ebook Między rozumem a mitem

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2023

Publikacja zawiera studia i szkice ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Filipowiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Zebrane w niej prace są rodzajem hołdu złożonego wybitnemu polskiemu filozofowi polityki i historykowi myśli politycznej. Teksty nawiązują do dorobku naukowego prof. Filipowicza, zostały przygotowane przez jego byłych uczniów, współpracowników z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, a także przez zaprzyjaźnionych badaczy i badaczki z innych ośrodków akademickich. Artykuły koncentrują się wokół zagadnień dotyczących kondycji współczesnej demokracji, związków między nowoczesną gospodarką, nauką i techniką a polityką, analizują również kierunki, w jakich zmierza nurt współczesnej demokracji. Teksty skupiają się ponadto na aktualnościach i przemijaniu obietnic oświecenia, stanie intelektualnych i kulturowych fundamentów Zachodu, a także znaczeniu sacrum, pamięci, mitu i figury maski we współczesnej polityce. Publikacja omawia ponadto dylematy współczesnych filozofów i badaczy procesu politycznego.

Prof. Stanisław Filipowicz jest filozofem polityki i historykiem myśli politycznej. Zajmuje się m.in. myślą oświecenia, myślą liberalną, polską i amerykańską tradycją polityczną. Od 1978 roku pracuje na Wydziale Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1991–1999 był dyrektorem Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jest również związany z Instytutem Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, gdzie w latach 1993–2013 pełnił funkcję kierownika Zakładu Filozofii Polityki. Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, w latach 2011–2018 dziekan Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych Polskiej Akademii Nauk, a od 2019 roku jej wiceprezes.

******

Between Reason and Myth. The Book Dedicated to Professor Stanisław Filipowicz for His 70th Birthday Anniversary

The book is a collection of articles dedicated to Professor Stanisław Filipowicz for his 70th birthday anniversary. The texts refer to his scientific achievements in political philosophy and the history of thought and political ideas.

Spis treści ebooka Między rozumem a mitem

List od Dziekana WNPiSM 7
Tabula gratulatoria 9

Stanisław Filipowicz – wybrane publikacje 11
Rozprawy doktorskie wypromowane przez prof. Stanisława Filipowicza 19
Maciej Kassner, Racjonalność i życzliwość. Wprowadzenie do twórczości naukowej Stanisława Filipowicza 23

Demokracja liberalna
Bogdan Szlachta, Płynność i wielość w liberalnej demokracji? Kilka (marginalnych) uwag dla Profesora Stanisława Filipowicza 51
Sławomir Szarejko, Lewiatan, Behemot, obywatel – liberalne zmagania z suwerennością 64
Andrzej Szahaj, Kapitalizm przeciwko demokracji 88
Tadeusz Klementewicz, Demokratyzacja demokracji, czyli niedokończony projekt nowoczesności 98
Jolanta Itrich-Drabarek, Państwo i społeczeństwo w pandemii i po niej 109

Oświecenie
Tomasz Żyro, Bez rzeczy najwyższych? 123
Krzysztof Pieliński, Technopolis – we władzy techniki 145
Krzysztof Kowaluk, Oświecenie na mieliźnie. W poszukiwaniu ideowych źródeł współczesnego populizmu 155
Rafał Wonicki, Hegel wobec myśli Kanta i Hobbesa. O idei oświeceniowego postępu w stosunkach międzynarodowych 174
Edyta B. Pietrzak, Emancypacja i różnorodność. O polityczności uznania, doceniania i zarządzania 187

Mit
Agnieszka Nogal, Mit i polityka 201
Kamil Aksiuto, Ujęzykowienie sacrum i jego ewolucja w myśli Jürgena Habermasa 213
Bohdan Szklarski, Mitologia amerykańskiej demokracji – symboliczny fundament więzi społeczno-politycznych w Stanach Zjednoczonych 232
Marcin Gajek, Eneasz w Ameryce 249
Nina Gładziuk, Język Lewiatana 273
Zbigniew Stawrowski, Polityka a metafora – filozof w jaskini cieni 294

Uniwersytet, wiedza polityczna
Ks. Piotr Mazurkiewicz, Wolność akademicka a pragnienie prawdy 307
Paweł Kaczorowski, O filozofii z dystansu, czyli w 40 lat później. Esej niedługi 329
Maciej Kassner, Idee i instytucje. Nevila Johnsona koncepcja nauki o polityce 338
Leszek Nowak, Kultura pamięci i racjonalny osąd polityczny. Znaczenie krakowskiej szkoły historycznej 366
Mirosław Karwat, Przyczynek do fenomenologii maski 383
Sławomir Józefowicz, Gorgiasz na Twitterze. O ponowoczesnych rekonfiguracjach prawdy 412

Wywiady
Dyskretny urok liberalizmu, „Przegląd Polityczny” 2011, nr 107 443
Od Nietzschego do Kosellecka. Inspiracje myślą niemiecką z politologią w tle, „Homo Politicus” t. 7–8, 2012/2013 451
Uniwersytet nie daje pracy, „Teologia Polityczna Co Tydzień” 2016, nr 31 460
Czy wiemy, co może być za zakrętem?, „Tygodnik Przegląd” 2016, nr 45 464
Czas przebierańców, „Tygodnik Przegląd” 2019, nr 12 471
Czy prawda ma przyszłość?, „Academia – Magazyn Polskiej Akademii Nauk” 2019, nr 1–2 (57–58) 478

Indeks nazwisk 489