ebook Koszty i opłaty w transporcie

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Rok wydania: 2013

Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie teoretycznych zagadnień związanych z pojęciem kosztów w transporcie, szczególnie rachunku kosztów krańcowych jako podstawy określania opłat transportowych, jak również przybliżenie zasad i uwarunkowań wdrażania nowej polityki cenowej w transporcie.

W publikacji wykorzystano liczne źródła bibliograficzne, w tym najnowszą literaturę fachową w zakresie kosztów i opłat transportowych. Ponadto dokonano przeglądu dziesiątek studiów przypadku realizowanych w ostatnich latach w ramach projektów badawczych Unii Europejskiej dotyczących kalkulacji kosztów krańcowych oraz rachunku kosztów i przychodów. Jednym z ważniejszych źródeł w tym zakresie były raporty projektu GRACE, w którego realizacji uczestniczyli również autorzy niniejszej publikacji. Na tej podstawie przeanalizowano stosowaną metodologię oraz porównano wyniki szacunków. Ponadto autorzy korzystali w dużej mierze ze źródeł internetowych, zarówno publikacji statystycznych, słowników i leksykonów, ale również licznych materiałów źródłowych przewoźników i zarządców infrastruktury.

Spis treści ebooka Koszty i opłaty w transporcie

Wstęp (M. Bąk) 7

Rozdział 1. Koszty w ekonomice transportu (J. Burnewicz) 11

1.1. Systematyka pojęć związanych z kosztami transportu 11
1.1.1. Koszty transportu w międzynarodowej terminologii rachunkowej 11
1.1.2. Relacje pojęć wydatków, nakładów i kosztów w transporcie 16
1.1.3. Klasyfikacja kosztów transportu 25
1.2. Struktura kosztów w transporcie 32
1.3. Ewolucja kosztów transportu w czasie 37
1.4. Porównania kosztów transportu 41
1.5. Koszty zewnętrzne w transporcie (B. Pawłowska) 47
1.6. Wydatki użytkowników transportu 51

Rozdział 2. Koszty krańcowe w transporcie 53

2.1. Koszty krańcowe a opłaty transportowe (M. Bąk) 53
2.2. Koszty krańcowe infrastruktury transportowej 56
2.2.1. Metodologia wyceny kosztów krańcowych infrastruktury transportowej (P. Borkowski) 56
2.2.2. Kalkulacja kosztów krańcowych w ujęciu gałęziowym (P. Borkowski, M. Matczak, G. Musiatowicz-Podbiał) 62
2.3. Koszty krańcowe działalności operacyjnej przewoźników (P. Borkowski) 84
2.3.1. Metodologia wyceny krańcowych kosztów operacyjnych przewoźników 84
2.3.2. Przykłady badań empirycznych w ujęciu gałęziowym 88
2.4. Koszty krańcowe kongestii (M. Bąk) 96
2.4.1. Charakterystyka kosztów i metodologia wyceny 96
2.4.2. Wyniki badań empirycznych 98
2.5. Krańcowe koszty zewnętrzne wypadków transportowych (B. Pawłowska) 101
2.5.1. Wewnętrzne i zewnętrzne koszty wypadków 102
2.5.2. Metodologia wyceny krańcowych kosztów wypadków 103
2.6. Krańcowe koszty środowiskowe (B. Pawłowska) 109
2.6.1. Metodologia wyceny krańcowych kosztów środowiskowych 110
2.6.2. Analiza według kategorii kosztów środowiskowych 113
2.7. Studium przypadku – analiza kosztów krańcowych infrastruktury drogowej w Polsce 120
2.7.1. System informacji drogowej w Polsce (J. Szrajber) 120
2.7.2. Modelowanie ekonometryczne (P. Borkowski) 133
2.7.3. Analiza wyników (P. Borkowski) 137

Rozdział 3. Rachunek kosztów całkowitych i przychodów w transporcie w ujęciu makroekonomicznym 145

3.1. Zasady i cele rachunku kosztów i przychodów (M. Bąk) 145
3.2. Metodologia szacowania kosztów całkowitych i przychodów 149
3.2.1. Infrastruktura transportu (M. Bąk) 149
3.2.2. Koszty operacyjne przewoźników (P. Borkowski) 151
3.2.3. Koszty kongestii (M. Bąk) 159
3.2.4. Koszty wypadków (B. Pawłowska) 160
3.2.5. Koszty środowiskowe (B. Pawłowska) 167
3.2.6. Podatki, opłaty i dotacje (P. Borkowski) 173
3.3. Pilotażowy rachunek kosztów i przychodów w wybranych państwach europejskich – analiza porównawcza 179
3.3.1. Transport drogowy (B. Pawłowska) 179
3.3.2. Transport kolejowy (M. Bąk) 183
3.3.3. Transport wodny śródlądowy (P. Borkowski) 186
3.3.4. Transport lotniczy (P. Borkowski) 191
3.3.5. Transport morski (P. Borkowski) 196
3.4. Ewidencja i analiza kosztów i przychodów w transporcie w Polsce (M. Bąk, B. Pawłowska, P. Borkowski) 201
3.4.1. Dostępność danych statystycznych i problemy implementacyjne 201
3.4.2. Rachunek kosztów i przychodów w Polsce 225

Rozdział 4. Opłaty transportowe w Europie 235

4.1. Ogólny przegląd opłat i podatków transportowych (J. Burnewicz, M. Bąk) 235
4.2. Optymalny system opłat transportowych a internalizacja kosztów zewnętrznych (M. Bąk) 247
4.3. Założenia polityki transportowej UE wobec reformy opłat transportowych (B. Pawłowska) 251
4.3.1. Zagadnienie opłat transportowych w dokumentach strategicznych UE 252
4.3.2. Analiza opłat transportowych w regulacjach prawnych w poszczególnych gałęziach transportu 257
4.4. Zróżnicowanie i metody naliczania opłat za korzystanie z infrastruktury transportowej w Europie (M. Bąk) 262
4.4.1. Transport drogowy 263
4.4.2. Transport kolejowy 271
4.4.3. Transport lotniczy 274
4.4.4. Transport wodny śródlądowy i morski 274

Zakończenie (M. Bąk) 283
Słownik pojęć (B. Pawłowska) 287
Bibliografia 291
Spis tabel 305
Spis rysunków 309