ebook Łódź Hans-Jürgen Bömelburg

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2024

Hans-Jürgen Bömelburg prezentuje nowatorskie, całościowe i bogato udokumentowane ujęcie historii Łodzi, snując pasjonującą opowieść o tym drugim co do wielkości przez cały wiek XX polskim mieście z perspektywy wielokulturowości i wielojęzyczności. Rozkwit tej miejscowości był zasługą niemieckich, żydowskich i polskich fabrykantów tekstylnych, kupców, a także robotników, zwłaszcza robotnic, żyjących często w warunkach ubóstwa i niepewności. Ta społeczność kształtowała wizerunek Łodzi jako „miasta wielu kultur”. Autor pokazuje również jej rozpad na grupy narodowe w latach trzydziestych oraz rozsadzenie jej od środka i zagładę w czasie drugiej wojny światowej (poprzez eksterminację ludności żydowskiej i wymordowanie polskich elit), kiedy okupowana przez Niemców Łódź nosiła nazwę Litzmannstadt. Po 1945 roku wysiedlenia i dyskryminacje (głównie na fali antysemityzmu w 1968 roku) dopełniły dzieła zniszczenia wielokulturowego dziedzictwa metropolii. Łódzki przemysł włókienniczy, niedoinwestowany w Polsce Ludowej, w okresie transformacji nie mógł zaś liczyć na wsparcie ze strony kolejnych rządów, co przy utracie większości rynków zbytu doprowadziło do jego upadku, a w konsekwencji do deklasacji miasta. Dzisiejsza Łódź usiłuje zachować swoją spuściznę historyczną, jednak w obliczu zaniku dawnej wielojęzyczności i wielokulturowości jest to ogromnym wyzwaniem.

Spis treści ebooka Łódź

Przedmowa do polskiego wydania 9

ROZDZIAŁ 1
Dlaczego Łódź? 11
ROZDZIAŁ 2
Powstanie włókienniczej metropolii 17
ROZDZIAŁ 3
Łódź w Imperium Rosyjskim około roku 1900: wielokulturowość społeczeństwa migracyjnego 29
ROZDZIAŁ 4
Lodzermensche w „złym mieście” 63
ROZDZIAŁ 5
Łódź w państwie polskim w latach 1914/1918–1939: społeczeństwo obywatelskie i integracja 71
ROZDZIAŁ 6
Łódzka społeczność w latach 1918/1920–1939: radykalizacja społeczna i etniczna 109
ROZDZIAŁ 7
Łódź po wybuchu wojny w roku 1939: relacje o prześladowaniach i zdradzie 149
ROZDZIAŁ 8
Łódź staje się Litzmannstadt: eskalacja przemocy i polityka rasowa 179
ROZDZIAŁ 9
Niemcy w Litzmannstadt: reichsdeutsche, volksdeutsche, deutsche? 233
ROZDZIAŁ 10
Polacy w okupowanej Łodzi: strategie przetrwania i opór 265
ROZDZIAŁ 11
Żydzi w getcie łódzkim: wykluczenie, represje, eksterminacja 293
ROZDZIAŁ 12
Łódź po roku 1945: powojenne losy łódzkich Polaków, Niemców i Żydów 327
ROZDZIAŁ 13
Czerwona Łódź: nieoficjalna stolica Polski w obliczu propagandy i przemian strukturalnych 373
ROZDZIAŁ 14
Peerelowska prowincja: włókiennicza Łódź w latach 1956–1989 401
ROZDZIAŁ 15
Łódź po roku 1989: upadek i metamorfoza miasta 445
ROZDZIAŁ 16
Łódź jako miejsce pamięci: polska, niemiecka i żydowska pamięć o Łodzi po 1945 r. 463

Posłowie i podziękowania 511
Plan Łodzi z 1913 r. 514
Plan Litzmannstadt z 1942 r. 516
Wykaz skrótów 519
Wykaz źródeł i bibliografia 521
Wykaz ilustracji 559
Indeks nazw osobowych 563