ebook Pamięć przeszłości pokolenia transformacji Krzysztof Malicki

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2012

Pokolenie transformacji zostało ukształtowane przez przełom ustrojowy roku 1989. Po raz pierwszy od siedemdziesięciu lat w dorosłość weszła generacja Polaków znająca wojnę i niewolę jedynie z przekazów. Tak wyjątkowa chwila wymaga pogłębionej refleksji nad młodym pokoleniem.

Trzeba odpowiedzieć na wiele pytań, wśród których jedno wydaje się szczególnie istotne: w jakim stopniu młodzież wychowana w realiach wolnej Polski jest skłonna uznać przeszłość za istotny element wyjaśniający współczesność i dostrzec wpływ historii na swe życie? Na ile chce się odwrócić od przeszłości i uznać, że jest nudna, niewarta rozważania, po prostu niepotrzebna?

Książka stanowi rezultat badania przeprowadzonego jesienią 2009 r. na zbiorowości ponad 5 tys. uczniów w ponad stu szkołach średnich w całej Polsce.

Spis treści ebooka Pamięć przeszłości pokolenia transformacji

Wstęp 9
Rozdział 1
Społeczna pamięć przeszłości i jej rola w okresie transformacji 14
1.1. Społeczny kontekst badań: pamięć o przeszłości w polskim
dyskursie publicznym po 1989 r. 14
1.2. Teoretyczny kontekst badań: teorie społecznej pamięci
przeszłości 25
1.3. Młodzież okresu transformacji jako pokolenie 29
1.4. Pokolenie a pamięć przeszłości 34
Rozdział 2
Charakterystyka badań: problematyka i procedura 38
2.1. Problemy badawcze 38
2.2. Operacjonalizacja problematyki badawczej 49
2.3. Technika sondażu ankietowego 52
2.4. Dobór próby i procedura badań 53
Rozdział 3
Między bohaterstwem a egzystencją w szarej codzienności. Pamięć
rodzinna młodych Polaków 56
3.1. Transmisja pamięci o przeszłości: rozmówcy i tematy 56
3.2. Znajomość rodzinnej historii 59
3.3. Przeszłość w zwierciadle rodzinnych pamiątek 65
3.4. Przeszłość jako przedmiot rodzinnych wspomnień
i różnic zdań 66
Rozdział 4
Kanony postaci, wydarzeń i miejsc historycznych 77
4.1. Kanony i ich rola w poznawaniu pamięci przeszłości 77
4.2. Historyczne wzorce osobowe 81
4.3. Kanon postaci historycznych 83
4.4. Kanon wydarzeń historycznych 90
4.5. Kanon miejsc historycznych 97
Rozdział 5
Pamięć „żywa” – pamięć „martwa”…. Przeszłość i sposoby jej
doświadczania w życiu codziennym 102
5.1. Charakterystyka wybranych typów pamięci 102
5.2. Pamięć w wymiarze rodzinnym, lokalnym, narodowym 106
5.3. Pamięć antykwaryczna, historyczna, monumentalna 111
Rozdział 6
Terytorialny kontekst pamięci przeszłości 116
6.1. Polski regionalizm a badania pamięci 116
6.2. „Historyczne centra” i „historyczne peryferie”. Świadomość
wyjątkowości przeszłości lokalnych wspólnot 122
6.3. Pogranicze narodowe pograniczem pamięci? Postawy wobec
przeszłości na obszarach peryferyjnych 127
Rozdział 7
Młodzież wobec miejsc pamięci oraz obrzędów upamiętniających
przeszłość 141
7.1. Rola miejsc pamięci w kształtowaniu pamięci przeszłości 141
7.2. Miejsca historyczne ważne dla młodzieży ze względów
osobistych 144
7.3. Akceptowane i kwestionowane rodzaje tematyki
upamiętniania przeszłości 147
7.4. Obrzędowe kontakty z przeszłością
i ocena ich atrakcyjności 152
Rozdział 8
II wojna światowa w świadomości młodych Polaków 157
8.1. Główne obszary analizy 157
8.2. Wybrane elementy pamięci o II wojnie światowej 160
8.3. Postawy wobec konfliktów o pamięć 165
8.4. Ocena polskiej historii i opinie o roli państwa
w polityce pamięci 167
8.5. Auschwitz, Jedwabne, szmalcownicy. Co łączy, a co dzieli
pamięć młodych Polaków i Żydów? 169
Rozdział 9
„Nudna, statyczna, nieaktualna”. Opinie młodzieży
o polskiej edukacji historycznej 177
9.1. Jak opowiadać historię, czyli sposoby uatrakcyjnienia
szkolnego przekazu wiedzy o przeszłości 177
9.2. Historia niedopowiedziana, czyli jakich zagadnień brakuje
na lekcjach historii 186
9.3. Przyczyny braku zainteresowania historią wśród młodzieży 188
Rozdział 10
Pamięć przeszłości pokolenia transformacji… a postulaty pamięci
ponadnarodowej i europejskiej 191
10.1. Podsumowanie i wnioski 191
10.2. Narodowa martyrologia czy europejski uniwersalizm?
Spór na przykładzie Muzeum II Wojny Światowej
w Gdańsku 199
10.3. Jakiej historii chcą dziś młodzi Polacy? 203
Bibliografia 208