacji i przedwiedzy 69
6.2 Cel wybrania 71
6.3 U źródeł podwójnej predestynacji 73
7. Fideizm Jana Kalwina 84
II Purytanie 88
1. Początki reformacji w Anglii 88
2. Rządy Jakuba I i Karola I? 96
3. Purytanie 102
4. Pobożność purytańska 109
5. Purytański dogmatyzm 114
6. Podstawy purytańskiej wiary 121
III Arminianizm i problem predestynacji 123
1. Podwójna predestynacja w głównych dokumentach kalwińskich 124
2. Jakub Arminiusz i początki arminianizmu 130
3. Drugi etap rozwoju arminianizmu 135
4. Arminianizm kontra ortodoksyjny kalwinizm 141
5. Arminianizm w Anglii 146
IV. Dalsze przyczyny upadku purytanizmu 149
1. Krytyka entuzjazmu 149
1.1 Oliver Cromwell 156
2. Od erastianizmu do potrzeby tolerancji 160
V. Pierwsze próby liberalizacji teologii kalwińskiej 172
1. Thomas Browne 173
2. John Hales 180
3. William Chillingworth 182
VI. Religia Objawiona i religia naturalna – platonicy z Cambridge 191
1. Powrót monarchii – tło historyczne 191
2. Latytudynarianie 197
3. Benjamin Whichcote 205
3.1 Elementy biografii Benjamina Whichcote’a 206
3.2 Spór Tuckneya z Whichcote’em 207
3.3 Religia naturalna – ludzki rozum 217
3.4 Nadprzyrodzona religia Objawiona (Religion of After-Revelation) – Pismo Święte 227
4. John Smith 233
4.1 Elementy biografii Johna Smitha 233
4.2 Smith i fundamentalna wartość naturalnego objawienia Boskości 235
VII Między latytudynarianami a deistami 246
1. John Tillotson 249
2. John Locke 259
2.1 Elementy biografii Johna Locke’a 261
2.2 Funkcje i poznawcze granice rozumu. Rozum i wiara 262
2.3 O różnicach między religią naturalną a religią Objawioną 275
2.4 Stosunek Locke’a do chrześcijańskiego Objawienia 282
VIII Deiści 295
1. John Toland 295
1.1 Elementy biografii Johna Tolanda 299
1.2 Zarys teologii naturalnej w Christianity not Mysterious Tolanda 301
2. Matthew Tindal 314
2.1 Rys biograficzny 314
2.2 Tożsamość religii naturalnej i chrześcijaństwa 315
Zakończenie 326
Summary: Kalvin’s Fideism and the Rebellion of English Rationalists 353
Ryciny 356
Bibliografia 358
Bibliografia źródłowa 358
Bibliografia wtórna 361
Indeks osobowy 365