ebook Perspektywa praw ofiar w prawie międzynarodowym Sprawiedliwość okresu przejściowego (transitional justice) Tomasz Lachowski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2018

Pobierz fragment

Monografia dotyczy tematyki związanej z pojęciem sprawiedliwości okresu przejściowego (transitional justice ) w prawie międzynarodowym - niezwykle dynamicznie rozwijające j się dyscypliny wiedzy, ale i przede wszystkim działań praktycznych, czerpiących wprost z nauk prawnych oraz z bogactwa nauk historycznych, politycznych, społecznych, a nawet psychologicznych. To przestrzeń, w której można znaleźć rozwiązania problemów społeczeństw postautorytarnych lub postkonfliktowych, znajdujących się pomiędzy rządami władzy opresyjnej a demokracją lub pomiędzy wojną a pokojem, chcących jednocześnie rozliczyć trudną przeszłość.
Autor pochyla się w szczególności nad sytuacją prawną ofiar poważnych naruszeń praw człowieka lub prawa humanitarnego w czasie gwałtownych zmian polityczno-społecznych. W uzupełnieniu metodologii charakterystyczne j dla nauk prawnych odwołuje się także do swoich badań terenowych przeprowadzonych w państwach zmagających się z niełatwą przeszłością, takich jak: Bangladesz, Bośnia i Hercegowina, Mozambik oraz Ukraina.

Spis treści ebooka Perspektywa praw ofiar w prawie międzynarodowym

Ważniejsze skróty 11
Wstęp 15

Część 1. Sprawiedliwość okresu przejściowego: geneza – definicja – instytucje 23
Wprowadzenie 25
Społeczeństwa przekształcające się 33

Rozdział 1. Sprawiedliwość okresu przejściowego – analiza fenomenu 37
1.1. Definicja sprawiedliwości okresu przejściowego 37
1.2. Geneza i etapy rozwoju sprawiedliwości okresu przejściowego 43
1.3. „Zbrodnie przeszłości” – typologia naruszeń praw ujętych w strategiach sprawiedliwości okresu przejściowego 46
1.4. Zbiór podmiotów wdrażających mechanizmy transitional justice 48
1.5. Sprawiedliwość okresu przejściowego: od „oceny przeszłości” do instrumentu budowania pokoju po konflikcie zbrojnym 51
1.6. Wnioski 55

Rozdział 2. Sprawiedliwość retrybutywna. Procesy karne – sądowa odpłata za popełnione zbrodnie 57
2.1. „Sprawiedliwość zwycięzców” czy „sprawiedliwość przegranych”? 58
2.2. Procesy karne a transitional justice – rys historyczny 62
2.3. Międzynarodowy Trybunał Karny – centralny ośrodek sprawiedliwości okresu przejściowego? 73
2.4. Międzynarodowe i umiędzynarodowione sądy karne ad hoc 80
2.5. Specjalne sądy karne krajowe zorientowane na osądzenie zbrodni przeszłości 82
2.6. Wnioski 90

Rozdział 3. Pozasądowe mechanizmy sprawiedliwości okresu przejściowego. Metody poszukiwania i opowiadania prawdy 93
3.1. Komisje prawdy 93
3.2. Komisje śledczo-badawcze typu fact-finding 112
3.3. Wnioski 123

Rozdział 4. Programy reparacyjne 125
4.1. Reparacje powojenne na podstawie traktatów pokojowych 130
4.2. Reparacje za „historyczne krzywdy” – wymiar międzynarodowy 136
4.3. Reparacje za „historyczne krzywdy” – wymiar krajowy 145
4.4. Wnioski 153

Część 2. Sprawiedliwość okresu przejściowego dla ofiar – charakterystyka pojęcia ofiary oraz przysługujących jej fundamentalnych praw: do sprawiedliwości, do prawdy i do naprawy 155
Wprowadzenie 157

Rozdział 5. Pojęcie ofiary naruszeń w optyce mechanizmów sprawiedliwości okresu przejściowego 159
5.1. Pojęcie ofiary naruszeń praw człowieka i prawa humanitarnego – uwagi ogólne 161
5.2. Pojęcie ofiary w systemach ochrony praw człowieka 163
5.3. Pojęcie ofiary a międzynarodowe sądownictwo karne 167
5.4. Pojęcie ofiary w ujęciu pozasądowym – przykład komisji prawdy 175
5.5. Wnioski 180

Rozdział 6. Prawo do sprawiedliwości 183
6.1. Źródła i charakter zobowiązania państwa w przedmiocie ścigania i karania sprawców naruszeń 185
6.2. Problem amnestii w prawie międzynarodowym 209
6.3. Obowiązek ścigania a powołanie komisji prawdy 237
6.4. Wnioski 259

Rozdział 7. Prawo do prawdy 261
7.1. Charakterystyka pojęcia 265
7.2. Źródła prawa do prawdy 268
7.3. Natura, charakter i zakres (indywidualnego) prawa do prawdy 272
7.4. Konceptualizacja fenomenu prawa do prawdy 283
7.5. Prawo do prawdy – wymiar zbiorowy 298
7.6. Wnioski 304

Rozdział 8. Prawo do naprawy 307
8.1. Źródła reparacji w prawie międzynarodowym 309
8.2. Formy reparacji 312
8.3. Prawo do naprawy – charakter i zakres 318
8.4. Wnioski 328

Zakończenie 331
Bibliografia 337
Orzeczenia sądowe 361