ebook Kwestie miejskie Kamil Śmiechowski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2020

Tematem publikacji jest debata o aktualnej kondycji i przyszłości miast w Królestwie Polskim w latach 1905–1915.
Korzystając z takich narzędzi, jak analiza dyskursu, socjologia i antropologia miast oraz dorobku historiografii, autor przygląda się fenomenowi dziwiętnastowiecznej urbanizacji i industrializacji. Stara się osadzić polską dyskusję na temat wizji rozwoju miast, samorządu miejskiego, prawa miejskiego obywatelstwa i politycznego znaczenia ośrodków miejskich na szerszym tle przemian zachodzących w ówczesnej Europie. Zastanawia się, czy rewolucja 1905–1907 była rewolucją miejską i jak zmieniła postrzeganie miast w polskim dyskursie publicznym. Szuka odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu program polonizacji miast Królestwa Polskiego miał charakter modernizacyjny oraz analizuje utopijne wizje rozwoju miast z początku XX wieku.
Książka adresowana jest do szerokiego kręgu odbiorców-badaczy miast, historyków, socjologów i aktywistów miejskich, a także wszystkich zainteresowanych poruszaną problematyką.

Spis treści ebooka Kwestie miejskie

Wstęp 7

Podziękowania 21

Rozdział I. U progu miejskiej nowoczesności 23
1. Kwestia miejska przełomu XIX i XX wieku – problemy, dyskursy, wizje przyszłości 23
2. Trudna miejskość Europy Środkowo-Wschodniej 35
3. Kominy wśród pól. Urbanizacja Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIX wieku 43
4. Mieszczanie mimo woli. Adaptacja, alienacja i kontestacja miejskiej rzeczywistości 48
5. Miasta w kryzysie 60

Rozdział II. 1905–1907: rewolucja w miastach, miasta w rewolucji 71
1. Wielowymiarowa rewolta 71
2. Miasta bólu i łez 81
3. Na przełomie 95

Rozdział III. Kwestie miejskie 105
1. „Smutna gospodarka miast naszych” 105
2. Wielkomiejskie problematy stolicy 119
3. Łódź, fabryczny kopciuszek 127
4. „Morze potrzeb” i „pustka najzupełniejsza”? 134

Rozdział IV. Potrzeba samorządu 141
1. Zadania wielkiego miasta 141
2. Punkty odniesienia 154
3. Samorząd czy autonomia? 161
4. Polityka komunalna i „socjalizm municypalny” 167
5. Samorząd fantazmatyczny 175

Rozdział V. Prawo do miasta 179
1. Kontury miejskiej polityczności 179
2. Logika wykluczania 185
3. Etnicyzacja dyskursu 194
4. Polonizacja miast jako projekt polityczny 212
5. Wojenny epilog 225

Rozdział VI. Ku wielkiej Warszawie 233
1. W poszukiwaniu utopii 233
2. Arkadia czy metropolia? 237
3. Architektura, polityka i wizje wielkiego miasta 251
4. U progu nowej epoki 262

Zakończenie. Urbanizacja umysłów? 269

Bibliografia 277