Za darmo

ebook Franco i Stalin Bartosz Kaczorowski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2016

Nieczęsto w historii stosunków międzynarodowych zdarzało się, by za swojego największego wroga dany rząd uznawał państwo oddalone odeń o kilka tysięcy kilometrów. Taka sytuacja wystąpiła jednak w przypadku Hiszpanii generała Francisco Franco, która w okresie drugiej wojny światowej prowadziła skrajnie antysowiecką politykę. Moskwa była konsekwentnie traktowana przez Madryt jako niebezpieczeństwo nie tylko dla jego niezależności i dla władzy obozu narodowego, ale także dla dalszych losów europejskiej cywilizacji. Stanowisko to wynikało zarówno z ideowego antyko¬munizmu najważniejszych postaci hiszpańskiej sceny politycznej, jak i z silnego poczucia zagrożenia ze strony państwa Józefa Stalina oraz inspirowanego przez nie ruchu komunistycznego. Hiszpański antykomunizm wyraźnie utrudniał relacje z zachodnimi sojusznikami ZSRR, doprowadzając do wielu sporów w kontaktach z Wielką Brytanią czy Stanami Zjednoczonymi i przyczyniając się w końcu do izolacji międzynarodowej kraju Franco. Autor odpowiada na pytanie, jakie motywy kierowały generałem Franco, aby w ogóle zajmować się problemem sowieckim i tym samym doprowadzać do pewnego ochłodzenia w stosunkach z Waszyngtonem i Londynem. Czy Franco w ekspansji komunizmu widział nie tyle zagrożenie dla własnego kraju, ile dla całej Europy? Czy nieprzejednany stosunek do Związku Sowieckiego wynikał jedynie z chłodnej politycznej analizy czy też zawierał w sobie pierwiastek irracjonalny, metafizyczny czy wręcz religijny?

Spis treści ebooka Franco i Stalin

Wstęp 10

Rozdział I. Od wojny domowej do wybuchu drugiej wojny światowej 20
1.1. Związek Sowiecki i wojna domowa w Hiszpanii 20
1.2. Hiszpania wobec paktu Ribbentrop-Mołotow 40
1.3. Wybuch drugiej wojny światowej 40
1.4. Madryt wobec agresji 17 września 46
1.5. Hiszpańska propozycja mediacji 50
1.6. Wnioski 54

Rozdział II. Hiszpania wobec Moskwy w okresie funkcjonowania sojuszu niemiecko-sowieckiego (1939-1941) 58
2.1. Sytuacja polityczna Europy Środkowo-Wschodniej bezpośrednio po zakończeniu kampanii polskiej 58
2.2. Hiszpania i wojna zimowa 62
2.3. Business as usual? 73
2.4. Sowiecka ekspansja w czerwcu 1940 r. 75
2.5. Polityka zagraniczna Madrytu na przełomie 1940 i 1941 r. 83
2.6. Wnioski 93

Rozdział III. Hiszpania wobec wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej (do września 1942 r.) 96
3.1. Narodziny Błękitnej Dywizji 96
3.2. Międzynarodowe aspekty wysłania na front Błękitnej Dywizji 101
3.3. Motywy wysłania ochotników na front wschodni 107
3.4. Beligerancia moral 115
3.5. Pierwsze wątpliwości 121
3.6. Wywiad przeciwko Sowietom - działalność Pedro Prata y Soutzo 126
3.7. Upadek Ramóna Serrano Suñera 129
3.8. Wnioski 132

Rozdział IV. Epoka Francisco Gómeza Jordany (wrzesień 1942-sierpień 1944) 136
4.1. Hiszpania wobec zmian sytuacji międzynarodowej w 1942 r. 136
4.2. Założenia teoretyczne Planu D 140
4.3. Wizyta Myrona Taylora w Madrycie 145
4.4. Dyskretny antykomunizm Bloque Ibérico 149
4.5. Realizacja Planu D 159
4.5.1. Negocjacje z Wielką Brytanią 159
4.5.2. Negocjacje z państwami neutralnymi 167
4.5.3. Negocjacje z sojusznikami Niemiec 169
4.5.4. Negocjacje ze Stolicą Apostolską 171
4.5.5. Negocjacje z Trzecią Rzeszą 177
4.6. Wycofanie z frontu Błękitnej Dywizji 182
4.7. Od Teheranu do Normandii 190
4.8. Wnioski 196

Rozdział V. Hiszpania wobec sowieckich zwycięstw w II połowie 1944 r. 200
5.1. Memorandum Luisa Carrero Blanco 201
5.2. Sowiecka ofensywa na Bałkanach 210
5.3. List Franco do Churchilla 215
5.4. Odpowiedź Londynu 217
5.5. Wnioski 224

Rozdział VI. Siempre enemigas - Madryt versus Moskwa w ostatnich miesiącach wojny - kontynuacja wzajemnej wrogości 228
6.1. Jałta w oczach Madrytu 228
6.2. Związek Sowiecki wobec opozycji antyfrankistowskiej 235
6.3. Konferencja w San Francisco 250
6.4. Polityka zagraniczna Hiszpanii w ostatnich tygodniach wojny 253
6.5. Konferencja w Poczdamie 257
6.6. Wnioski 262

Zakończenie 266
Bibliografia 274
Franco and Stalin. The Soviet Union in Spain’s policy during World War II. Summary 286
Indeks 294