ebook Naukowa szkoła przetrwania Patryk Pleskot

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2008

Książka porusza ciekawą i jednocześnie delikatną problematykę roli i działalności Stacji Naukowej PAN w Paryżu u schyłku komunizmu i w trudnych latach narodzin III Rzeczypospolitej. Na podstawie różnorodnych danych archiwalnych (polskich i francuskich), a także relacji świadków autor stara się odtworzyć kierunki aktywności paryskiego ośrodka PAN na tle zmieniającej się rzeczywistości politycznej oraz w kontekście historii polsko-francuskich stosunków naukowych. Nie unika również omówienia podstawowych problemów placówki: niedoborów finansowych, kadrowych, trudnych relacji z warszawską centralą czy też politycznego balastu Stacji.

Być może najcenniejszym poznawczo wymiarem książki jest próba odpowiedzi na pytanie, jaką rolę w funkcjonowaniu placówki odegrały zmiany ustrojowe, ideologiczne i polityczne okresu Jesieni Ludów. Intrygujące jest to, że większość problemów, którym kolejne ekipy ośrodka musiały stawić czoła, pozostawała w dużej mierze niezmienna.

Spis treści ebooka Naukowa szkoła przetrwania

Wstęp 9
Źródła 9
Ramy i podziały chronologiczne 11
Periodyzacja 12

CZĘŚĆ PIERWSZA. Czas regresu i pasywności (koniec lat 70.–1989) 15

Rozdział 1. Rola Stacji Naukowej PAN w stosunkach naukowych polsko-francuckich w latach 70. i 80. 17

Polityka Francji względem Polski 17
Polityka Polski względem Francji 22
Koniec lat 70. – kontynuacja belle époque 26
Stan wojenny – zapaść kontaktów 31
Kryzys 1983–1985 38
Powolne wychodzenie z kryzysu (1985–1989) 40

Rozdział 2. Kierunki działalności Stacji 44

Imprezy naukowe 48
Uczestnictwo w zawieraniu umów 53
Analizy i informacje dla polskich instytucji 61
Marginalne kierunki działania 66
Działalność wydawnicza 66
Kontakty z Polonią 70
Opieka nad stażystami, pomoc dla uczonych 71
Prace własne: naukowo-badawcza aktywność Stacji PAN 77

Rozdział 3. Organizacja i funkcjonowanie Stacji 82

Kadra i zmiany personalne 82
Stan prawny 89
Funkcjonowanie w praktyce 96
Różnice między praktyką a teorią 96
Przemilczanie kryzysu 100
Uzależnienie od centrali 102
Ideologia i polityka 107
Ideologia w działalności Stacji 107
Działalność wywiadowcza 112
Uczestnictwo w polityce PRL 115
Polityczne uzależnienie 118
Warunki materialne 121
Finanse 122
Problemy dnia codziennego 126

Rozdział 4. Znaczenie Stacji 134

Zasięg oddziaływania 134
Stacja PAN w oczach polskich i francuskich uczonych 137

CZĘŚĆ DRUGA. Między zerwaniem a kontynuacją (1989–2004) 149

Rozdział 1. Niejednoznaczny wymiar Jesieni Ludów 151

1989 – łagodne przejście 151
Paradoks demokratyzacji 156
Kryzys transformacji 161
Lata 90. – powolne zmiany 162

Rozdział 2. Spór o rolę i charakter Stacji po 1989 r. 167

Wizja Jerzego Borejszy (1991–1996) 167
Nowe „stare” statuty 169
Nowe pomysły, nowe spory – prof. Michał Tymowski (1996–2000) 171
W obliczu nowego millennium i wejścia do Unii Europejskiej – prof. Henryk Ratajczak (1996–2004) 173

Rozdział 3. Główne kierunki działalności Stacji w nowej rzeczywistości 177

Imprezy naukowe i inne – znaczący wzrost 177
Prace własne 183
Opieka i pomoc dla stypendystów 187
Kontakty z Polonią 191
Marginalne sfery działania 193
Realizacja współpracy naukowej 193
Analizy i informacje 202
Prace wydawnicze 203
Nowe kierunki działania 208
Imprezy artystyczne 208
Propagowanie nauczania języka polskiego i francuskiego 211
Autoreklama 212

Rozdział 4. Organizacja i funkcjonowanie Stacji w III RP 215

Kadra i zmiany personalne 215
Biblioteka i czytelnia – kręte ścieżki 226
Stosunki z centralą 233
Problemy dnia codziennego 240
Remonty 240
Finanse 243
DHM i kwestia własności budynku przy ul. Lauriston 245
Proza życia 249

Rozdział 5. Znaczenie Stacji w nowej rzeczywistości 251

Jubileusze 251
Partnerzy Stacji PAN 255
Marginalizacja? 261

Zakończenie 264
Teraźniejszość i przyszłość Stacji 264

Wykaz skrótów 268
Bibliografia 270
Indeks osobowy 273