ebook Kolekcja rycin Jana Ponętowskiego w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie Magdalena Herman

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2025

Publikacja stanowi pełne opracowanie kolekcji graficznej Jana Ponętowskiego. Jej dogłębna analiza – zarówno jako całości, jak i poszczególnych części – daje wgląd w ogólniejsze, a wciąż niedostatecznie zbadane procesy tworzenia, porządkowania i rozumienia kolekcji grafiki w Europie schyłku XVI wieku.

Autorka przybliża biografię Jana Ponętowskiego, która nie doczekała się dotąd kompleksowego opracowania, oraz analizuje jego kolekcję, będącą cennym źródłem do poznania ówczesnych praktyk kolekcjonerskich. Dwuczęściowy katalog wprowadza zaś do obiegu naukowego informacje o wielu rzadkich lub dotąd nieznanych kompozycjach oraz stanach dzieł graficznych słynnych rytowników i wydawców, takich jak Philips Galle, Hendrick Goltzius, Antonio Lafreri, Gerard de Jode, Hieronymus Cock i Volcxken Diericx czy przedstawiciele rodzin Sadelerów, Collaertów i Wierixów.

Publikacja w trzech woluminach.

******

Jan Ponętowski’s Collection of Prints in the Jagiellonian Library in Cracow

The publication is a full study of Jan Ponętowski’s graphic collection. Its in-depth analysis – both as a whole and its particular parts – provides insight into more general, and still under-researched, processes of creating, organizing and understanding the collection of graphics in Europe at the end of the 16th century.

The author presents the biography of Jan Ponętowski, which has not yet been comprehensively developed, and analyses his collection - a valuable source to learn about the collectible practices of that time. The two-part catalogue introduces into the scientific circulation information about many rare or so far unknown compositions and the state of graphic works of famous engravers and editors such as Philips Galle, Hendrick Goltzius, Antonio Lafreri, Gerard de Jode, Hieronymus Cock and Volcxken Diericx, or the representatives of the Sadeler, Collaert and Wierix families.

A publication in three volumes.

Spis treści ebooka Kolekcja rycin Jana Ponętowskiego w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie

Wstęp 7
1. Wprowadzenie – Jan Ponętowski (ok. 1540–1598) 19
1.1. Przed objęciem tronu opackiego 19
1.1.1. Pochodzenie i najbliższa rodzina 19
1.1.2. Edukacja i wczesna twórczość literacka 21
1.1.3. Spór wokół objęcia koadiutorii i opactwa
w Hradisku 27
1.2. Opat hradyski 31
1.2.1. Zarządca dóbr opactwa 31
1.2.2. Opat w czasie reformy Kościoła 35
1.2.3. Kariera kościelna Jana Ponętowskiego 40
1.2.4. Konflikty w klasztorze i podróże opata 42
1.2.5. Działalność na polu sztuki – fundacje 48
1.2.6. Pożegnanie z Hradiskiem 55
1.3. Ostatnie lata życia po powrocie do Królestwa
Polskiego 58
1.3.1. Relacje z duchownymi z kręgu Uniwersytetu
Krakowskiego 59
1.3.2. Relacje z bernardynami w Kazimierzu
Biskupim 60
1.3.3. Nieustające zainteresowanie księgami 62
1.3.4. Śmierć 63

2. Kolekcja 65
2.1. Stan zachowania 65
2.1.1. Kolekcja graficzna w źródłach pisanych 65
2.1.2. Dzieła zachowane w Bibliotece
Jagiellońskiej 76
2.2. Albumy graficzne 93
2.2.1. Znaki własnościowe 93
2.2.2. Oprawy 96
2.2.3. Układ rycin w albumach 107
2.3. Fryzy graficzne 130
2.3.1. Pochód triumfalny po koronacji Karola w
Bolonii w 1530 roku 131
2.3.2. Procesja żałobna Karola V w Brukseli w
1558 roku 135
2.3.3. Procesja żałobna Ferdynanda I w Wiedniu
w 1565 roku 137
2.4. Ryciny wklejane do książek 140
2.5. Charakterystyka kolekcji 151
2.5.1. Ikonografia 151
2.5.2. Inwentorzy, rytownicy i wydawcy 153
2.5.3. Datowanie 156
2.5.4. Ośrodki wydawnicze 158
2.5.5. Techniki i materiały 160

3. Kolekcjoner 165
3.1. Kolekcjoner wobec oferty wydawniczej 165
3.1.1. Kształtowanie profilu zbiorów 165
3.1.2. Bibliofil wobec grafiki 170
3.1.3. Sposoby pozyskiwania rycin 181
3.2. Kolekcjoner wobec zgromadzonych dzieł 187
3.2.1. Ślady oglądania i lektury 188
3.2.2. Porządkowanie kolekcji i tytułowanie
albumów 191
3.2.3. Miejsce rycin w kolekcji 195
3.3. Donacja dla Uniwersytetu Krakowskiego 198
3.4. Kreacja wizerunku 202

4. Zakończenie 207

5. Aneksy 211
5.1. Zestawienie dawnych i obecnych sygnatur kolekcji
rycin Jana Ponętowskiego w Bibliotece Jagiellońskiej
211
5.2. Inwentarz donacji Jana Ponętowskiego z 1592 roku
213
5.3. Kolekcja rycin Jana Ponętowskiego w
Repertorium Bibliothecae Scholae Regni Principis
Studii Generalis Cracoviensis, 1785 217
5.4. Kolekcja rycin Jana Ponętowskiego w: Emanuel
Murray, Ułomki z opisania topograficznego i
filozoficznego miasta Krakowa, 1787 218
5.5. Kolekcja rycin Jana Ponętowskiego w Indiculus
variorum monumentorum sive Rariorum Codicum et
Librorum sive fabrefactorum omnis Generis in
armariolis 11 conservatorum, item Librorum et Rerum
ob angustiam loci in mensis et vacuis forulis
dislocatarum, 1801 219
5.6. Dawne karty katalogowe albumów 220
5.7. Konkordancja sygnatur kopiarzy korespondencji
biskupów ołomunieckich w latach 1579–1595 229
5.8. Porównanie albumów Speculum Romanae
Magnificentiae ze zbiorów Biblioteki
Jagiellońskiej oraz Herzog August Bibliothek w
Wolfenbüttel 230
5.9. Datowanie rycin na podstawie dat odbijanych z
matryc 233
5.10. Znaki wodne 234

6. Spis ilustracji 240

7. Ilustracje 253

8. Bibliografia 384

9. Indeks osobowy 422

10. Summary 430

*********

Wstęp 7

Albumy graficzne 9
Der erste tail – wojny religijne we Francji, 1
V Albumy 11
Austriacae Gentis Imagines, 2 V Albumy 53
Typus Ecclesiae Catholicae, teka 149 113
Theatrum Legis Divinae, teka 150 229
Liber Devotus Imaginum, teka 151 291
Theatrum Vitae Humanae, teka 152 315
Liber Divinae Sapientiae, teka 153 535

*********

Albumy graficzne (kontynuacja) 7
Acta Apostolorum cum Iconibus, teka 154 9
Vita Austera Religiosorum Sanctorum Patrum
Heremitarum..., teka 209 83
Speculum Christianae Professionis, teka 210
115
Speculum Romanae Magnificientiare, teka 211
303
Bellum Tuneti, Flandricum, Gallicumque, 407-
410 IV Albumy 433

Ryciny wklejane do książek 501
Missale Romanum, Wenecja 1516, Cim. 5750 503
Missale Ecclesiae Parisiensis, Paryż ok. 1550,
Cim. 8426 507
Fryzy graficzne 509
Pochód triumfalny po koronacji Karola V w Bolonii
w 1530 roku, I. 23893 511
Procesja żałobna Ferdynanda I w Wiedniu w 1565
roku, I. 23894 553
Procesja żałobna Karola V w Brukseli w 1558
roku, I. 23895 587

Indeks osobowy twórców 623