ebook Magiczna liczba jeden, czyli co jeszcze zmieści się w pamięci roboczej Jarosław Orzechowski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2012

Pamięć robocza to centralny konstrukt we współczesnej psychologii poznawczej, odgrywający kluczową rolę w funkcjonowaniu poznawczym jednostki. Stanowi swoiste centrum dowodzenia taktycznego i operacyjnego umysłu, które z podlegającymi mu jednostkami sztabowymi pełni różnorakie i, co ważniejsze, uniwersalne dla umysłu funkcje. Jest szeroko używana jako hipotetyczny mechanizm poznawczy, wpływający na sprawność zarówno wyrafinowanych, abstrakcyjnych procesów intelektualnych, jak i czynności wykonywanych w życiu codziennym. Książka jest próbą podsumowania dorobku badawczego autora, dotyczącego problemów z zakresu struktury i głównych funkcji pamięci roboczej oraz pogranicza poznania i różnic indywidualnych, zawężonego do związków funkcjonowania pamięci roboczej z efektywnością wybranych form rozumowania relacyjnego.

Tematyka pamięci roboczej należy do tych obszarów badań psychologicznych, w których obserwujemy największy przyrost wiedzy, ale i najszybsze tempo zmiany obowiązujących poglądów. Dlatego tysiące publikacji na ten temat to głównie artykuły empiryczne. Tymczasem środowisko badaczy potrzebuje również uogólnień i syntez, a to jest możliwe tylko w dłuższym, bardziej teoretycznym tekście. Takie kryterium spełnia niniejsza monografia, choć zawiera ona - obok rozważań teoretycznych - opis badań empirycznych. Autor prezentuje się jako ekspert w wybranej dziedzinie badań psychologicznych, a jego erudycja i wiedza na temat modeli pamięci roboczej są imponujące. Książka zawiera wiele oryginalnych wątków i pomysłów badawczych. Szczególnie cenne jest ujęcie problemu myślenia dywergencyjnego. Większość badań nad związkami pamięci roboczej z rozumowaniem dotyczy myślenia konwergencyjnego, nie istnieją natomiast tego typu analizy dotyczące myślenia dywergencyjnego. Autor nie tylko podjął ten problem, ale też wymyślił oryginalne procedury badawcze.

Z recenzji prof. dr. hab. Edwarda Nęcki

Spis treści ebooka Magiczna liczba jeden, czyli co jeszcze zmieści się w pamięci roboczej

Przedmowa 9

Część I. Struktura pamięci roboczej 15

Wprowadzenie 17
Definicje pamięci roboczej 17
Struktura pamięci roboczej 18
Pamięć robocza – historia konstruktu 18
Modele niejednorodne. Wielokomponentowy model Baddeleya 20
Model długotrwałej pamięci roboczej Ericssona i Kintscha 27
Modele jednorodne. Model aktywacyjny Cowana 29
Pamięć robocza jako system uwagi 32
Analiza krytyczna 34
Pomiar zakresu pamięci roboczej 38
Zadanie Saula Sternberga jako miara pamięci roboczej 39
Struktura i ograniczenia pamięci roboczej – badania własne 42
Eksperyment 1.1. Pojemność pamięci roboczej w zależności od modalności materiału, rozmiaru zbioru pamięciowego i tempa prezentacji 44
Eksperyment 1.2. Jednorodność vs niejednorodność struktury pamięci roboczej 65
Eksperyment 1.3. Mechanizm dostępu do informacji w pamięci roboczej – efekt poprzedzania 70
Eksperyment 1.4. Mechanizm dostępu do informacji w pamięci roboczej – efekt wyróżnienia 76
Podsumowanie 80

Część II. Proces przeszukiwania pamięci roboczej 83

Przeszukiwanie pamięci roboczej 85
Przeszukiwanie pamięci roboczej – badania własne 90
Eksperyment 2.1. Przeszukiwanie pamięci roboczej w warunkach manipulacji czasem ekspozycji 91
Eksperyment 2.2. Przeszukiwanie pamięci roboczej w warunkach manipulacji podobieństwem materiału pamięciowego 100
Eksperyment 2.3. Przeszukiwanie pamięci roboczej w warunkach ekspozycji złożonego materiału bodźcowego 103
Model obliczeniowy przeszukiwania pamięci roboczej 110
Podsumowanie 113

Część III. Pamięć robocza w złożonej aktywności poznawczej człowieka 117

Pamięć robocza a wyższe procesy poznawcze 119
Pamięć robocza a rozumowanie 121
Pamięć robocza a rozumowanie indukcyjne 124
Nieliniowo-równoległy model rozumowania przez analogię 129
Wytwarzanie dywergencyjne a elementarne właściwości poznania 137
Eksperyment 3.1. Pamięć robocza a dywergencyjne wytwarzanie relacji analogicznych 140
Eksperyment 3.2. Pamięć robocza a dywergencyjne wytwarzanie podobieństw figuralnych 152
Podumowanie 161
Robocza synteza – zarys modelu teoretycznego 162

Bibliografia 169