ebook Młynarstwo w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach w XIII–XV wieku (do 1454 r.) Rafał Kubicki

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Rok wydania: 2013

Tematem pracy są zagadnienia dotyczące zarówno strony prawno-organizacyjnej, jak i techniczno-gospodarczej funkcjonowania młynów. Obok kwestii istnienia regale młynnego omówiono rozwiązania prawne stosowane w ich przypadku, rodzaje urządzeń technicznych, pozycję społeczną zajmowaną przez młynarzy, organizację produkcji oraz proces rozprzestrzeniania się młynów i wiatraków na terenie państwa krzyżackiego od początku XIII w. aż do połowy wieku XV. Jako umowną cezurę pracy przyjęto rok 1454, a więc początek wojny trzynastoletniej, w wyniku której nie tylko nastąpiła zmiana granic politycznych państwa krzyżackiego (pokój toruński – 1466 r.), ale przede wszystkim spustoszenie gospodarcze kraju, w tym zniszczenie wielu młynów, których w późniejszym czasie nierzadko już nie odbudowano.

Spis treści ebooka Młynarstwo w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach w XIII–XV wieku (do 1454 r.)

Wstęp 9

1. Temat 9
2. Stan badań 10
3. Źródła 14
4. Metoda i konstrukcja pracy 17

Rozdział 1. Młyny zbożowe w XIII–XV w. – zagadnienia prawne 19

1.1. Regale młyńskie w państwie krzyżackim 19
1.1.1. Przywileje młyńskie 27
1.1.2. Młyny krzyżackie 32
1.2. Młyny w dobrach biskupich, kapitulnych i klasztornych 34
1.3. Młyn w mieście 43
1.4. Młyn w dobrach prywatnych – nadanie młyna z dobrami 47
1.5. Sytuacja prawna młynarzy 59
1.6. Prawo, na jakim użytkowano lub posiadano młyn 75
1.6.1. Własność młyna i jej rodzaje 81
1.6.2. Dziedziczenie młyna 87
1.6.3. Rezerwacja miejsca na młyn 88
1.7. Zmiana właściciela młyna 93
1.8. Rezygnacja z młyna 94

Rozdział 2. Młyn – rodzaje i technika budowy 117

2.1. Proces zakładania młyna 117
2.2. Rodzaje młynów 120
2.3. Wiadomości o konstrukcji młynów 130
2.4. Nakłady finansowe ponoszone przy wznoszeniu młynów 167

Rozdział 3. Organizacja produkcji młynów 171

3.1. Organizacja produkcji 171
3.2. Wydajność młyna i spożycie 189
3.3. Przetwórstwo gospodarstwa młyńskiego 189
3.4. Produkty młyńskie, zaplecze gospodarcze i inne warsztaty przy młynie 200
3.5. Świadczenia młyńskie 205

Rozdział 4. Młyn i jego otocznie 253

4.1. Młyn miejski, wiejski, zakonny, biskupi i kapitulny i ich relacje z otoczeniem 253
4.2. Gospodarstwo pomocnicze młyna – relacje z wsią 256
4.3. Ludzie i młyny (młynarze, sołtysi, wójtowie i inni) 264
4.4. Gospodarstwo pomocnicze młyna 276

Rozdział 5. Rozwój sieci młynów w państwie krzyżackim 289

5.1. Środowisko geograficzne – sieć rzeczna 289
5.2. Związek z rozwojem osadnictwa i gospodarki rolnej 293
5.3. Sieć młynów wiejskich 295
5.4. Sieć młynów miejskich i ich funkcjonowanie 329
5.5. Sieć młynów krzyżackich 334
5.6. Młyny biskupie i kapitulne 338
5.7. Osady młyńskie 340

Zakończenie 343

1. Młyny w XIII–XV w. – zagadnienia prawne 343
2. Młyn – zakładanie i technika budowy 344
3. Organizacja produkcji młynów 345
4. Młyn i jego otoczenie 346
5. Rozwój sieci młynów w państwie krzyżackim 347

Wykaz czynszów pobieranych z młynów i wiatraków w państwie krzyżackim do 1454 r. 357
Zestawienie miejscowości ujętych w spisie czynszów według kolejności numerów oznaczonych na mapach 415
Spis młynów i wiatraków w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach wzmiankowanych do 1454 r. 420
Wykaz skrótów 541
Bibliografia 545
Spis map 565
Spis tabel 566
Spis wykresów 568

Indeksy 569

1. Indeks rzeczowy 569
2. Indeks nazw geograficznych 572
3. Indeks osobowy 586
4. Wykaz nazw miejscowych niemiecko-polski i niemiecko-rosyjski 596