-17%

ebook Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji Piotr Tadeusz Kwiatkowski

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2008

Socjologowie polscy już od początku lat sześćdziesiątych XX wieku systematycznie podejmowali temat „żywej historii” – oddziaływania przeszłości na żyjące pokolenia. W ostatnich dekadach tematyka ta zyskała na znaczeniu, a w wielu krajach toczą się poważne, a często trudne i bolesne dyskusje o różnych sposobach reprezentowania zbiorowego doświadczenia. Prace przygotowane w ramach projektu badawczego „Współczesne społeczeństwo polskie wobec przeszłości” wnoszą do socjologicznej debaty propozycje teoretycznego ujęcia pamięci zbiorowej, podsumowania badań dawniejszych, nowe ustalenia empiryczne oraz wynikające z nich pytania i hipotezy.

Książka Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji prezentuje przemiany postaw Polaków wobec przeszłości obserwowane od końca PRL do 2004 roku, gdy Polska weszła do Unii .Europejskiej, a w życiu publicznym krystalizowała się idea budowy IV RP. Autor, socjolog, pracownik Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego (1980–1995), CBOS (1985–1991), a od 1991 Instytutu Badania Opinii i Rynku Pentor Research International, analizuje „potoczną” pamięć zbiorową – postrzeganie i doświadczanie przeszłości przez „przeciętnych ludzi” niezajmujących się zawodowo historią. W swojej pracy wykorzystuje różnorodne materiały: badania socjologiczne, sondaże opinii publicznej, publikacje prasowe i wiele innych źródeł. W pierwszych rozdziałach skupia się na funkcjonowaniu pamięci zbiorowej w życiu codziennym. Pisze o tradycji rodzinnej, „utowarowieniu” przeszłości postępującym wraz z rozwojem gospodarki rynkowej oraz o ruchu rekonstrukcji historycznych – nowego typu działaniach społecznych zorientowanych na odtwarzanie wybranych fragmentów dziejów. Dalsze rozdziały dotyczą przemian kanonu tradycji narodowej, a także tematów, które po roku 1989 budziły wiele dyskusji i wywoływały silne emocje – postrzegania i oceny PRL oraz funkcjonowania w pamięci Polaków stanu wojennego wprowadzonego 13 grudnia 1981 roku.

Ta książka to rozważny głos w polskiej debacie o polityce historycznej. Wnosi też wiele do rozumienia procesów kształtowania się tożsamości zbiorowych.

Spis treści ebooka Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji

Wprowadzenie. Pamięć zbiorowa jako przedmiot badań socjologicznych 9
„Żywa historia” w klasycznych pracach polskich socjologów 9
Koniec XX wieku: ożywienie dyskusji na temat pamięci zbiorowej 13
Założenia teoretyczne badań nad pamięcią zbiorową 15
Pamięć zbiorowa a historia 24
Historia a pamięć: stanowisko tradycyjne i koncepcje ponowoczesne 33
Problematyka empirycznych bada nad pamięcią zbiorową 40
Tematyka książki 48
Bibliografia 54
Rozdział 1. Komercjalizacja przeszłości w okresie transformacji 64
Przeszłość jako wartość rynkowa w epoce fascynacji nowością 64
Tradycyjne produkty spożywcze 72
Przeszłość a kształtowanie przestrzeni ludzkiej egzystencji 87
Podsumowanie: produkty tradycyjne a indywidualne doświadczenie przeszłości 99
Rynek antykwaryczny 102
Bibliografia 104
Rozdział 2. Rekonstrukcje historyczne jako sposób doświadczania przeszłości 110
Czym są rekonstrukcje historyczne? 110
Grupy rekonstrukcji średniowiecznych 116
Grupy rekonstrukcji końca XVII i początku XIX wieku Szwadrony kawalerii II Rzeczypospolitej 136
Grupy rekonstrukcji XX wieku 147
Imprezy, czyli rekonstrukcja w działaniu 157
Podsumowanie: rekonstrukcje historyczne jako sposób przeżywania przeszłości 167
Bibliografia 179
Rozdział 3. Losy rodziny a pamięć zbiorowa 186
Rodzina jako środowisko dyskursu o przeszłości 186
Prywatne wspomnienia o „wielkiej historii” 188
Pamięć o dziejach rodziny 194
Instytucje rodzinnej pamięci 198
Losy rodziny a społeczna niepamięć 211
Bibliografia 217
Rozdział 4. Przemiany pamięci narodowej społeczeństwa polskiego 220
Uczestnictwo w narodowej pamięci 221
Postaci, z których Polacy mogą być dumni 239
Wydarzenia z przeszłości jako powód do dumy 262
Przeszłość narodowa jako źródło wartości ważnych w teraźniejszości 279
Kalendarz rocznic i narodowa domena symboliczna 283
Przeszłość jako powód do wstydu 291
Podsumowanie: przemiany kanonu pamięci 304
Bibliografia 308
Rozdział 5. PRL w pamięci społeczeństwa polskiego 312
Spór o PRL w życiu publicznym 312
Ewolucja ocen Polski Ludowej 319
Społeczne zróżnicowanie postaw 324
Kontekst międzynarodowy 328
Oceny wydarzeń i zjawisk z czasów PRL 331
PRL a kanon narodowej tradycji 348
Bibliografia 349
Rozdział 6. Stan wojenny: doświadczenie i pamięć 355
Wprowadzenie 355
Doświadczenie: stan wojenny w badaniach z lat osiemdziesiątych 357
Pamięć: polska opinia publiczna wobec stanu wojennego po roku 1990 410
Bibliografia 431
Zakończenie. Czy lata III Rzeczypospolitej były „czasem pamięci”? 440
The Collective Memory of Polish Society During the Period of Transformation – Summary (przekł. Jonathan Weber) 454
Indeks nazwisk 463