ebook Mowa ojców potrzebna od zaraz Łukasz Sommer

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2009

Książka opowiada o zmianach postaw językowych w Finlandii na początku XIX stulecia. W roku 1809 Finlandia, od średniowiecza stanowiąca część Szwecji, została oderwana od dawnej metropolii i przyłączona do Rosji jako autonomiczne wielkie księstwo. Poszukując nowej formuły tożsamości, fińskie elity – w większości szwedzkojęzyczne – zaangażowały się w projekt narodotwórczy, w myśl którego większościowy język fiński miał stać się medium narodowej kultury. Procesowi temu towarzyszyły żywe dyskusje, w których szczegółowe zagadnienia normy językowej przeplatały się z dalekosiężnymi rozważaniami nad istotą języka, jego stosunkiem do umysłu i rolą w tworzeniu narodowej wspólnoty. Wyłaniająca się z ówczesnych sporów koncepcja „języka narodowego” bardzo odbiega od romantycznych ideałów, które przyświecały samym dyskutantom.

Spis treści ebooka Mowa ojców potrzebna od zaraz

Podziękowania 11

Wprowadzenie 13
Naród i nacjonalizm 17
Język jako czynnik narodotwórczy 42

Rozdział I. Narodowy glottocentryzm w tradycji niemieckiej 77

Rozdział II. Finlandia: przemiany tożsamościowe do roku 1809 134

Nazwa, terytorium, mieszkańcy 136
Polityczna obecność Szwedów na ziemiach fińskich 140
Finlandia jako część Szwecji: przemiany kulturowe i tożsamościowe a sytuacja językowa 144
Wielka Szwecja i swecyzacja elit fińskich 152
Nowe trendy kulturowe i tożsamościowe w XVIII-wiecznej Finlandii 160
Przełom roku 1809 174

Rozdział III. Wczesne badania nad językiem fińskim 186

Najwcześniejsze opisy, pierwsze słowniki i gramatyki języka fińskiego 188
Problematyczny rodowód Finów: początki ugrofennistyki 194
Oświeceniowy patriotyzm Porthanowski a idea „wspólnego języka” 215

Rozdział IV. Romantycy z Turku i problem rodzimości fińszczyzny 245

Nowe zadania i stare przeszkody 246
Konieczność zmiany w imię tego, co niezmienne 263
Radykał w skansenie : 272
Dwa sensy rodzimości 296

Rozdział V. Pierwsze spory o normę językową: „wojna dialektów” 327

Biblia, folklor i wędrujące centrum języka 330
Pluralizm dialektalny i rozterki ortograficzne 348
Batalia wokół pierwszego tygodnika 366
Klęska Wielkiej Niedźwiedzicy 383
W stronę kompromisu 390

Zakończenie 404
Bibliografia 424
Indeks osób 441