ebook Geneza, ustrój i orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego do 1989 roku Michał Patryk Sadłowski

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2023

Monografia ta jest pierwszą w Polsce kompleksową próbą przedstawienia genezy i funkcjonowania Naczelnego Sądu Administracyjnego do 1989 roku. Autor na podstawie materiałów archiwalnych zrekonstruował bieg wydarzeń, które po drugiej wojnie światowej doprowadziły do powołania w Polsce Ludowej sądowej kontroli decyzji administracyjnych. Przedstawił omawiane procesy na tle rozwoju ustroju i doktryny prawa socjalistycznego w Polsce oraz omówił wybrane aspekty dziejów ustrojowych i ZSRR i państw tzw. obozu socjalistycznego.

******

The Origin, System and the Case Law of the Supreme Administrative Court until 1989

This monograph is the first comprehensive attempt in Poland to present the origin and the Supreme Administrative Court until 1989. The author, using archive materials, reconstructed the course of events which, after the Second World War, led to the establishment of judicial review of administrative decisions in the People’s Republic of Poland. He showed the discussed processes against the background of the development of the system and the doctrine of socialist law in Poland, and described selected aspects of political history of the USSR and the so-called socialist bloc.

Spis treści ebooka Geneza, ustrój i orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego do 1989 roku

WYKAZ SKRÓTÓW 9

WSTĘP 11

ROZDZIAŁ 1. Zagadnienie sądownictwa administracyjnego w państwie polskim w latach 1944–1980 23
1.1. Zagadnienie sądownictwa administracyjnego w
ustroju państwa polskiego 23
1.1.1. Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia
Narodowego z 22 lipca 1944 r. 23
1.1.2. Ustawa Konstytucyjna z 19 lutego 1947 r. o
ustroju i zakresie działania najwyższych organów
Rzeczypospolitej Polskiej 33
1.1.3. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej z 22 lipca 1952 r. 40
1.1.4. Ustawa z 10 lutego 1976 r. o zmianie
Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22
lipca 1952 r. 47
1.2. Koncepcje i prace legislacyjne 49
1.2.1. Propozycje powołania sądownictwa
administracyjnego w latach 1944–1952 49
1.2.2. Koncepcje powołania sądownictwa
administracyjnego w latach 1956–1970 74
1.2.3. Zagadnienie sądownictwa administracyjnego
w latach 1970–1980 100
1.2.4. Prace legislacyjne Sejmu PRL VII kadencji w
zakresie nowelizacji Kodeksu postępowania
administracyjnego i powołania Naczelnego Sądu
Administracyjnego 127
1.3. Kontrola administracji przez wymiar
sprawiedliwości 166
1.3.1. Sądownictwo ubezpieczeń społecznych 166
1.3.2. Państwowy arbitraż gospodarczy 167
1.3.3. Zagadnienie kontroli administracji przez
sądy powszechne 171

ROZDZIAŁ 2. Zagadnienie sądownictwa administracyjnego w państwie radzieckim oraz w innych europejskich państwach socjalistycznych 173
2.1. Sądownictwo administracyjne w doktrynie prawnej
i praktyce ustrojowej państwa radzieckiego w latach
1917–1991 173
2.2. Sądownictwo administracyjne w europejskich
państwach socjalistycznych 196
2.2.1. Zagadnienia wstępne 196
2.2.2. Bułgaria 197
2.2.3. Czechosłowacja 201
2.2.4. Jugosławia 204
2.2.5. Rumunia 206
2.2.6. Węgry 209
2.2.7. Niemiecka Republika Demokratyczna 212
2.3. Opinie nauki polskiej na temat powoływania
sądownictwa administracyjnego w europejskich
państwach socjalistycznych 213

ROZDZIAŁ 3. Naczelny Sąd Administracyjny w latach 1980–1989 217
3.1. Opinie na temat powstania Naczelnego Sądu
Administracyjnego 217
3.2. Unormowania prawne z zakresu organizacji i
działalności Naczelnego Sądu Administracyjnego 237
3.2.1. Zagadnienie konstytucjonalizacji
Naczelnego Sądu Administracyjnego 237
3.2.2. Struktura i projekty zmian w działalności
Naczelnego Sądu Administracyjnego 242
3.2.3. Skład i status prawny sędziów Naczelnego
Sądu Administracyjnego 255
3.2.4. Właściwość Naczelnego Sądu
Administracyjnego i postępowanie przed tym Sądem
260
3.2.5. Regulaminy Naczelnego Sądu
Administracyjnego 286
3.3. Pozycja ustrojowa Naczelnego Sądu
Administracyjnego wobec Sądu Najwyższego oraz
naczelnych organów władzy państwowej Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej 290
3.4. Naczelny Sąd Administracyjny a powołanie
Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Stanu, Rzecznika
Praw Obywatelskich oraz Kolegium Kompetencyjnego przy
Sądzie Najwyższym 309
3.5. Zmiany ustrojowe państwa polskiego a status
prawny Naczelnego Sądu Administracyjnego 317

ROZDZIAŁ 4. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1980–1989 323
4.1. Ogólna statystyka i charakterystyka orzecznictwa
Naczelnego Sądu Administracyjnego 323
4.2. Postępowanie administracyjne oraz postępowanie
sądowoadministracyjne w świetle orzecznictwa
Naczelnego Sądu Administracyjnego 333
4.3. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w
orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego 346
4.4. Judykatura Naczelnego Sądu Administracyjnego na
podstawie klauzuli enumeracyjnej. Analiza wybranych
orzeczeń 353

ZAKOŃCZENIE 361

WYKAZ ŹRÓDEŁ 371
Urzędowe zbiory norm prawnych 371
Materiały ustawodawcze 371
Materiały archiwalne 371

BIBLIOGRAFIA 373

ORZECZNICTWO 409

SUMMARY 411

INDEKS OSÓB 415