-11%

ebook Kościoły Krakowa Józef Szymon Wroński

Wydawca: AWF Kraków

Rok wydania: 2010

Niniejsza praca jest próbą naukowego opisu kościołów rzymskokatolickich Krakowa zbudowanych w latach 1945–19891. Jej ramy czasowe wyznaczają wydarzenia historyczne od zakończenia II wojny światowej aż po powstanie III Rzeczypospolitej.
Celem książki, która stanowi pierwszą próbę całościowego spojrzenia na architekturę kościołów Krakowa w okresie PRL, jest ukazanie przemian architektury sakralnej na tle zmieniającej się sytuacji społeczno-politycznej w kraju, a także rozwoju architektury na świecie w niespokojnym i zróżnicowanym wieku XX

Spis treści ebooka Kościoły Krakowa

WPROWADZENIE 9

Stan badań 17

Wydawnictwa i czasopisma fachowe 17

Monografie naukowe i koncepcje odautorskie 23

Monografie popularne i popularnonaukowe 25

Prasa codzienna, tygodniki i miesięczniki 28

Wydawnictwa i prasa zagraniczna 33

1. ZARYS DZIEJÓW BUDOWY KOŚCIOŁÓW NA TLE ÓWCZESNEJ SYTUACJI SPOŁECZNO-POLITYCZNEJ W KRAJU 41

1.1. Od zakończenia II wojny światowej do ewolucji solidarnościowej (19451980) 41

1.2. Od ewolucji solidarnościowej do powstania III Rzeczypospolitej (19801989) 75

2. CHARAKTERYSTYKA: KALENDARIUM, OPIS I ANALIZA KOŚCIOŁÓW 87

2.1. Wznowienie budowy kościoła pw. Matki Bożej Dobrej Rady w Prokocimiu - 1945/48-1957 ul. Prosta [il. 5] 88

2.1.1. Przebudowy, rozbudowy, dobudowy w latach 1958-1961/63 103
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, Pychowice, ul. Wzgórze 33 [il. 16] 103
Kościół pw. Chrystusa Króla, Przegorzały, ul. Zaskale 1 [il. 20] 107
Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego, Bronowice Małe, ul. Pod Strzechą 16 [il. 24] 111

2.1.2. Budowa kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Nowej Hucie-Bieńczycach (1967-1977), ul. Obrońców Krzyża 1 [il. 36] 116

2.2. Przebudowy (obudowy), rozbudowy, dobudowy - ciąg dalszy (1970-1976) 131
Kościół pw. Najświętszego Imienia Maryi, oo. Pijarów, Rakowice, ul. Mirosława Dzielskiego 1 [il. 42] 131
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, oo. Franciszkanów-Reformatów, Azory, ul. Chełmońskiego 41 [il. 45] 134
Kościół pw. Boskiego Zbawiciela, Księży Salwatorianów, Zakrzówek, ul. św. Jacka 16 [il. 51] 139
Kościół pw. Pana Jezusa Dobrego Pasterza, Prądnik Czerwony, ul. Dobrego Pasterza 1, 4 [il. 57] 141
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, Łagiewniki, ul. Stanisława Millana 13 [il. 62] 144
Kościół pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu, oo. Franciszkanów-Reformatów, Bronowice Wielkie, ul. Ojcowska 1 [il. 67] 148
Kościół pw. MB Nieustającej Pomocy, Mydlniki, ul. Hemara 1 [il. 74] 151
Kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego, Księży Zmartwychwstańców, Wola Duchacka, ul. Szkolna 4 [il. 84] 156

2.3. Budowa kościoła pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Nowej Hucie-Mistrzejowicach (1976-1983), osiedle Tysiąclecia 86 [il. 88] 159

2.4. Okres przedsolidarnościowy (1977-1980) 169

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, Bieżanów, ul. ks. J. Popiełuszki 35 [il. 94] 169
Kościół pw. św. Jadwigi Królowej, Krowodrza, ul. Łokietka 60 [il. 98] 174

2.5. Od ewolucji solidarnościowej do początku III Rzeczypospolitej (1980-1989) 183 Kościół pw. św. Brata Alberta - Ecce Homo, Prądnik Czerwony, ul. Woronicza 10 [il. 104] 183
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego, Wzgórza Krzesławickie 1a [il. 108] 187
Kościół pw. Matki Boskiej Fatimskiej, Osiedle Podwawelskie, ul. Komandosów 18 [il. 114] 194
Kościół pw. NMP Matki Kościoła, osiedle Prądnik Biały, ul. Pasteura 1 [il. 118] 198
Kościół pw. Najświętszej Rodziny, Bieżanów Nowy, ul. Aleksandry 1 [il. 126] 204
Kościół pw. św. Jana Kantego, Bronowice Nowe - Osiedle Widok, ul. Jabłonkowska 18 [il.129] 210
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego, Prokocim Nowy, ul. Kurczaba 5 [il. 135] 214
Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny, Rybitwy, ul. Półłanki 100 [il. 142] 220
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Sidzina, ul. Mieczysława Wrony 104 [il. 148] 225
Kościół pw. św. Stanisława BM, Dąbie, ul. Półkole (urząd parafialny - Zwycięstwa 21) [il. 153] 228
Kościół pw. św. Stanisława BM, Kantorowice, ul. Kantorowicka 122 [il. 161] 233 Kościół pw. św. Jana Chrzciciela, Prądnik Czerwony, ul. Dobrego Pasterza 117 [il. 164] 236
Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej, Nowa Huta - Osiedle Szklane Domy 7 [il. 169] 240
Kościół pw. św. Brata Alberta, Nowa Huta - osiedle Na Lotnisku 14, 63 [il. 174] 250 Kościół pw. MB Ostrobramskiej - osiedle Wieczysta, ul. J. Meissnera 20 [il. 179] 255
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Bielany, ul. Księcia Józefa 176 [il. 189] 262
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Kurdwanów, ul. Witosa 9 [il. 191] 265
Kościół pw. MB Saletyńskiej - osiedle Cegielniana, ul. Cegielniana 43 [il. 199] 270

3. WYNIKI ANALIZ 277

3.1. Podsumowujące ujęcie dziejów budowy kościołów Krakowa w czasach PRL 277
3.1.1. Metody systemu komunistycznego stosowane przeciw budownictwu sakralnemu 287

3.2. Proces inwestycyjny w budowaniu kościołów 292

3.2.1. Materiały 296

3.2.2. Konstrukcje 301

3.3. Kontekst urbanistyczny - usytuowanie kościołów 301

3.4. Rzuty - różnorodność kształtów 306

3.5. Dyspozycja wnętrza, części składowe 312

3.5.1. Prezbiterium 318

3.5.2. Transept 319

3.5.3. Kaplice, zatoczki kaplicowe, empory 320

3.5.4. Sklepienia, stropy, kopuły 321

3.5.5. Okna, świetliki, przeszklone szczyty, prześwity 323

3.6. Bryła kościoła: elementy składowe 327

3.6.1. Schody, wejście, podcienia 331

3.6.2. Fasada, elewacje boczne 333

3.6.3. Wieża 334

3.6.4. Dach 338

3.6.5. Detal 340

3.7. Wyposażenie i wystrój 343

3.7.1. Ołtarz 344

3.7.2. Tabernakulum 345

3.7.3. Witraż 346

3.8. Motywy sprzyjające sacrum 347

3.8.1. Motywy lokalne - swojskie i „rodzime" 359

3.8.2. Motywy popularne i „obce" 361

3.9. Symbolika 363

3.10. Typ w architekturze 374

4. KOŚCIOŁY KRAKOWA NA TLE PRĄDÓW IDEOWO-ARTYSTYCZNYCH 379

4.1. Prądy, nurty i idee architektury sakralnej po II wojnie światowej 379

4.1.1. Powrót do tradycjonalizmu - historyzm przetworzony 379

4.1.2. W ramach tradycjonalizmu - redukcyjny „styl" swojski 383

4.2. Modernizm w obliczu reformy liturgicznej i zmian soborowych 387

4.2.1. Nurt rzeźbiarski-antyracjonalny 389

4.2.2. Rzeźbiarskość - archirzeźba, dążenie do jednoprzestrzenności 391

4.3. Modernizm i jego przemiany 396

4.3.1. Modernizm klasyczny 396

4.3.2. W poszukiwaniu indywidualnych rozwiązań 397

4.3.3. Modernizm ekspresyjny - kościoły „namiotowe" 399

4.3.4. Na pograniczu architektury ekspresyjnej, organicznej i strukturalnej 403

4.3.5. Modernizm przekształcony - maniery(sty)czny, High Technology 406

4.3.6. Nurt rzeźbiarski - ciąg dalszy - wariacje na jego temat 413

4.3.7. Oksymoron w architekturze: zamknięty (na świat) - otwarty (na niebo) 418

4.4. Postmodernizm - przywracanie świata utraconego 422

4.4.1. W stronę komunikatywności: odniesienia do średniowiecza, baroku

i klasycyzmu 426

4.4.2. Od „stylu opływowego" (rzut kolisty, spiralny) po „ekspresyjny" (rzut wycinka koła) 434

4.4.3. Nowy regionalizm 444

4.4.4. Neomodernizm i dekonstruktywizm 448

ZAKOŃCZENIE 455

ZUSAMMENFASSUNG 473

INDEKS SKRÓTÓW 477

BIBLIOGRAFIA 479

Źródła archiwalne 479

Archiwa parafialne (kroniki parafialne ww. kościołów) 479

Źródła drukowane: dokumenty 480

Albumy, atlasy, encyklopedie, leksykony, przewodniki, słowniki 480

Prace niepublikowane (magisterskie, doktorskie oraz inne) 483

Opracowania monograficzne poszczególnych parafii i kościołów Krakowa 484

Opracowania monograficzne parafii i kościołów innych miast i miejscowości 485

Opracowania teoretyczne: ogólne i szczegółowe 486

Czasopisma 502

Rozprawy, artykuły: w rocznikach, periodykach, kwartalnikach, tygodnikach 502

Niektóre wybrane strony internetowe 513

INDEKS WAŻNIEJSZYCH POJĘĆ I TERMINÓW 515

INDEKS NAZWISK 519

INDEKS MIEJSCOWOŚCI 537

ILUSTRACJE I

Spis ilustracji LXI

Lokalizacja opisywanych kościołów Krakowa na schematycznym planie miasta LXIX