ebook Płeć a trwanie życia Agnieszka Fihel

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2011

Książka jest próbą identyfikacji najważniejszych czynników determinujących zróżnicowanie długości życia kobiet i mężczyzn. Analiza sięgająca połowy XVIII wieku przedstawia zmianę skali i charakteru przedwczesnej umieralności mężczyzn: wzorzec obserwowany w okresie wczesnej modernizacji determinowany był czynnikami biologicznymi, podczas gdy wzorzec rejestrowany w okresie dojrzałego społeczeństwa przemysłowego wynikał z zachowań ryzykownych i szkodliwych dla zdrowia. Badanie dotyczy także najnowszych zmian w dziedzinie umieralności – rosnące znaczenie jakości życia sprzyja upowszechnianiu się zachowań prozdrowotnych i profilaktycznych wśród mężczyzn, a tym samym „doganianiu” kobiet pod względem długowieczności.

Spis treści ebooka Płeć a trwanie życia

Wstęp 7

1. Męskie wady, kobieca niemoc. Zróżnicowanie umieralności według płci w badaniach naukowych 11

1.1. Czynniki dyskryminujące kobiety w przeszłości 11
1.2. Czynniki szkodliwe dla zdrowia mężczyzn 15
1.3. Rozwój społeczno-ekonomiczny a umieralność kobiet i mężczyzn 23

2. Długość trwania życia kobiet i mężczyzn w ujęciu historycznym 28

2.1. Pomiar trwania życia 29
2.2. Trwanie życia według rekonstrukcji danych historycznych 32
2.2.1. Francuskie księgi parafialne 32
2.2.2. Rejestry gospodarstw domowych społeczności lokalnych 36
2.2.3. Kroniki rodów arystokratycznych 39
2.3. Długość trwania życia według rejestracji cywilnej 42
2.3.1. Przejście demograficzne w Europie 42
2.3.2. Charakterystyka danych źródłowych 44
2.3.3. Tablice kohortowe dla XIX wieku 46
2.3.4. Tablice przekrojowe dla XX wieku 50

3. Zróżnicowanie umieralności według przyczyn 57

3.1. Rejestracja zgonów według przyczyn 57
3.2. Zmiany w umieralności kobiet i mężczyzn według wieku i przyczyn 60
3.3. Dekompozycja różnicy w trwaniu życia kobiet i mężczyzn 68
3.3.1 Metoda analizy 68
3.3.2. Dekompozycja według wieku 70
3.3.3. Dekompozycja według przyczyn zgonu 75
3.4. Dwa wzorce nadmiernej umieralności mężczyzn 89

4. Umieralność mężczyzn w okresie wczesnej modernizacji 92

4.1. Determinanty umieralności niemowląt 92
4.2. Kulturowe czynniki dyskryminacji niemowląt płci męskiej 96
4.3. Biologiczne determinanty wyższej umieralności niemowląt płci męskiej 98
4.3.1. Uwarunkowania genetyczne 98
4.3.2. Odporność na choroby zakaźne 99
4.3.3. Wady mające początek w okresie okołoporodowym 100
4.4. Umieralność niemowląt płci męskiej jako mechanizm selekcji 101
4.5. Redukcja umieralności niemowląt a jej selektywność 104

5. Umieralność mężczyzn w okresie dojrzałej modernizacji 110

5.1. Teoretyczny model determinant umieralności 110
5.2. Zagrożenia zdrowia ze strony chorób układu krążenia i nowotworów 116
5.2.1. Choroby układu krążenia 116
5.2.2. Nowotwory 128
5.3. Zachowania społeczne chroniące zdrowie 141

6. Zdrowie, profilaktyka i umieralność w okresie społeczeństwa konsumpcyjnego 144

6.1. Zmiana w sferze wartości 144
6.2. Spadek różnicy w trwaniu życia kobiet i mężczyzn 147
6.3. Modernizacja: zagrożenia zdrowia i społeczna reakcja 152
6.4. Zakończenie 155

Bibliografia 160

Spis rysunków 180

Spis tabel 182

Indeks osób 183