ebook Obraz człowieka w dziele Kępińskiego Józef Maciuszek

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe UMK

Rok wydania: 2015

Autor dokonuje rekonstrukcji i interpretacji myśli antropologicznej Antoniego Kępińskiego. Głównym przedmiotem zainteresowań Maciuszka są dwie kwestie: zasadnicze dla dzieła wybitnego psychiatry – ogólnofilozoficzna koncepcja człowieka autonomicznego oraz pytanie o możliwość ludzkiego zła. Autor wyróżnia i opisuje główne kategorie antropologii Kępińskiego: indywidualność, tożsamość, autonomie i wolność, dialogiczność, oraz ich przeciwieństwa: deindywidualizacje, automatyzacje, posłuszeństwo, władzę i uprzedmiotowienie. Omawiając zagadnienia zła pojawiające się w pracach Kępińskiego (interesował go przede wszystkim problem dwudziestowiecznego ludobójstwa), Maciuszek analizuje także poglądy takich autorów, jak Arendt, Bauman, Lem, Klemperer i Kołakowski.

Spis treści ebooka Obraz człowieka w dziele Kępińskiego

Wprowadzenie / 9
Modele antropologii filozoficznej / 10
Teoretyczno-metodologiczne punkty antropologii Kępińskiego / 12
Metoda i treść pracy / 18
Część I. Człowiek i metoda
Rozdział 1. Antropologia „od dołu” – człowiek autonomiczny / 25
Model systemowy a autonomia człowieka i ukierunkowanie na cel / 25
Metabolizm informacyjny i postawa „nad” / 29
Władza, twórczość i praca jako realizacja postawy „nad” / 35
Konsekwencje dla obrazu człowieka / 36
Rozdział 2. Dialog, wczucie, rozumienie – humanistyczne podejście / 39
Odrzucenie naturalizmu metodologicznego / 39
O bezpośrednim poznawaniu cudzych stanów psychicznych / 46
Dialog – paradygmatem stosunku poznawczego / 69
Wewnętrzny układ odniesienia. Rozumienie / 81
Część II. Fenomenologiczna struktura człowieka
Rozdział 1. Fenomenologia „ja” (Ingarden i Kępiński) / 97
Rozdział 2. Człowiek i czas / 103
Czas i przeżycia / 104
Czasowość ludzka / 111
Modele czasu i drogi życia człowieka / 113
Rozdział 3. Fenomenologia „czasoprzestrzeni” / 117
„Czasoprzestrzeń” w doświadczeniu / 119
Struktura aktywności ludzkiej / 120
Rozdział 4. Człowiek i wartości / 127
Wartości a decyzje / 129
Hierarchie i warstwy systemu wartości / 131
Przeżycie wartości i autoportret / 136
Rozdział 5. Wolność jako przeżycie wolności / 139
Część III. Miejsce człowieka w świecie
Rozdział 1. Człowiek i natura – wymiar etyczno-aksjologiczny / 155
Dobro i zło w perspektywie biologicznego modelu / 155
Prawo naturalne / 159
Rozum a naturalne skłonności / 161
Moralność naturalna / 165
Rozdział 2. Miejsce człowieka w cywilizacji przemysłowej / 185
Cywilizacja i kultura / 185
„Architektura” cywilizacji technicznej, „druga fala”, czyli industrialność / 187
Nauka nowożytna, narzędzie panowania i „odczłowieczenia” świata / 190
Człowiek i technika / 194
Dehumanizacja i kryzys cywilizacji przemysłowej / 208
Część IV. Dlaczego zło
Rozdział 1. Zło popełnione i zło cierpiane / 213
Rozdział 2. Znaczenie pytania „dlaczego?” / 215
Rozdział 3. Ludobójstwo ideologiczne / 221
Istota ideologii / 221
Przesłanki hitlerowskiego programu rasowego / 223
Specyfika i wyjątkowość współczesnego ludobójstwa / 224
Etyczno-religijny sens ideologicznego ludobójstwa / 230
Kozioł ofiarny / 232
Rozdział 4. Człowiek i cywilizacja a zagłada / 237
Rozdział 5. Jak rozwiązać problem sumienia? / 241
„Normalność” zbrodniarzy / 242
Zasada posłuszeństwa jako źródło ludzkiego zła / 245
Dystans psychologiczny i odczłowieczenie / 256
Banalność zła / 265
Rozdział 6. Zjawisko władzy i jej patologii / 269
Biologiczne źródła dążenia do władzy / 269
Władza i posiadanie / 270
Patologia dążenia do władzy / 274
Dialektyka władzy i wolności / 280
Dlaczego władza jest złem? / 283
Zakończenie / 289
Bibliografia / 291
Summary / 299
Indeks osobowy / 303