ebook Kultura studencka okresu PRL. Media i działalność artystyczna Sławomir Rogowski, Michał Rauszer

Termin kultura studencka odnosi się do całego szeregu formalnych i nieformalnych praktyk, wartości oraz postaw, które określa się jako charakterystyczne dla życia w trakcie studiów uniwersyteckich. Choć definicyjnie możemy się spierać nad różnymi wyznacznikami tej charakterystyki, to kluczowe jest tutaj coś innego. W zasadzie różne formy kultury studenckiej wykształciły się nieomalże jednocześnie wraz z pierwszymi uniwersytetami i ukształtowaniem się szkolnictwa wyższego. Zasadniczo jednak okres jej właściwego tworzenia się możemy lokować w momencie, kiedy szkolnictwo wyższe staje się szkolnictwem masowym, dostępnym każdemu. Zniesienie ograniczeń w tym względzie powoduje, że kultura ta dotyczy na tyle dużej liczby osób, że zaczynamy postrzegać ją właśnie jako swoistą kulturę czy wręcz subkulturę […].
W sensie ogólnym rozumiemy kulturę studencką jako rozciągniętą pomiędzy dwoma punktami. W zależności od tego, do którego punktu w danym momencie ciągnie, charakteryzuje się naciskiem na inne swoje środki wyrazu. Z jednej strony takiej osi mielibyśmy instytucjonalną kulturę studencką, a z drugiej – spontaniczną kulturę studencką. Ta pierwsza charakteryzowałaby się albo wysokim stopniem związków z władzą, jak miało to miejsce w PRL, albo związkiem z instytucjami życia pozastudenckiego, gdzie kulturę studencką rozumielibyśmy jako przygotowanie do tego życia. Spontaniczna kultura studencka, jak można by to określić, wskazywałaby raczej na te obszary studenckiej kultury, które wymykają się instytucjonalnym ramom. Do takich praktyk należałoby np. uczestnictwo w działaniach politycznych wykraczających poza instytucjonalne formy lub przeniesienie wzorców kontrkulturowych do kultury studenckiej […].
Założeniem naszej publikacji było pokazanie wzajemnych relacji, związków i napięć między tymi dwoma porządkami. Studencka kultura instytucjonalna w PRL z jednej strony pozostawała bardzo często w opozycji do kultury spontanicznej. Z drugiej strony jednak często studenckie instytucje pełniły funkcję parasola ochronnego wobec różnorakiej działalności, która mogła być uznana za związaną z kulturą spontaniczną. O ile nie wręcz z opozycją wobec władzy. W książce nie tylko chcieliśmy ukazać te wspomniane napięcia, ale także próbować scharakteryzować główne obszary studenckiej aktywności.

Ze Wstępu