ebook Męstwo jako sposób spełniania się osoby Ryszard Kozłowski

Wydawca: Uniwersytet Pomorski w Słupsku

Rok wydania: 2011

Prezentowana książka dotyczy filozofii Jeana Paula Sartre’a (1905-1980), Gabriela Marcela (1889-1973), Edyty Stein (1891-1942) i Karola Wojtyły (1879-2005). Wybrani filozofowie żyją w zbliżonym czasie, który przyniósł wiele znamiennych pytań i problemów o charakterze egzystencjalnym i kulturowym, a czas drugiej wojny światowej wniósł w ich życie wiele cennych doświadczeń. Byli wybitni swoim czasie, rozpoznawalni w przestrzeni kultury, uznawani także poza Europą, nagradzani.

Wątek, który najbardziej mnie zainteresował, dotyczył człowieka w aspekcie jego osobowego spełniania się. O ile w przypadku Marcela, Stein i Wojtyły jest on bardzo wyraźny i często wyrażony wprost, o tyle w twórczości Sartre’a w takiej formie nie występuje. Sartre był tym filozofem, który stawiając trudne pytania, umieszczał egzystencję człowieka w sytuacjach nierzadko bez wyjścia, co nie oznacza, że wyjścia nie ma. Sartre zdradziłby samego siebie, gdyby takie wyjścia wskazywał komukolwiek. Trzeba ich szukać. To poszukujące nastawienie towarzyszyło mi podczas studium Sartre’a. Trwało ono podczas lektury pism pozostałych myślicieli, jednak ich propozycje były bardziej spójne i dobrze odniesione do życia, co niekiedy przybierało postać świadectwa, a nawet męczeństwa. W czterech rozdziałach prezentowanej rozprawy rozwijam zagadnienie męstwa w sposób, jaki wyznacza struktura osoby. Z tego powodu za przedmiot analizy kolejno obieram egzystencjalne i personalne kryteria męstwa, by zbadać męstwo pod kątem twórczego bycia sobą i osobą, następnie męstwo współistnienia z Drugim, a w końcu męstwo w osobowym spełnianiu się człowieka.

(Autor, ze Wstępu)

Spis treści ebooka Męstwo jako sposób spełniania się osoby

Wstęp 5
Rozdział I. Egzystencjalne i personalne kryteria męstwa 17
1. Wprowadzenie 17
2. Męstwo wobec istnienia 18
Konteksty filozofii egzystencjalnej Jeana Paula Sartre’a 19
Przytłaczająca oczywistość istnienia a męstwo 25
Trwoga wobec przeszłości 29
Męstwo transcendowania faktyczności istnienia 35
Podsumowanie 40
3. Męstwo bycia w sytuacji 41
Konteksty filozofii konkretnej Gabriela Marcela 41
Osobowe uwarunkowania odwagi i męstwa 49
Męstwo w osobowej aktywności człowieka 58
Dusza i duch jako autonomiczny kompleks dynamiczny 61
Podsumowanie 64
4. Męstwo jako odpowiedź na wezwanie 65
Konteksty filozofii duchowej Edyty Stein 65
Męstwo jako czynnik wewnętrznego formowania człowieka 73
Transcendentny aspekt formowania człowieka 79
Podsumowanie 83
5. Męstwo jako spełnianie się osoby w czynie 83
Konteksty filozofii osoby Karola Wojtyły 84
Męstwo jako actus personae 91
Istota osobowego spełniania się człowieka w czynie 97
Podsumowanie 100
Rozdział II. Męstwo bycia sobą i osobą 103
1. Wprowadzenie 103
2. Wybór siebie w wolności 104
Wolność jako motyw bycia i czynu 104
Wolność jako warunek i cel czynu 106
Wybór siebie w czynie 108
Podsumowanie 111
3. Być osobą to stawiać czoło sytuacji 112
Bycie w sytuacji 113
Męstwo jako siła rozporządzalności 116
Pragnienie przekraczania siebie jako wyraz męstwa 121
Męstwo jako pragnienie bycia 123
Spełnienie się w Miłości 123
Odwaga skupienia i kontemplacji 125
Podsumowanie 126
4. Wewnętrzna przemiana człowieka w osobę 127
Relacje naturalno-przedmiotowe a odwaga 128
Życie w duchu 132
Relacje duchowo-podmiotowe 133
„Twierdza duchowa” jako forma integracji osobowej 140
Podsumowanie 147
5. Osobowa struktura integracji 148
Wewnętrzne źródła odwagi 148
Dynamika męstwa w aspekcie miłości 152
Męstwo jako czyn integrujący osobę 154
Podsumowanie 156
Rozdział III. Męstwo współistnienia z Drugim 159
1. Wprowadzenie 159
2. Relacje z Innym jako pozytywna internalizacja i transformacja siebie 160
Odwaga spojrzenia na własne i cudze Ja 160
Odwaga ocalenia siebie 166
Podsumowanie 172
3. Odwaga bycia świadkiem jako sposób bycia wobec Drugiego 173
Aksjologiczny wymiar świadectwa 174
Wewnętrzne akty odwagi nadziei 178
Komunikacyjne akty odwagi 182
Wierność jako akt męstwa 184
Męstwo jako afirmacja ojcostwa i synostwa 187
Podsumowanie 192
4. Bycie-wobec-Drugiego i bycie-z-Drugim drogą osobowego spełniania się człowieka 193
Wczucie jako metoda identyfikacji Drugiego 193
Być wobec Drugiego, by być dla siebie 198
Wiara jako praktykowanie odwagi i męstwa 204
??????? jako mistyczny akt odwagi 210
Podsumowanie 216
5. Spełnianie się człowieka z Drugim i we wspólnocie osób 217
Spełnianie się z Drugim 217
Spełnianie się we wspólnocie osób 221
Spełnianie się „wespół z innymi” 222
Podsumowanie 224
Rozdział IV. Męstwo w osobowym spełnianiu się człowieka 227
1. Wprowadzenie 227
2. Istota osobowego spełniania się człowieka 230
Spełnienie w Prawdzie 231
Spełnienie w Dobru 238
Spełnienie w Pięknie 241
Podsumowanie 245
3. Męstwo jako akt osoby ludzkiej 246
Samorealizacja jako wyraz odwagi i męstwa 248
Męstwo jako akt wolności 252
Męstwo jako „czynienie osoby” 255
„Reditio personae ad seipsam” 256
Podsumowanie 259
4. Spełnienie w Bogu 260
Homo religiosus 262
Bóg i człowiek w relacji mocy i męstwa 266
„Pan moją mocą i pieśnią” (Wj 15, 2) 267
„Boże mój, czemuś mnie opuścił” (Mt 27, 46) 268
Podsumowanie 270
Zakończenie 271
Summary 281
Bibliografia 284
Indeks nazwisk 295