ebook Miejsca (nie)istniejące Angelika Niewiadomska

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2024

Celem książki jest ukazanie artystycznych sposobów problematyzowania (nie)istnienia w przestrzeni współczesnej Sofii materialnych uobecnień komunistycznej przeszłości. Wykorzystując narzędzia antropologii wizualnej, kulturowych studiów nad sztuką i miastem, autorka zgłębia najnowszą historię kultury bułgarskiej – szczegółowo nakreśla kontekst historyczny omawianych zjawisk, obejmujący mechanizmy kreowania ładu przestrzennego w drugiej połowie XX wieku, kwestię heterogeniczności przestrzeni dzisiejszej Sofii, a także przemiany w sposobach definiowania sztuki oraz jej znaczenia we współczesności. Przywoływani artyści uznają sztukę za sposób na artykulację zaangażowania – przyjmują postawę aktywistyczną i włączają odbiorców, zapraszając ich do emocjonującej gry, w której polem, przedmiotem oraz stawką jest miasto.

******

(Non-)existent Places. The Landscape of Socialist Sofia as a Space of Bulgarian Artistic Practices after 1989

The book aims to present the artistic ways of problematising the (non-)existence of material manifestations of the communist past in the space of present-day Sofia. Using the tools of visual anthropology as well as cultural studies on art and the city, the author delves into recent history of Bulgarian culture, providing a detailed overview of the historical context, including the mechanism by which the city space was arranged in the second half of the 20th century, the spatial heterogeneity of today’s Sofia, and the present changes in ways of defining art and its meaning. The discussed artists consider art a way of articulating engagement – taking on an activist stance, they invite the audience to join in on an exciting game, whose field, object and stake is the city.

Spis treści ebooka Miejsca (nie)istniejące

Podziękowania 9
Wstęp 11

1. Ulica jako przestrzeń wizualizacji buntu 23
1.1. Wprowadzenie 23
1.2. Władza wizualizująca 25
1.3. Widzialność buntu 30
1.4. Sprzeciw wobec śmierci 35
1.5. Wojna na absurdy 40
1.6. Broń palna kontra pasta do butów – gra o
przestrzeń miejską 44
1.7. Protest przeciwko sztuce 47
1.8. Miasto protestujące 54
1.9. Podsumowanie 58

2. Artystyczne praktyki przywoływania nieobecnego 64
2.1. Wprowadzenie 64
2.2. Wizerunki bohatera 67
2.3. Kult zmaterializowany 71
2.4. Przestrzeń przesycona architekturą 77
2.5. Przestrzeń opróżniona 84
2.6. Mauzoleum odzysk(iw)ane 88
2.7. Mauzoleum wymazywane 98
2.8. Podsumowanie 116

3. Upokorzenie godne zapomnienia czy dziedzictwo, które przypomina? 119
3.1. Wprowadzenie 119
3.2. Pomnik Armii Radzieckiej i atmosfera przestrzeni
– od rekreacji do polityki 123
3.3. Przekształcenie, przechowanie, przemalowanie,
przestrojenie 134
3.4. Od celebracji do kompromitacji. Jubileusz tysiąc
trzechsetlecia istnienia państwa bułgarskiego i
pomnik „1300 Lat Bułgarii” 153
3.5. Transformacje, wcielenia i reinkarnacje 162
3.6. Podsumowanie 179

4. Blokowisko – przestrzeń zmarginalizowana i uprzywilejowana 182
4.1. Wprowadzenie 182
4.2. Miasto do mieszkania 185
4.3. Panełki 192
4.4. Przestrzeń piękna i społeczna 198
4.5. Niejednoznaczne peryferie 219
4.6. Podsumowanie 224

Zakończenie 227
Bibliografia 233
Spis ilustracji 250
Indeks nazwisk 251
Abstract 256