ebook Nowa Historia Meksyku Erik Velasquez Garcia

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2016

Pasjonująca i bogata panorama historii Meksyku, od narodzin świata Majów i Azteków poprzez epokę kolonialną i uzyskanie niepodległości aż po dzień dzisiejszy
-pierwsza na polskim rynku wydawniczym historia Meksyku napisana przez zespół meksykańskich specjalistów
-pokazuje historię przez analizę zmian warunków bytowania całych warstw i klas społecznych
-prezentuje ewolucję meksykańskiej wspólnoty narodowej
-przedstawia specyfikę Meksyku jako kraju pogranicza kulturowego, podlegającego zarówno wpływom tradycji indiańskiej, jak i hiszpańskiej
-analizuje stosunki między państwem a Kościołem katolickim, partiami politycznymi i związkami zawodowymi
-przedstawia aspekty polityczne i społeczne dziejów Meksyku, omawia zróżnicowanie kulturowe
-pierwsza synteza od czasów wydanej 30 lat temu Historii Meksyku Tadeusza Łepkowskiego
-doskonałe przygotowanie do lektury dzieł wyspecjalizowanych w poszczególnych etapach historycznych
Autorami syntezy są meksykańscy historycy, od lat znani i cenieni w polskich ośrodkach naukowych. Pisząc o dziejach swojego państwa i narodu, prezentują meksykański punkt widzenia na historię tej części Ameryki, ale potrafią jednocześnie zachować godny uznania obiektywizm w formułowaniu ocen i sądów, wystrzegając się uproszczeń.
Książka ukazała się pod auspicjami El Colegio de México. Ta powstała w 1940 roku placówka jest jedną z najbardziej prestiżowych i skupiających najwybitniejszych badaczy instytucji naukowych Meksyku w zakresie nauk społecznych i humanistyki.

Spis treści ebooka Nowa Historia Meksyku

Wstęp do meksykańskiego wydania 15
Wstęp do polskiego wydania 18

Rozdział I Najdawniejsi mieszkańcy obecnego terytorium Meksyku 21
Zasiedlenie Ameryki 21
Okres lityczny (33 000–5000 p.n.e.) 23
Okres archeolityczny (33 000–12 000 p.n.e.) 24
Wczesny okres cenolityczny (12 000–7000 p.n.e.) 26
Późny okres cenolityczny (7000–5000 p.n.e.) 29
Okres protoneolityczny (5000–2500 p.n.e.) 33
Okres preklasyczny w Mezomeryce (2500 p.n.e.–200 n.e.) 36
Wczesny okres preklasyczny (2500–1200 p.n.e.) 36
Środkowy okres preklasyczny (1200–400 p.n.e.) 43
Środkowy okres preklasyczny w regionie olmeckim (1200–400 p.n.e.) 46
Środkowy okres preklasyczny w pozostałej części Mezoameryki (1200–400 p.n.e.) 50
Późny okres preklasyczny (400 p.n.e.–200 n.e.) 57
Bibliografia 70

Rozdział II Okres klasyczny w dawnym Meksyku 75
Wstęp 75
Okres klasyczny jako czas rozkwitu kultury 78
Dolina Oaxaki 79
Obszar Majów 80
Ponowna ocena 84
Okres klasyczny jako proces koncentracji ludności i kolonizacji terytoriów północnych 84
Okres klasyczny i procesy urbanizacji 89
Okres klasyczny jako czas intensyfikacji wymiany dóbr 98
Okres klasyczny jako czas pojawienia się bardziej złożonych form organizacji 103
Zmierzch ośrodków okresu klasycznego 108
„Upadek” Teotihuacan 109
Zmierzch kultury Majów 111
Nowe rozdanie: pojawienie się nowych ośrodków i dominiów oraz przywrócenie złożoności społecznej 114
Bibliografia 120

Rozdział III Okres postklasyczny w Mezoameryce 122
Wczesny okres postklasyczny (900–1168) 122
Chichimekowie 124
Tula i jej otoczenie 125
Toltekowie, kupcy i Majowie 129
Tula i ród Quetzalcoatla 132
Tula i Mixtekowie 133
Cholula i tradycja Mixteca-Puebla 135
Późny okres postklasyczny (1168–1521) 138
Odrodzenie tolteckie i masowy napływ Chichimeków 139
Tożsamość chichimecka według źródeł kolonialnych 140
Wiek XIV: nowe miasta, chwiejna władza 142
Mexikowie i ich Trójprzymierze 144
Wiek hegemonii i splendoru Mexico-Tenochtitlan 147
Dolina Puebli i Tlaxcali oraz jej okolice 150
Morelos, Toluca i zachód 151
Zatoka Meksykańska 154
Południe 156
Społeczeństwa okresu postklasycznego 157
Ludność i jej rozmieszczenie 157
Podział społeczny 160
Zbrojne ramię imperium 162
Porządek publiczny i edukacja 164
Ostatnia stolica imperium 166
Epilog 168
Bibliografia 169

Rozdział IV Lata konkwisty 172
Wstęp 172
Na początku były wyspy 172
Konkwistadorzy in spe 174
Ludy, podboje i władza pośrednia 175
Królowie małych królestw 175
Wojny i sojusze 178
Wielka Konkwista 179
Imperialna Nowa Hiszpania 181
Encomiendas i doctrinas 182
Świat panów i władców 185
Rozważania ideologiczne 189
Lata anarchii 190
Podstawy porządku prawnego 193
Społeczeństwo pokonane i społeczeństwo osadzone 197
Epidemie i inne tragedie 197
Pejzaże zniszczone i pejzaże nowe 199
Przybycie świętych 200
Przybysze i założyciele 204
Vecinos, ladinos i mestizos 205
Nowe wyzwania ekonomiczne 208
Nowe zasady dotyczące praw własności 211
Duch króla 215
Biskupstwa i katedry 216
…i pierwsze lata epoki kolonialnej były jednocześnie ostatnimi prehiszpańskiej 218
Bibliografia 219

Rozdział V Lata ekspansji 220
Wstęp 220
Siła władzy 220
Nowe figury i stare projekty 222
Nowe elementy w mozaice społecznej 222
Sen o społeczeństwie idealnym 224
Przeszłość, przyszłość, pomysły i represje 226
Wtargnięcie pieniądza 231
Zmiany strukturalne i organizacyjne 234
Kryzys władzy caciques 235
Ostatni zryw konkwistadorów 237
Ekspansja i jej ograniczenie 239
Lekceważenie wschodu 239
Zew zachodu 240
Srebro Zacatecas i wojna chichimecka 242
Ziemia wielkich możliwości 245
Nowa Baskonia i odległe refleksy 247
Granice, floty i zarys imperialny 249
Droga ku dojrzałości 251
Junta Magna i jej następstwa 251
Pierwsze profity 254
Nowe pejzaże 255
Narodziny hacjendy 258
Kraj z przeszłością 259
Pragnienie odnowy 261
… a Nowa Hiszpania osiągnęła dojrzałość pod znakiem ekspansji i dbania o autonomię 263
Bibliografia 264

Rozdział VI Nowa Hiszpania: lata autonomii 265
Kryzys, którego nie było 265
Monarchia hiszpańska w połowie xVII w. 266
Indie Zachodnie 267
Nowa Hiszpania w kontekście monarchii 269
Gospodarcza organizacja Nowej Hiszpanii 274
Eksport 277
Rolnictwo i hodowla 279
Gospodarka 283
Ekspansja na północ 284
Porządek społeczny w Nowej Hiszpanii 289
Kultura i sztuka 294
Religia 295
Wiedza 297
Konkluzje 304
Bibliografia 305

Rozdział VII Królestwo czy kolonia? 307
Kreolska wizja królestwa 307
Imperialna wizja królestwa 311
Reformy podatkowe w burbońskim meksyku 321
Obciążenia podatkowe, finanse i wojny imperialne pod koniec XVIII w. 325
Gospodarka Nowej Hiszpanii w drugiej połowie xVIII w. 327
Władze kolonialne a gminy indiańskie 332
Zmiany proponowane przez Indian 336
Edukacja pod koniec xVIII w. 339
Społeczeństwo 345
Bibliografia 352

Rozdział VIII Rozpad monarchii hiszpańskiej i proces niepodległości 354
Ostatnie lata Nowej Hiszpanii 354
Kryzys legitymizacji 357
Nowa Hiszpania. Między konstytucjonalizmem a restauracją 362
Szlak powstańczy 370
Gospodarka Nowej Hiszpanii w czasie wojny 376
Społeczeństwo i kultura 382
Niepodległość 385
Bibliografia 391

Rozdział IX Nowy porządek (1821–1848) 393
Wstęp 393
O własne miejsce na świecie 394
Od cesarstwa do republiki federalnej (1821–1824) 397
Republika federalna z perspektywy stanów (1824–1828) 403
Ogólnokrajowe życie polityczne 405
Ludność i gospodarka – powolny wzrost 407
Kryzys federalizmu 412
Kwestia Teksasu 416
Teksas i Zacatecas w roku 1835 418
Centralistyczne systemy polityczne w latach 1836–1843 420
Meksyk wobec ekspansjonizmu Stanów Zjednoczonych 427
Kultura meksykańska 1821–1850 432
Bibliografia 436

Rozdział X Od katastrofy do rekonstrukcji republiki (1848–1876) 438
Wstęp 438
Lata 1848–1857 438
Naród i terytorium (1848–1853) 438
Dyktatura Santa Anny (1853–1855) 441
Rewolucja z Ayutli i nowy porządek liberalny (1854–1857) 443
Zmiana pokoleniowa 450
Ożywienie i recesja 456
Lata 1858–1867 459
Wojna domowa (1858–1860) 459
Obca interwencja (1861–1863) 462
II Cesarstwo (1863–1867) 464
Życie kulturalne 469
Działalność gospodarcza 471
Lata 1867–1876 472
Konstytucja i rządzenie: ku liberalizmowi konserwatywnemu 473
Przyjemniejsza strona życia 475
Życie gospodarcze 478
Bibliografia 480

Rozdział XI Porfiriat 481
Wstęp 481
Wymiar polityczny 482
„Wymuszony pokój”, czyli funkcjonowanie systemu 485
Gubernatorzy i przywódcy polityczni: układ sił w regionach 486
Sędziowie i ustawodawcy 488
Poplecznicy i powinowaci 490
Opozycja 493
Prasa, kluby i partie polityczne, koniec reżimu 495
Gospodarka 498
Stabilność, ożywienie i wzrost gospodarczy 498
Od odrodzenia gospodarki do wzrostu gospodarczego epoki nowoczesności 501
Boom eksportowy, modernizacja gospodarcza i industrializacja 503
Nierówności w rozwoju 506
Ludność i społeczeństwo 508
Przekrój społeczny 509
Wysiłki modernizacyjne 513
Rozłam i kontrola 514
Kultura 517
Idee i symbole 517
Wagon postępu 521
Inny wagon 523
Bibliografia 526

Rozdział XII Rewolucja meksykańska 528
Działania zbrojne i ich uczestnicy 528
Kryzys i opozycja 528
Nowy rząd: zmiany i ograniczenia 531
Rządy Huerty 537
Walki konstytucyjonalistów 538
Opcje rewolucyjne 546
Ku nowemu państwu 549
Podsumowanie dekady 556
Wpływ rewolucji na gospodarkę 556
Restrukturyzacja społeczeństwa 565
Robotnicy rewolucyjni? 569
Meksykańska rewolucja kulturalna 572
Bibliografia 579

Rozdział XIII Budowa nowego państwa (1920–1945) 582
Wstęp 582
Dojście do władzy Obregona i Callesa (1920–1928) 583
Działania rządu 586
Kryzys gospodarczy, konflikt religijny i walka o sukcesję prezydencką 591
Edukacja, kultura i życie codzienne 596
Kryzys światowy i wzrost radykalizmu (1929–1938) 603
Trudności wewnętrzne 603
Wielki kryzys 605
Ludowy radykalizm 607
Walka na rzecz interwencjonizmu państwowego 610
Konflikt Calles–Cárdenas 612
Radykalizm cardenistowski 615
Kontekst międzynarodowy 620
Debaty kulturalne i ideologiczne 622
Wywłaszczenie przedsiębiorstw naftowych i koniec radykalizmu 625
Era jedności narodowej (1939–1945) 627
Wybory 1940 627
II wojna światowa i zbliżenie ze Stanami Zjednoczonymi 629
Epilog 632
Bibliografia 634

Rozdział XIV Autorytarna modernizacja w cieniu supermocarstwa (1944−1968) 637
Wstęp 637
Założycielskie czterolecie (1944−1948) 639
Wybory prezydenckie w aurze niepewności 642
Reorganizacja sił politycznych 645
Klęska ugrupowań lewicowych i niezależnego ruchu związkowego 646
Szczyt rozwoju „Państwa rewolucji” (1949−1957) 648
Pakt na rzecz industrializacji i wzrost gospodarczy 650
Państwo – modernizator 654
Kraj w budowie 657
Sojusz ideologiczny ze Stanami Zjednoczonymi 659
Dylematy rozwoju (1957−1968) 661
Stabilizujący rozwój (1958−1970) 664
Podzielone społeczeństwo 666
Rewolucja kończy 50 lat 668
Dziesięcioletnia fala protestów 672
Przemiany kultury 675
Podsumowanie 677
Bibliografia 679

Rozdział XV Fiasko sukcesu (1970−1985) 681
Populacja i wzrost gospodarczy 681
Sukcesy i ograniczenia wzrostu gospodarczego 684
Edukacja i kultura 692
Polityka i społeczeństwo 707
Obraz i słowo 721
Bibliografia 725

Rozdział XVI Od wyeksploatowanego autorytaryzmu do kruchej demokracji (1985−2010) 727
Wstęp 727
Wielki kontekst globalny 728
Koniec zimnej wojny 728
Ameryka Łacińska 729
Meksykanie 1985−2010 729
Profil demograficzny 729
Bonus demograficzny 730
Trzęsienie ziemi i oznaki niezadowolenia 731
Bilans straconej dekady 731
Trzęsienie ziemi w 1985 r. i zachwianie równowagi 731
Pamiętne wybory 733
Triumfalny marsz neoliberalizmu, system prezydencki w ofensywie, autorytaryzm w odwrocie 735
Zostać prezydentem, będąc prezydentem 735
Neozapatyzm jako probierz problemu społecznego 738
Zabójstwa, bankructwa, pęknięcia w kierownictwie i wybory 739
Kryzys 1994–1995: „błąd grudniowy” i „efekt tequili” 739
Ratowanie banków 741
Przemoc 742
Relacje ze Stanami Zjednoczonymi 743
U progu nowego stulecia 744
Reguły gry 744
Gospodarka i nowy wiek 746
Życie kulturalne między końcem wieku a nowym tysiącleciem 748
Teraźniejszość i przyszłość: Meksyk w XXI wieku 755
Sfera polityczna 755
Zaczynają się problemy 756
Trudne relacje ze światem zewnętrznym 760
Konflikt z lewicą, PRI wiecznie żywa 762
Perspektywy polityczne 765
Perspektywy gospodarcze 766
Epilog 768
Bibliografia 769

Spis ilustracji 771

Indeks 780