ebook Możliwość makrohistorii. Braudel, Wallerstein, Deleuze Jan Swianiewicz

Czy można wciąż myśleć i pisać o historii w wielkiej skali? Formułować tezy o długofalowych procesach historycznych i rządzących nimi regularnościach? W sposób totalny opisywać dzieje cywilizacji? Czy i w jakich kategoriach daje się ująć historia naszego globu? Czy wolno pytać o to, jak wydarzyła się nasza współczesność rozumiana jako całość tego, co uważamy za aktualne?
Jesteśmy skłonni odpowiadać na te pytania negatywnie lub odrzucać je jako jałowe. Ostrożność tę dyktuje pamięć o porażkach filozofów dziejów oraz lęk przed starymi błędami determinizmu, teleologii, naiwnej linearności i nieuleczalnego europocentryzmu, które skutecznie odstraszają dziś od wczorajszej historiozofii. Ogarnięci wątpliwościami – każącymi deprecjonować wszelki szeroko zakrojony namysł nad historią – przeoczamy wszakże fakt, iż dzieła makrohistoryczne wciąż powstają. Pośród potocznej dyskusji o kresie „wielkich narracji” piszą je historycy, socjologowie i filozofowie. Jak to możliwe? Co znaczy oddawać się dociekaniom makrohistorycznym współcześnie?
Poszukując odpowiedzi na to pytanie, autor poddaje analizie trzy dzieła stanowiące syntetyczne ujęcia dziejów kapitalizmu. Są nimi: „Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm, XV-XVIII wiek” Fernanda Braudela, „The Modern World-System” Immanuela Wallersteina oraz „Capitalisme et schizophrénie” Gilles’a Deleuze’a i Félixa Guattariego. Nie będąc monograficznym ujęciem koncepcji wymienionych autorów ani porównawczą analizą merytorycznej zawartości ich dzieł, książka traktuje o problemie formy tego typu poznania, którego są owocem i wyrazem. Pytanie o warunki możliwości makrohistorii autor rozważa w świetle minionych, a następnie współczesnych relacji między historiografią, dziejami a filozofią, koncentrując stopniowo spojrzenie na trzech wybranych historiach kapitalizmu.