Za darmo

ebook Opowiedzieć Uniwersytet Kaja Kaźmierska, Katarzyna Waniek, Agata Zysiak

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2015

Książka powstała na podstawie wspomnień powojennej generacji studentów, a następnie nauczycieli akademickich, którzy reprezentują różne dyscypliny: humanistykę, nauki społeczne, nauki przyrodnicze i nauki ścisłe. Przez pryzmat indywidualnych doświadczeń pokazane zostały istotne procesy społeczne, polityczne i uwarunkowania historyczne kształtujące na przestrzeni dekad ideę univeristas (wspólnoty wartości). W przedstawionych wspomnieniach Czytelnik znajdzie zatem: ślady ważnych wydarzeń historycznych, opisy i komentarze pomocne w rekonstrukcji dynamiki przemian świata akademii w jego wymiarze edukacyjnym, naukowym i badawczym, materiał umożliwiający konfrontację niedawnej przecież przeszłości z teraźniejszością życia uniwersyteckiego. Każdorazowe odwołanie się do czasu studiów niejednokrotnie sprzyja porównaniu tamtego uniwersytetu ze współczesnym. Publikacja zwraca uwagę na znaczenie analiz biograficznych i historii mówionej dla badań nad nauką, a także pokazuje, jak prowadzić je w sposób rzetelny. Podkreślić należy, że miejscem, w którym powstała, jest Łódź – główne centrum polskich badań biograficznych.

Spis treści ebooka Opowiedzieć Uniwersytet

Wstęp 14

Biogramy i fotografie rozmówców 30

Rozdział I. Inicjacja w świat nauki 38
Kłącza inicjujące 40
Okres powojennej odbudowy 69
Studiowanie 83
Wykładowcy 84
Seminaria 92
Egzaminy 98

Rozdział II. Wędrówka z Mistrzem 108
Profesora Adama Szpunara wspomina Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska 111
Profesora Aleksandra Kamińskiego wspomina Olga Czerniawska 114
Profesora Wacława Szuberta wspomina Michał Seweryński 124
Profesora Mieczysława Wallisa wspomina Wanda Nowakowska 129
Profesor Stefanię Skwarczyńską i profesora Bolesława Lewickiego wspomina Ewelina Nurczyńska-Fidelska 131
Profesor Stefanię Skwarczyńską wspomina Teresa Cieślikowska 136
Profesor Antoninę Kłoskowską wspomina Zbigniew Bokszański 137
Profesor Kazimierę Zawistowicz-Adamską wspomina Bronisława Kopczyńska-Jaworska 141
Profesorów Tadeusza Kotarbińskiego, Tadeusza Krońskiego i Bronisława Baczko wspomina Ryszard Panasiuk 142
Profesora Ludwika Straszewicza wspomina Stanisław Liszewski 145
Profesora Konrada Jażdżewskiego wspomina Jerzy Kmieciński 146
Profesora Jana Wojciechowskiego wspomina Jan Ziomek 148
Profesora Witolda Janowskiego wspomina Zbigniew Jakubowski 149
Profesor Annę Chrząszczewską wspomina Romuald Skowroński 149

Rozdział III. Biografia naukowa 152
Początki pracy naukowej 155
Środowisko akademickie 168
Zainteresowania naukowe 179
Wyjazdy zagraniczne 187
Trudności z wyjazdami 189
Różnorodność doświadczeń a dyscypliny nauki 192
Co dzieje się za żelazną kurtyną? 210
Ekspedycje naukowe 213
Studenci i uczniowie 217

Rozdział IV. Konteksty historyczne 226
Odwilż gomułkowska – październik 1956 228
Losy niepokornej socjologii 1951–1965 233
Konsekwencje wydarzeń marcowych 1968 238
Epoka gierkowska – lata siedemdziesiąte 251
Lata osiemdziesiąte i „Solidarność” 253
Strajk studencki 1980–1981: „«Od solidarnościowego odruchu do ideologicznej determinacji» o silnym emocjonalnym podłożu” 256
Okres stanu wojennego 272
Obrady Okrągłego Stołu i transformacja ustrojowa: „ziścił się sen, ale zapowiadała się droga przez mękę” 276
„Niepokojąca współczesność” 279

Rozdział V. Konteksty polityczne 282
Stalinizm 287
Powojenne pokolenie studentów 288
Atmosfera studiowania – relacje między wykładowcami a studentami 288
Atmosfera studiowania – relacje między studentami 294
Organizacje młodzieżowe 299
Świadectwa moralności, inwigilacja i kontrola 304
Ówcześni pracownicy 309
Postawy profesorów 310
Obowiązkowe szkolenia i egzaminy z marksizmu 313
Ideologizacja nauki a kariera akademicka 316
Ingerencje władz w proces edukacyjny 319
Po stalinizmie 325
Nauka a ideologia 325
Na tle innych krajów bloku wschodniego 331
Przestrzenie wolności i konsekwencje niesubordynacji 338
Cenzura 345

Rozdział VI. Miejsca i materialność akademii 352
Topografia Uniwersytetu 353
Warsztat pracy 373
Książki i biblioteka 379
Poza uczelnią 387
Uniwersytet w robotniczym mieście 390
Przestrzenie Uniwersytetu 395

Zamiast zakończenia. Universitas – czym był, czym jest Uniwersytet? 398

Bibliografia 420
Mapa 426
Wykaz skrótów 430
Wykaz fotografii 432
Indeks nazwisk 436
Indeks miejsc w Łodzi 446
Indeks instytucji, organizacji, firm 448
Indeks nazw geograficznych 452