-17%

ebook Niemiecki model odpowiedzialności odszkodowawczej władzy publicznej na przełomie XIX i XX wieku Andrzej Adamczyk

Wydawca: Uniwersytet Jana Kochanowskiego

Rok wydania: 2017

W publikacji przedstawiono genezę i założenia modelu odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotów władzy publicznej przyjętego w dwóch ustawach niemieckich: ustawie pruskiej z 1 sierpnia 1909 r. o odpowiedzialności państwa i innych związków za naruszenie obowiązków urzędowych przez urzędnika przy wykonywaniu władzy publicznej i ustawie Rzeszy z 22 maja 1910 r. o odpowiedzialności Rzeszy za jej urzędników, identyfikacja problemów prawnych związanych ze stosowaniem przyjętych rozwiązań prawnych w praktyce sądowej oraz oceną propozycji rozwiązania spornych zagadnień w niemieckiej doktrynie prawa i orzecznictwie Trybunału Rzeszy w tym zakresie do wejścia w życie Konstytucji weimarskiej 1919 r.
Publikacja powinna zainteresować historyków prawa oraz historyków administracji, tym bardziej, że ustawy te obowiązywały w województwach byłego zaboru niemieckiego do 1950 roku. Problematyka rozprawy nie doczekała się jak dotąd szczegółowej analizy w nauce polskiej.

Spis treści ebooka Niemiecki model odpowiedzialności odszkodowawczej władzy publicznej na przełomie XIX i XX wieku

SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów 9
Wprowadzenie 11
ROZDZIAŁ I
Odpowiedzialność urzędnicza w BGB 21
1. Odpowiedzialność majątkowa urzędnika w Niemczech do 1896 r. 21
2. Pojęcie urzędnika w § 839 BGB 26
3. Przesłanki odpowiedzialności urzędnika na podstawie § 839 BGB 33
3.1. Bezprawny i zawiniony czyn urzędnika 34
3.1.1. Bezprawne naruszenie obowiązku urzędowego wobec osoby
trzeciej 34
3.1.2. Wina urzędnika 42
3.2. Szkoda i związek przyczynowy między deliktem a szkodą 46
4. Ograniczenia odpowiedzialności urzędniczej 49
4.1. Odpowiedzialność subsydiarna urzędnika – § 839 ust. 1 zd. 2 BGB 49
4.2. Odpowiedzialność urzędników sprawujących wymiar sprawiedliwości – § 839 ust. 2 zd. 1 i 2 57
4.3. Wyłączenie odpowiedzialności z powodu niewykorzystania środka prawnego § 839 ust. 3 BGB 62
5. Miejsce § 839 w systemie czynów niedozwolonych BGB 69
5.1. Czyny niedozwolone w BGB 69
5.2. Stosunek § 839 do § 823 i 826 BGB 85
5.2.1. Zbieg roszczeń 95
5.2.2. Przepis § 839 BGB jako lex specialis 97
ROZDZIAŁ II
Spory doktrynalne wokół kwestii odpowiedzialności
odszkodowawczej państwa 103
1. Teoria niemożliwości dopuszczenia się bezprawia przez państwo 103
2. Koncepcje odpowiedzialności państwa za akty ze sfery imperium w Niemczech w XIX w. 111
2.1. Zakres zastosowania konstrukcji Aufopferung (ofiary dla dobra publicznego) 111
2.2. Publicznoprawne uzasadnienie odpowiedzialności państwa 124
2.2.1. Od Karla Sundheima do Heinricha Alberta Zachariaego 124
2.2.2. Krytyka koncepcji publicznoprawnych 129
2.3. Cywilnoprawne uzasadnienie odpowiedzialności 134
ROZDZIAŁ III
Kwestia odpowiedzialności państwa za niezgodne z prawem działania urzędników w sferze imperium w państwach niemieckich w latach 1896–1919 145
1. Regulacje prawne na poziomie Rzeszy Niemieckiej 145
1.1. Kwestia odpowiedzialności państwa w toku prac nad BGB 145
1.2. Ograniczenie regulacji BGB do odpowiedzialności podmiotów publicznych za akty ze sfery dominium 150
1.3. Znaczenie art. 77 ustawy wprowadzającej BGB 166
1.4. Odpowiedzialność państwa za urzędnika hipotecznego
– ustawa Rzeszy z 24 marca 1897 r. 176
1.5. Geneza i cel ustawy Rzeszy z 22 maja 1910 r. 183
2. Rozwiązania prawne krajów związkowych w dziedzinie odpowiedzialności odszkodowawczej państwa za akty ze sfery imperium 188
2.1. Bezpośrednia odpowiedzialność państwa 190
2.1.1. Uwagi ogólne 190
2.1.2. Wzorcowe rozwiązania ustawy bawarskiej 191
2.1.3. Pozostałe kraje związkowe 197
2.1.4. Geneza i cele ustawy pruskiej 199
2.2. Subsydiarna odpowiedzialność państwa 205
2.3. Solidarna odpowiedzialność państwa i urzędnika 207
2.4. Brak zasady odpowiedzialności odszkodowawczej państwa 210
3. Ujednolicenie zasad odpowiedzialności odszkodowawczej w Republice Weimarskiej 213
ROZDZIAŁ IV
Konstrukcja prawna odpowiedzialności i zakres podmiotowy ustawy pruskiej i ustawy Rzeszy 221
1. Zasada odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotu publicznego 221
2. Podmioty ponoszące odpowiedzialność 232
2.1. Rzesza Niemiecka i obszary chronione 232
2.2. Podmioty odpowiedzialne w świetle ustawy pruskiej 238
3. Sprawca szkody 249
3.1. Pojęcie urzędnika w ustawach odszkodowawczych 249
3.2. Wyłączenie odpowiedzialności ze względu na sprawcę szkody 254
4. Krąg osób uprawnionych do dochodzenia odszkodowania 259
5. Rozszerzenie odpowiedzialności na przypadek braku winy urzędnika 262
6. Roszczenie regresowe podmiotu publicznego wobec urzędnika 266
ROZDZIAŁ V
Przesłanki materialnoprawne i procesowe determinujące zakres odpowiedzialności podmiotu publicznego za czyn niedozwolony urzędnika 275
1. Pojęcie „w wykonywaniu powierzonej władzy publicznej” 275
1.1. Rozgraniczenie między sferą dominium a sferą imperium 275
1.2. Odróżnienie czynności urzędowej od czynności pozaurzędowej 286
2. Wpływ sporu na temat relacji między § 839 a § 823 i 826 BGB na zakres odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotu publicznego 298
3. Zagadnienie dopuszczalności zbiegu odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej 306
4. Ograniczenia proceduralne dochodzenia odszkodowania jako skutek przeniesienia odpowiedzialności odszkodowawczej na podmiot publiczny 317
Podsumowanie 331
Źródła. Wykaz najważniejszych aktów normatywnych 337
Materiały legislacyjne dotyczące BGB 339
Materiały legislacyjne dotyczące ordynacji hipotecznej Rzeszy 340
Materiały legislacyjne dotyczące ustawy Rzeszy 340
Materiały legislacyjne dotyczące ustawy pruskiej 342
Literatura 345
Prace monograficzne 345
Artykuły w czasopismach 355
Artykuły w pracach zbiorowych 360
Indeks rzeczowy 363