ebook Internet i komunikowanie we wspólnocie lokalnej Anna Przybylska

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2010

Niniejsza książka ma na celu przybliżenie Czytelnika do odpowiedzi na pytania, czy i w jakim zakresie oficjalne lokalne strony internetowe przyczyniają się do zmiany wzorów komunikacji w gminie w kierunku wyznaczonym przez model demokracji deliberatywnej.

Po pierwsze, należy poddać ocenie, czy witryny samorządowe w stosunku do innych mediów zwiększają dostępność informacji, która może stać się podstawą opinii na temat działań samorządu wobec wspólnoty lokalnej. Po drugie, istotna jest analiza stron internetowych w porównaniu z tradycyjnymi kanałami komunikacji, jako miejsca dialogu między mieszkańcami, a przedstawicielami władz. Należy w sposób szczególny zwrócić uwagę na to, czy wymiana informacji ma partnerski charakter. Po trzecie wreszcie, interesującym aspektem wykorzystania nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych jest możliwość włączenia mieszkańców w proces konsultacji.

Zasadnicze znaczenie dla powodzenia tego rodzaju inicjatywy w dłuższym okresie ma to, aby zawsze efekt zasięgania opinii publicznej był w sposób czytelny i jednoznaczny podawany do wiadomości w powiązaniu z decyzją podjętą w danej sprawie.

Spis treści ebooka Internet i komunikowanie we wspólnocie lokalnej

Wstęp 9

Rozdział pierwszy. Społeczność lokalna jako komunikacyjna wspólnota polityczna 21

1. Demokracja deliberatywna – od problemu do metody 22
1.1. Deficyt demokracji jako wynik zaburzeń komunikacji publicznej 22
1.2. Demokracja deliberatywna wobec kryzysu komunikowania 26
1.3. Sfera publiczna a bezpośrednia i zapośredniczona wymiana informacji-29
1.4. Próby instytucjonalizacji debaty 33

2. Wspólnota jako obszar polityki 38
2.1. Wspólnota w perspektywie teoretycznej 38
2.2. Samorządność jako forma działania komunikacyjnego: od konfliktu do współpracy 42

Rozdział drugi. Media a uczestnictwo w lokalnej sferze publicznej 50

1. Interaktywność jako wartość i miara skuteczności komunikacji 52

2. Media i lokalna sfera publiczna 58
2.1. Prasa jako medium społecznej integracji i debaty 65
2.2. Lokalne radio i telewizja – jednogłos władzy i wielogłos obywateli 71
2.3. Internet – od transmisji do dialogu? 82

Rozdział trzeci. Komunikacja internetowa w polityce lokalnej: od idei do praktyki 93

1. Projektowanie, skala i zakres wykorzystania nowych narzędzi komunikacji 94

2. Doświadczenia elektronicznej samorządności 108
2.1. Casus Finlandii 111
2.2. Casus Wielkiej Brytanii 120
2.3. Od eksperymentu do instytucjonalizacji 126

Rozdział czwarty. Wzorce komunikowania między samorządem a mieszkańcami w czterech polskich miastach 131

1. Charakterystyka społeczności lokalnych 132

2. Media tradycyjne a lokalna sfera publiczna 144
2.1. Lokalny rynek mediów 144
2.1.1. Żyrardów 144
2.1.2. Mszczonów 146
2.1.3. Oleśnica 149
2.1.4. Bierutów 152
2.2. Zakorzenienie mediów w społeczności lokalnej 154
2.3. Media obywatela czy media władzy? 160

3. Obszar i formy komunikacji mieszkańców i przedstawicieli samorządu w sieci 186
3.1. Miasta w Internecie 186
3.1.1. Żyrardów 187
3.1.2. Mszczonów 188
3.1.3. Oleśnica 188
3.1.4. Bierutów 189
3.2. Skala korzystania z lokalnych serwisów internetowych 191
3.3. Funkcjonalność oficjalnych stron internetowych miast 199

4. Od mediów tradycyjnych do Internetu: komunikacyjne aspekty uczestnictwa w polityce lokalnej 215

Zakończenie. Internet a relacje władzy w społeczności lokalnej 226

Bibliografia 237

Aneks 249

Załącznik 1. Kwestionariusz badania ankietowego 255
Załącznik 2. Kwestionariusze wywiadów 264
Załacznik 3. Media a uczestnictwo w życiu publicznym: wyniki badania sondażowego 270
Załącznik 4. Archiwalne ilustracje witryn internetowych urzędu miasta w badanych miejscowościach 282

Spis tabel, wykresów i schematów 16

Tabele 16

Tabela 1. Liczba uczestników wywiadu według roli społecznej 16
Tabela 2. Przykładowe formy instytucji deliberatywnych 36
Tabela 3. Liczba mieszkańców w badanych miejscowościach 132
Tabela 4. Podział populacji ze względu na okres aktywności zawodowej 132
Tabela 5. Wybrane wskaźniki ekonomiczne wyznaczające poziom życia (2004 r.) 134
Tabela 6. Zadowolenie z samorządu 139
Tabela 7. Zaufanie do samorządu 140
Tabela 8. Wskaźniki aktywności społeczno-politycznej mieszkańców 142
Tabela 9. Zainteresowanie sytuacją w mieście 143
Tabela 10. Zainteresowanie sytuacją w kraju 143
Tabela 11. Liczba tytułów prasowych w pierwszym kwartale 2004 r. 144
Tabela 12. Czytelnictwo poszczególnych tytułów gazet lokalnych w Żyrardowie 146
Tabela 13. Czytelnictwo poszczególnych tytułów gazet lokalnych w Mszczonowie 148
Tabela 14. Czytelnictwo poszczególnych tytułów gazet lokalnych w Oleśnicy 151
Tabela 15. Czytelnictwo poszczególnych tytułów gazet lokalnych w Bierutowie 154
Tabela 16. Czytelnictwo prasy lokalnej 156
Tabela 17. Rozmowy na temat zawartości gazet lokalnych 180
Tabela 18. Częstotliwość rozmów na temat zawartości gazet lokalnych 181
Tabela 19. Zaufanie do prasy lokalnej 182
Tabela 20. Zadowolenie z prasy lokalnej 183
Tabela 21. Zadowolenie z radia lokalnego 184
Tabela 22. Zadowolenie z TV powiatowej 184
Tabela 23. Podstawowe informacje o samorządowych stronach internetowych 190
Tabela 24. Miejsce korzystania z Internetu 191
Tabela 25. Dostęp do Internetu oraz korzystanie ze stron internetowych urzędu miasta 195
Tabela 26. Częstotliwość korzystania ze stron internetowych urzędu miasta 195
Tabela 27. Korzystanie z prywatnych miejskich stron internetowych 196
Tabela 28. Częstotliwość korzystania z prywatnych miejskich stron internetowych 197
Tabela 29. Funkcjonalność stron internetowych urzędu miasta 200
Tabela 30. Rozmowy na temat zawartości stron internetowych miasta 201
Tabela 31. Sposoby komunikowania się z urzędem miasta w sprawach prywatnych i publicznych na przestrzeni roku 204
Tabela 32. Cel odwiedzin na stronie internetowej urzędu miasta 211
Tabela 33. Cel odwiedzin na prywatnej miejskiej stronie internetowej 212
Tabela 34. Zasadnicze źródło informacji o miejscowości 216
Tabela 35. Rozmowy na temat polityki lokalnej 216
Tabela 36. Partnerzy rozmów na temat polityki lokalnej 217
Tabela 37. Poczucie poinformowania o wydarzeniach lokalnych 218
Tabela 38. Poczucie poinformowania o polityce lokalnej 218
Tabela 39. Korzystanie z mediów a poczucie poinformowania o polityce lokalnej 219
Tabela 40. Poczucie poinformowania o polityce lokalnej a zainteresowanie nią 220
Tabela 41. Poczucie wpływu na politykę lokalną 222
Tabela 42. Poczucie wpływu na politykę krajową 222
Tabela 43. Korzystanie z mediów lokalnych a poczucie wpływu na politykę lokalną 223

Wykresy 104

Wykres 1. Korzystanie z Internetu w 21 krajach europejskich 104
Wykres 2. Korzystanie z rządowych i samorządowych stron WWW w 21 krajach europejskich 104
Wykres 3. Czytelnictwo prasy lokalnej ze względu na wiek 158
Wykres 4. Czytelnictwo prasy lokalnej ze względu na wykształcenie 158
Wykres 5. Czytelnictwo prasy lokalnej ze względu na zatrudnienie 159
Wykres 6. Korzystanie ze stron internetowych urzędu miasta ze względu na wiek 192
Wykres 7. Korzystanie ze stron internetowych urzędu miasta ze względu na wykształcenie 193
Wykres 8. Korzystanie ze stron internetowych urzędu miasta ze względu na zatrudnienie 193
Wykres 9. Korzystanie ze stron internetowych urzędu miasta a uczestnictwo w organizacjach społecznych 194
Wykres 10. Korzystanie ze stron internetowych urzędu miasta a czytelnictwo prasy lokalnej 194
Wykres 11. Częstotliwość korzystania ze stron internetowych miasta 198

Schematy 52

Schemat 1. Wzory przepływu informacji 52
Schemat 2. Cztery modele interaktywności użytkownik – użytkownik 56
Schemat 3. Modele demokracji 95