ebook My w Szwecji nie porastamy mchem. Emigranci z Polski w Szwecji w latach 1945-1980 Arnold Kłonczyński

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Rok wydania: 2012

Książka "My w Szwecji nie porastamy mchem. Emigranci z Polski w Szwecji w latach 1945 –1980" jest próbą wielostronnego scharakteryzowania społeczności emigrantów z Polski na terenie Szwecji w okresie powojennym, niezależnie od ich przynależności religijnej i narodowej i określenia charakteru społecznego, ekonomicznego i politycznego wychodźstwa polskiego w Szwecji. Wiosną 1945 roku przybyła do Szwecji grupa więźniów uratowanych przez Szwedzki Czerwony Krzyż z hitlerowskich obozów koncentracyjnych w północnych Niemczech. Wśród nich było ponad 15 tysięcy obywateli polskich. Blisko połowa pozostała w Szwecji na zawsze i wraz z niewielką grupą emigrantów przedwojennych i tych, którzy dotarli do tego kraju w czasie wojny, tworzyli nowe środowisko emigracyjne w królestwie Trzech Koron. W następnych dekadach liczba emigrantów z Polski rosła: przybywali nielegalni uciekinierzy, marynarze dezerterujący ze statków, Żydzi wyrzuceni po marcu 1968 roku. Pod koniec lat siedemdziesiątych społeczność ta liczyła już blisko 30 tysięcy osób.
W pracy przedstawione zostały formy organizacyjne badanej społeczności emigracyjnej i ich ewolucja, polityka władz szwedzkich i polskich względem tej grupy oraz stosunek emigrantów do Polski jako kraju rodzinnego, jak też do ówczesnych władz polskich rządzących w dawnej ojczyźnie. Przedmiotem rozważań są ponadto poglądy polityczne diaspory polskiej, jej ogląd zmian zachodzących w powojennej Polsce, relacje z innymi ośrodkami emigracyjnymi (Londyn, Paryż) oraz stosunki z organizacjami politycznymi (partie, stowarzyszenia, związki zawodowe) funkcjonującymi w Szwecji. Książka porusza również zagadnienia związane z różnymi przejawami aktywności emigracyjnej np. rolę opieki duszpasterskiej w życiu emigracji polskiej i różne aspekty życia emigracyjnego jak: rozwój literatury, szkół i szkółek emigracyjnych, życia artystycznego oraz funkcjonowanie bibliotek i prasy polonijnej. Pokazano też wkład emigrantów z Polski w życie publiczne Szwecji i zaprezentowano sylwetki wybitnych artystów, naukowców, dyplomatów, dziennikarzy i literatów, którzy poprzez swoje dokonania znaleźli stałe miejsce w świadomości gospodarzy.

Spis treści ebooka My w Szwecji nie porastamy mchem. Emigranci z Polski w Szwecji w latach 1945-1980

Wstęp 9

Rozdział 1. Liczba i rozmieszczenie emigrantów z Polski w Szwecji 24
1.1. Liczba obywateli polskich w Szwecji w latach 1945–1956. Kierunki i tendencje migracyjne 26
1.2. Zmiany ilościowe grupy emigrantów z Polski w latach 1956–1968 33
1.3. Przybycie emigrantów pomarcowych 1968–1970 38
1.4. Napływ emigrantów z Polski w latach 1970–1980 39

Rozdział 2. Charakterystyka społeczno-ekonomiczna polskiej grupy emigracyjnej 42
2.1. Sytuacja byłych więźniów w obozach na terenie Szwecji 42
2.2. Emigranci z Polski na szwedzkim rynku pracy 44
2.3. Struktura społeczna emigrantów 50
2.4. Adaptacja do nowych warunków i asymilacja 52
2.5. Sytuacja socjalna i materialna. 58
2.6. Małżeństwa mieszane 60
2.7. Drugie pokolenie emigrantów 64

Rozdział 3. Stosunek władz i mieszkańców Szwecji do imigrantów polskich 66
3.1. Przyjęcie i opieka nad więźniami hitlerowskich obozów koncentracyjnych 66
3.2. Ewolucja sytuacji emigrantów w świetle szwedzkich regulacji prawnych 70
3.3. Postrzeganie emigrantów z Polski w Szwecji 90
3.4. Wsparcie dla działalności środowisk emigracyjnych 95

Rozdział 4. Organizacja i funkcjonowanie życia społeczno-politycznego emigrantów polskiego uchodźstwa niepodległościowego 99
4.1. Organizacje polityczne i ich działalność 100
4.1.1. Stowarzyszenie Polskich Kombatantów 101
4.1.2. Polski Związek byłych Więźniów Politycznych 126
4.1.3. Koło Lwowian 133
4.1.4. Inne organizacje 138
4.2. Organizacje parasolowe 142
4.2.1. Rada Uchodźstwa Polskiego 142
4.2.2. Zjednoczenie Polskie 158
4.2.3. Federacja Uchodźstwa Polskiego 164
4.3. Organizacje społeczne i charytatywne 168
4.3.1. Polski Komitet Pomocy w Szwecji 168
4.3.2. Pozostałe formy pomocy charytatywnej 172
4.4. Partie polityczne na emigracji 175
4.4.1. Polskie Stronnictwo Ludowe 175
4.4.2. Polska Partia Socjalistyczna 177
4.5. Organizacje młodzieżowe 181
4.5.1 Zrzeszenie Studentów Polskich oraz Zrzeszenie Studentów i Absolwentów Polskich w Szwecji 181
4.5.2. Organizacje harcerskie 190
4.6. Współpraca z innymi grupami etnicznymi na emigracji w Szwecji 195

Rozdział 5. Władze polskie wobec emigrantów w Szwecji 197
5.1. Związek Patriotów Polskich 197
5.2. Repatriacja obywateli do kraju w latach 1945–1946 200
5.3. Działalność propagandowa konsulatu 204
5.4. Funkcjonowanie organizacji prokrajowych 213
5.4.1. Stowarzyszenie Studentów Polskich „Bratnia Pomoc” 213
5.4.2. Komitety polonijne 215
5.4.3. Organizacje polonijne 217
5.4.4. Powołanie Centralnego Związku Organizacji Polonijnych 228
5.5. Możliwości przyjazdu emigrantów do Polski 231
5.6. Działalność Towarzystwa „Polonia” i ZBoWiD wobec emigracji w Szwecji 235
5.7. Inwigilacja emigracji przez peerelowskie służby specjalne 238

Rozdział 6. Emigracja wobec Polski 260
6.1. Wyjazdy do kraju 260
6.2. Stosunek emigracji do wydarzeń w Polsce 263
6.2.1. W latach 1945–1956 263
6.2.2. W latach 1956–1969 267
6.2.3. W latach 1970–1980 271
6.3. Współpraca z opozycją w Polsce 275

Rozdział 7. Emigracja a Londyn i pozostałe polskie ośrodki uchodźcze 283
7.1. Opieka Społeczna nad uchodźcami w latach 1945–1947. 283
7.2. Związki z Rządem Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie 286
7.3. Działalność szwedzkiej komisji Skarbu Narodowego 293
7.4. Biuro Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa 295

Rozdział 8. Społeczność Żydów polskich w Szwecji 299
8.1. Żydzi polscy w Szwecji w okresie 1945–1968 299
8.2. Charakterystyka emigracji żydowskiej w latach 1968–1970 301
8.3. Związek Żydów Polskich i inne organizacje 306

Rozdział 9. Rola opieki duszpasterskiej w życiu emigracji 310
9.1. Działalność Kościoła katolickiego 310
9.2. Pozostałe grupy wyznaniowe 327

Rozdział 10. Życie kulturalne i oświatowe emigracji 331
10.1. Działalność Towarzystwa Przyjaciół Szwecji 1945–1947 331
10.2. Literatura emigracyjna i promocja kultury. 334
10.3. Muzyka i taniec 338
10.4. Szkoły emigracyjne i szkółki niedzielne 343
10.5. Biblioteki emigrantów 359
10.6. Prasa emigracyjna 363

Rozdział 11. Obecność emigrantów z Polski w życiu publicznym Szwecji 376
11.1. Dziennikarstwo i dyplomacja 377
11.2. Literatura i działalność wydawnicza 382
11.3. Nauka 386
11.4. Dziedziny artystyczne 397

Zakończenie 417
Bibliografia 424
Wykaz skrótów 447
Wykaz szwedzkich instytucji zajmujących się problemem imigrantów 450
Indeks osób 451
Summary 471