ebook Obrona konieczna w polskim i amerykańskim prawie karnym Robert Sosik

Wydawca: UMCS

Rok wydania: 2021

Książka zawiera gruntowną analizę funkcjonujących w Polsce oraz w Stanach Zjednoczonych rozwiązań prawnych dotyczących obrony koniecznej. Autor w oparciu o poglądy doktryny oraz orzecznictwo przedstawia podobieństwa i różnice w kształcie instytucji obrony koniecznej w obu systemach prawnych, wskazując jednocześnie na trudności wynikające z braku jednolitego i uniwersalnego systemu prawa karnego w USA. Celem tworzenia publikacji było ustalenie, czy polski kontratyp obrony koniecznej w jego obecnym brzmieniu znacząco różni się od obrony koniecznej w Stanach Zjednoczonych.

Niniejsze opracowanie to jednak coś więcej niż zestawienie obowiązujących w obu systemach prawnych przepisów i regulacji. Jest to kompendium wiedzy dla wszystkich zainteresowanych tematyką systemu prawa amerykańskiego, a w szczególności amerykańskiego prawa karnego. Autor omawia nie tylko konstrukcję i proces kształtowania się instytucji obrony koniecznej za oceanem, ale także szeroko opisuje historyczny rozwój prawa karnego w USA, jego źródła oraz znaczną ewolucję jego kształtu wobec wzorców brytyjskich.

Autor analizując problematykę obrony koniecznej w dwóch tak różnych systemach prawnych – prawa kontynentalnego oraz prawa historycznie wywodzącego się z systemu common law – nie traktuje żadnego z tych systemów w sposób nadrzędny wobec drugiego. Instytucja ta opisana jest więc w ciekawej, równoważnej perspektywie.

Spis treści ebooka Obrona konieczna w polskim i amerykańskim prawie karnym

Wprowadzenie 9
Rozdział 1. Pojęcie i funkcje obrony koniecznej 17
1.1. Pojęcie obrony koniecznej 17
1.2. Funkcje obrony koniecznej 24
Rozdział 2. Historyczny rozwój instytucji obrony koniecznej 35
2.1. Uwagi wstępne 35
2.2. Rzymskie początki obrony koniecznej 36
2.3. Obrona konieczna w dawnym prawie karnym do końca XVIII wieku 43
2.4. Ujęcie obrony koniecznej na ziemiach polskich w prawie państw zaborczych i w innych XIX-wiecznych pomnikach prawa 53
2.5. Obrona konieczna w common law 62
2.6. Obrona konieczna w polskim ustawodawstwie karnym przed 1997 rokiem 71
Rozdział 3. Charakter prawny obrony koniecznej w systemach prawnych Polski i Stanów Zjednoczonych 79
3.1. Uwagi wstępne 79
3.2. Obrona konieczna jako kontratyp w polskim systemie prawa karnego 80
3.3. Obrona konieczna w systemie prawa amerykańskiego 92
3.4. Obrona konieczna a normy konstytucyjne 104
3.5. Obrona konieczna w innych działach prawa stosowanego 112
Rozdział 4. Obrona konieczna w prawie polskim 125
4.1. Uwagi wstępne 125
4.2. Zamach na dobro prawne – pojęcie i cechy 128
4.3. Warunki dotyczące działań obronnych 146
Rozdział 5. Obrona konieczna w prawie amerykańskim 149
5.1. Źródła prawa karnego w Stanach Zjednoczonych 149
5.2. Materialnoprawne warunki obrony koniecznej w Stanach Zjednoczonych 162
5.3. Poszczególne odmiany obrony koniecznej w prawie amerykańskim 176
Rozdział 6. Problem wyznaczenia granic obrony koniecznej 193
6.1. Pojęcie konieczności w ustalaniu granic obrony koniecznej 193
6.2. Pojęcie współmierności w ustalaniu granic obrony koniecznej 202
6.3. Problem subsydiarności i samoistności obrony koniecznej 214
Rozdział 7. Przekroczenie granic obrony koniecznej 231
7.1. Eksces intensywny i ekstensywny w polskim prawie karnym 231
7 2 Imperfect self-defense, czyli wadliwa obrona konieczna w USA 244
7.3. Strach i wzburzenie jako powody przekroczenia granic obrony koniecznej 252
7.4. Przekroczenie granic obrony koniecznej przy obronie miru domowego 264
Rozdział 8. Zagadnienia szczególne obrony koniecznej 275
8.1. Relacja obrony koniecznej do stanu wyższej konieczności 275
8.2. Obrona konieczna a udział w bójce lub pobiciu 289
8.3. Interwencyjna obrona konieczna 302
8.4. Obrona konieczna przed zamachami ze strony funkcjonariuszy publicznych 307
Uwagi końcowe 319
Bibliografia 329
Wykaz orzecznictwa 343
Załączniki 349