Nowość

ebook Odmieńczość

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2024

Opowieść o historii tożsamości homoseksualnej w Polsce i w innych krajach bloku wschodniego zwykle zaczyna się w późnych latach 80. XX wieku – to wtedy powstały pierwsze pisma skierowane do osób nieheteronormatywnych i (nieformalne) organizacje walczące o ich prawa. Autorzy i autorki tej książki zastanawiają się, co było wcześniej – badają życie codzienne, dyskursy eksperckie, literaturę, sztukę i sieci społeczne. Zestawiają to, co działo się w Polsce, z przykładami z obu stron żelaznej kurtyny. W poszukiwaniach przejawów emancypacji osób LGBTQ+, a także mechanizmów ją utrudniających pomaga im koncepcja obywatelstwa seksualnego oparta na szerokiej definicji obywatelstwa jako przynależności kulturowej, tożsamościowej i pełni praw.

******

Queer. Sexual Citizenship and the Archive

Histories of homosexual identity in Poland and other countries of the Eastern Bloc usually begin in late 1980s, with the emergence of first periodicals aimed at nonheteronormative readers and (informal) organizations fighting for their rights. The authors of this book look at what was before that – studying everyday life, expert discourses, literature, art and social networks, and comparing the situation in Poland with examples from both sides of the Iron Curtain. In their search for signs of emancipation of LGBTQ+ people and for mechanisms standing in its way they are aided by the concept of sexual citizenship, based on a broad definition of citizenship as a sense of belonging in terms of culture and identity along with the enjoyment of full rights.

Spis treści ebooka Odmieńczość

Tomasz Basiuk, Jędrzej Burszta, Agnieszka Kościańska – Przedmowa 7

Tomasz Basiuk, Jędrzej Burszta, Agnieszka Kościańska – Wstęp. Odmieńczość, obywatelstwo seksualne, archiwum 11

CZĘŚĆ I
ARCHIWUM NAUKI. OBYWATELSTWO SEKSUALNE A PRZEMIANY WIEDZY EKSPERCKIEJ
Kateřina Lišková – Socjalistyczne obywatelstwo seksualne. Homoseksualność a męskie „zboczenia” płciowe w Czechosłowacji 33
Agnieszka Kościańska – Z taktem i dyskrecją – podwójna spuścizna polskiej edukacji seksualnej epoki PRL 49
Karolina Morawska – „Żadna władza nie interesuje się nami i nie miesza się do naszych spraw”? Inwigilacja homoseksualnych mężczyzn przez Milicję Obywatelską w PRL 65

CZĘŚĆ II
ARCHIWUM SZTUKI. NIENORMATYWNOŚĆ W UKRYCIU
Błażej Warkocki – „Przekroczenie stało się faktem”. W stronę (pół)peryferyjnej teorii odmienności / queer 87
Karol Radziszewski, Wojciech Szymański – Zabawa w chowanego. Queer i polski dyskurs historyczno-artystyczny przed rokiem 2019 99
Aleksandra Gajowy – Pałac i szalet. Jak powstawała nowa mapa Warszawy przez pryzmat queerowego pożądania w Uprooting Ghosts Rafała Morusiewicza 123
Monika Talarczyk – Jak się o tym mówiło po filmie? Recepcja Innego spojrzenia Károlyego Makka na Węgrzech i w Polsce w latach 80. 139
Adriana Kovacheva – Braterskie strategie oporu 153

CZĘŚĆ III
HISTORIA MÓWIONA. SEKSUALNI OBYWATELE PRZESZŁOŚCI
Sarah Schulman – Niechaj będzie wiadomym 171
Tomasz Basiuk – Przegięcie. Słaba teoria kampu 197
Mathias Foit – „Miejsce spotkań homoseksualnie usposobionych mężczyzn po zmroku”. Diachroniczne spojrzenie na publiczną męsko-męską kulturę seksualną w Breslau / Wrocławiu 217
Maria Bühner – Ciągłość milczenia. Akty upamiętniania organizowane w Ravensbrück przez wschodnioberlińską grupę Lesben in der Kirche 241
Jędrzej Burszta – Queerowa „cywilizacja mieszkania”. Prywatki, przyjęcia i bale a kultura męskiej homoseksualności w PRL 261
Magdalena Staroszczyk – Nieczytelność, obcość, autentyczność. Kobiety nieheteroseksualne w PRL i w czasie transformacji 281

CZĘŚĆ IV
ŚWIADEC TWA. SEKSUALNI OBYWATELE OPOWIADAJĄ HISTORIĘ
Krzysztof Zabłocki – Podszepty queerowej pamięci 295
Fragmenty wywiadów z projektu CRUSEV 313
– Ewa Maria Hołuszko, rozmawiała Karolina Morawska
313
– Włodzimierz Lengauer, rozmawiała Karolina Morawska
322
– Witold Jabłoński, rozmawiał Jędrzej Burszta 330
– Mężczyzna, 73 lata, rozmawiała Karolina Morawska
337
– Kobieta, 65 lat, rozmawiała Magdalena Staroszczyk
342
– Mężczyzna, 71 lat, rozmawiała Agnieszka Kościańska
348