ebook Podologia

Spis treści ebooka Podologia

1. Podstawy anatomii i fizjologii kończyn dolnych 1
1.1. Układ ruchu – Maria Klamczyńska 1
1.1.1. Układ kostno-stawowy 1
1.1.2. Układ mięśniowy 10
1.2. Układ krążenia – Maria Klamczyńska 13
1.2.1. Układ krwionośny – Maria Klamczyńska 14
1.2.2. Naczynia krwionośne kończyn dolnych – Maria Klamczyńska 18
1.2.3. Układ limfatyczny (chłonny) – Maria Klamczyńska, Ewa Sobolewska 21
1.3. Układ nerwowy – Maria Klamczyńska 23
1.3.1. Budowa i funkcje 23
1.3.2. Nerwy kończyny dolnej 24
1.4. Funkcjonalność stóp i stawu skokowo-goleniowego – Aleksandra Bitenc-Jasiejko 27
1.4.1. Anatomia funkcjonalna 27
1.4.2. Stabilizacja i lokomocja 37
1.5. Budowa anatomiczna i funkcje skóry – Magdalena Ciupińska, Maria Klamczyńska 44
1.5.1. Skóra 44
1.5.2. Przydatki skóry 55
1.5.3. Tkanka podskórna 62
1.5.4. Skóra podeszew stóp 62
2. Wybrane zagadnienia z zakresu patologii kończyn dolnych – Magdalena Ciupińska, Maria Klamczyńska 65
2.1. Wpływ chorób ogólnoustrojowych na rozwój patologii stóp – Magdalena Ciupińska 68
2.1.1. Schorzenia układu krążenia 68
2.1.2. Choroby metaboliczne 78
2.1.3. Choroby reumatyczne 84
2.2. Choroby stóp i stawu skokowo-goleniowego 87
2.2.1. Wady stóp i stawu skokowo-goleniowego – Aleksandra Bitenc-Jasiejko 87
2.2.2. Zespół stopy cukrzycowej – Magdalena Ciupińska 101
2.2.3. Neuropatie obwodowe – Magdalena Ciupińska 108
2.3. Zmiany skóry stóp i goleni – Magdalena Ciupińska 112
2.3.1. Zakażenia wirusowe 112
2.3.2. Zakażenia bakteryjne 116
2.3.3. Zakażenia grzybicze 120
2.3.4. Schorzenia wywołane przez pasożyty 124
2.3.5. Łuszczyca 124
2.3.6. Liszaj płaski 128
2.3.7. Zmiany o charakterze wyprysku 130
2.3.8. Suchość skóry i nadmierne rogowacenie nabyte 133
2.3.9. Zaburzenia rogowacenia uwarunkowane genetycznie 137
2.3.10. Zmiany związane z działaniem różnych czynników środowiska zewnętrznego 140
2.3.11. Inne zmiany niezapalne stóp 142
2.3.12. Zmiany pęcherzowe stóp 142
2.3.13. Znamiona melanocytowe i czerniak 142
2.3.14. Zaburzenia barwnikowe 144
2.3.15. Nadmierne pocenie się stóp 144
2.4. Zmiany paznokci stóp – Magdalena Ciupińska 144
2.4.1. Zmiana kształtu, rozmiaru i przerost paznokci 145
2.4.2. Zmiana zabarwienia paznokci 148
2.4.3. Zmiany ukształtowania powierzchni paznokci 152
2.4.4. Twardość paznokci 155
2.4.5. Zmiana połysku paznokci 155
2.4.6. Zaburzenia przylegania płytki paznokciowej do łożyska 155
2.4.7. Nabyte zmiany paznokci 159
2.4.8. Zakaźne zmiany paznokci i wałów paznokciowych 162
2.4.9. Łagodne guzy aparatu paznokciowego 167
2.4.10. Złośliwe guzy aparatu paznokciowego 169
2.4.11. Zmiany paznokci w wybranych chorobach skóry 170
2.4.12. Zmiany paznokci w chorobach ogólnoustrojowych i polekowe 173
2.4.13. Najczęstsze zmiany aparatu paznokciowego i zmiany wywołane zabiegami pedikiuru 176
2.4.14. Diagnostyka chorób skóry i paznokci 177
3. Podologia jako dziedzina interdyscyplinarna – Maria Klamczyńska 185
3.1. Historia podologii 186
3.2. Aktualna sytuacja zawodu podologa w Polsce 188
3.2.1. Zakres czynności podologa 189
3.2.2. Obecna sytuacja zawodu 189
3.2.3. Perspektywy zatrudnienia podologa 190
3.2.4. Poprawność terminologiczna 190
4. Zasady organizacji i funkcjonowania gabinetu podologicznego – Maria Klamczyńska 195
4.1. Wybór pomieszczenia – Maria Klamczyńska 196
4.2. Wyposażenie stanowiska podologicznego – Maria Klamczyńska, Ewa Bielecka, Jacek A. Michalski 198
4.2.1. Meble podologiczne 199
4.2.2. Urządzenia do wykonania zabiegu podologicznego 202
4.2.3. Urządzenia do dezynfekcji i sterylizacji narzędzi podologicznych 204
4.2.4. Podstawowe narzędzia podologiczne 205
4.2.5. Narzędzia rotacyjne 208
4.2.6. Specjalistyczne narzędzia do wykonania i aplikacji klamer ortonyksyjnych 213
4.2.7. Dodatkowe akcesoria 213
4.3. Obowiązujące zasady i procedury higieniczne – Ewa Sobolewska, Maria Klamczyńska 216
4.3.1. Procedura postępowania po ekspozycji na czynnik potencjalnie zakaźny 219
4.3.2. Procedura mycia i dezynfekcji rąk 220
4.3.3. Procedura mycia, dezynfekcji i sterylizacji narzędzi 223
4.3.4. Procedura postępowania z odpadami komunalnymi, medycznymi i specjalnymi 225
4.3.5. Procedura postępowania z odzieżą i bielizną ochronną 226
4.3.6. Procedura utrzymania czystości w jednostce świadczącej usługi podologiczne 227
4.4. Przetwarzanie danych osobowych RODO – Maria Klamczyńska 227
5. Zakres czynności podologicznych – Maria Klamczyńska 231
6. Metody diagnostyczne w podologii – Maria Klamczyńska, Bożena Rajchel-Chyla 233
6.1. Wywiad podologiczny – Maria Klamczyńska, Bożena Rajchel-Chyla 234
6.2. Ocena wzrokowa i palpacyjna – Maria Klamczyńska, Bożena Rajchel-Chyla 237
6.2.1. Ocena stanu skóry stóp i jej przydatków – Maria Klamczyńska 238
6.2.2. Ocena wzrokowa i badanie palpacyjne kończyn dolnych – Bożena Rajchel-Chyla, Maria Klamczyńska 240
6.3. Badanie układu krążenia – Maria Klamczyńska, Jacek A. Michalski 248
6.4. Badanie czucia w stopach – Maria Klamczyńska 251
6.5. Metody badań morfologii i funkcjonalności stóp – Bożena Rajchel-Chyla 254
6.5.1. Testy diagnostyczne funkcjonalne – Bożena Rajchel-Chyla 255
6.5.2. Badania i ocena stanu zdrowotnego stóp z wykorzystaniem różnych urządzeń diagnostycznych – Bożena Rajchel-Chyla 258
6.5.3. Badania rozmieszczenia nacisków na podeszwowej stronie stopy w czasie stania i chodzenia – Robert Gajewski 273
6.5.4. Fotografie kończyn dolnych – Bożena Rajchel-Chyla 278
6.5.5. Pomiary antropometryczne stóp i goleni – Bożena Rajchel-Chyla 280
6.5.6. Pomiary długości kończyn dolnych – Bożena Rajchel-Chyla 284
6.5.7. Wykonanie negatywów i pozytywów stóp – Bożena Rajchel-Chyla 285
6.5.8. Obserwacja obuwia i wkładek użytkowanych przez osobę badaną – Bożena Rajchel-Chyla 286
6.5.9. Karta badania – Bożena Rajchel-Chyla 287
6.6. Pobranie materiału do badań mikrobiologicznych – Maria Klamczyńska, Magdalena Ciupińska 288
7. Dokumentacja podologiczna – Maria Klamczyńska 295
8. Procedury przygotowania stanowiska podologicznego i podologa do pracy – Maria Klamczyńska 299
9. Podstawowy zabieg podologiczny – Maria Klamczyńska 301
10. Postępowanie w przypadku patologii skóry stóp – Maria Klamczyńska 307
10.1. Suchość i nadpotliwość skóry stóp – Maria Klamczyńska, Jacek A. Michalski 308
10.1.1. Suchość skóry 308
10.1.2. Nadpotliwość skóry stóp 314
10.2. Hiperkeratozy – Maria Klamczyńska 320
10.2.1. Rodzaje hiperkeratoz 320
10.2.2. Mechanizm powstawania hiperkeratoz pod wpływem czynników mechanicznych 324
10.2.3. Rodzaje odcisków 325
10.2.4. Technika pracy skalpelem i dłutkiem podczas usuwania hiperkeratoz 330
10.2.5. Praca ściernikiem 332
10.2.6. Postępowanie uzupełniające w przypadku głębokich i złożonych odcisków 333
10.2.7. Zaopatrzenie skóry po zabiegu 335
10.2.8. Zalecenia profilaktyczne 335
10.3. Pęknięcia i rozpadliny – Maria Klamczyńska 336
10.3.1. Definicja pęknięcia i rozpadliny 337
10.3.2. Podział na pęknięcia i rozpadliny suche oraz wilgotne 341
10.3.3. Postępowanie podologiczne w przypadku suchych pęknięć 343
10.3.4. Postępowanie podologiczne w przypadku suchych rozpadlin 344
10.3.5. Postępowanie podologiczne w przypadku wilgotnych pęknięć 345
10.4. Brodawki wirusowe stóp – Maria Klamczyńska 347
10.5. Rany i opatrunki – Magdalena Ciupińska 355
10.5.1. Rodzaje ran i fazy procesu gojenia 355
10.5.2. Opatrunki 361
11. Postępowanie podologiczne w przypadku wrastania i deformacji paznokci – Maria Klamczyńska 369
11.1. Definicja wrastania paznokci – Maria Klamczyńska 369
11.2. Deformacje paznokci a wrastanie – Maria Klamczyńska 370
11.3. Dane epidemiologiczne – Maria Klamczyńska 373
11.4. Typy wrastania paznokci – Maria Klamczyńska 373
11.5. Klasyfikacje wrastania paznokci stóp – Maria Klamczyńska 376
11.5.1. Klasyfikacja wrastania według Scholza 376
11.5.2. Klasyfikacja wrastania według Mozena 377
11.6. Opracowanie jednostki paznokciowej w przypadku wrastania paznokcia – Maria Klamczyńska 378
11.6.1. Metody niezabiegowe 378
11.7. Tamponowanie – Maria Klamczyńska 382
11.8. Metody szynowania bocznego brzegu paznokcia – Maria Klamczyńska 383
11.9. Systemy i metody korygujące paznokcie stóp – Maria Klamczyńska 384
11.9.1. Rodzaje klamer 384
11.9.2. Praktyczne zastosowanie klamer ortonyksyjnych 385
11.9.3. Procedura wykonania i zasady aplikacji klamry Onyclip 387
11.9.4. Procedura wykonania i zasady aplikacji klamry Frasera 390
11.10. Zasada działania klamer ortonyksyjnych według praw fizyki – Jacek A. Michalski 394
11.11. Metoda Arkady – Katarzyna Kordus 397
11.11.1. Kostka Arkady 398
11.11.2. Preparaty używane w trakcie zabiegu z wykorzystaniem Kostki Arkady 398
11.11.3. Zalecenia i kontrole pozabiegowe 404
11.11.4. Modyfikacje podstawowego zabiegu przy użyciu Kostki Arkady 404
11.11.5. Profilaktyka powikłań 405
12. Przegląd wybranych metod zabiegowych w przypadku wrastania paznokci 409
12.1. Rodzaje metod chirurgicznych – Maria Klamczyńska 409
12.2. Plastyka chirurgiczna wałów paznokciowych w leczeniu zespołu paznokcia wrastającego – Adrian Brychcy 411
12.3. Plastyka wałów paznokciowych według Arkady – Katarzyna Kordus 416
13. Postępowanie podologiczne w przypadku zaburzeń wzrostu paznokci – Maria Klamczyńska 421
13.1. Rodzaje zaburzeń wzrostu paznokci 421
13.2. Postępowanie podologiczne 427
14. Rekonstrukcja paznokci stóp – Ewa Sobolewska, Jacek A. Michalski, Maria Klamczyńska 431
14.1. Budowa paznokci 432
14.2. Główny budulec paznokcia – keratyna 433
14.3. Charakterystyka uszkodzonej płytki paznokcia 435
14.4. Metody rekonstrukcji paznokci 435
14.4.1. Polimeryzacja 436
14.4.2. Preparaty do rekonstrukcji paznokci 438
14.4.3. Techniki rekonstrukcji paznokcia 442
14.4.4. Zalecenia pozabiegowe 446
15. Zastosowanie materiałów odciążających w praktyce podologicznej – Maria Klamczyńska 449
15.1. Indywidualne odciążenia z gotowych materiałów – Maria Klamczyńska 449
15.1.1. Rodzaje materiałów 450
15.1.2. Zasady wykonania i aplikacji indywidualnych elementów odciążających 451
15.1.3. Plastrowanie odciążeń 452
15.2. Indywidualne ortezy silikonowe na palce stóp – Maria Klamczyńska 458
15.2.1. Zastosowanie ortez indywidualnych 459
15.2.2. Technika wykonania ortezy z komponentów w formie pasty 460
15.3. Zastosowanie drobnych ortez (wykonywanych seryjnie) w profilaktyce i leczeniu różnych dysfunkcji w obrębie stóp – Bożena Rajchel-Chyla 464
16. Wybrane techniki masażu stóp 473
16.1. Klasyczny masaż stóp i podudzi – Maria Klamczyńska 473
16.1.1. Techniki masażu 473
16.1.2. Wskazania i przeciwwskazania 475
16.1.3. Podstawowe zasady wykonania masażu stóp i goleni 476
16.1.4. Opis technik masażu 476
16.1.5. Bezpieczeństwo pracy i częstotliwość zabiegów 486
16.2. Drenaż limfatyczny – Ewa Sobolewska 486
16.2.1. Obrzęk 486
16.2.2. Techniki i chwyty stosowane w trakcie wykonywania drenażu limfatycznego 489
16.2.3. Praktyczna technika wykonania drenażu limfatycznego kończyny dolnej metodą polską (według Adama Zborowskiego) 491
17. Wybrane substancje czynne stosowane w preparatach do stóp – Ewa Sobolewska, Maria Klamczyńska 495
17.1. Substancje w preparatach do dezynfekcji skóry i paznokci 495
17.2. Substancje o działaniu nawilżającym 499
17.2.1. Naturalne mechanizmy zatrzymywania wody w skórze 499
17.2.2. Hydrofilowe składniki rozmiękczające i rozpulchniające zrogowacenia 501
17.2.3. Hydrofobowe substancje błonotwórcze 503
17.2.4. Regulatory lipidowego cementu międzykomórkowego 504
17.2.5. Niskocząsteczkowe substancje hydrofilowe 506
17.2.6. Hydroksykwasy o niskiej masie cząsteczkowej 507
17.2.7. Hydrofilowe substancje błonotwórcze 507
17.3. Substancje o działaniu keratolitycznym 511
17.4. Substancje o działaniu koagulującym 513
17.5. Substancje czynne o działaniu naprawczym 514
17.6. Substancje czynne w preparatach o działaniu bakteriostatycznym i fungistatycznym 514
18. Studium przypadków podologicznych – Andrzej Piotrowski 519
18.1. Wrastanie i wkręcanie się paznokci 519
18.1.1. Wprowadzenie 519
18.1.2. Technika aplikacyjna klamry drucianej ORA 522
18.2. Infekcja paznokcia palucha pałeczką ropy błękitnej 532
18.3. Paznokcie szponowate 534
18.4. Infekcja grzybicza paznokci 536
18.5. Hiperkeratozy 538
18.6. Pęknięcia i rozpadliny 541
19. Wkładki i obuwie – Bożena Rajchel-Chyla, Robert Gajewski 543
19.1. Wkładki 543
19.1.1. Podstawowa charakterystyka wkładek – podział, budowa i przeznaczenie 543
19.1.2. Przegląd metod wykonywania wkładek ortopedycznych na miarę 550
19.1.3. Organizacja pracowni wykonywania wkładek na miarę 563
19.1.4. Podstawowe zasady projektowania i wykonywania wkładek na miarę 564
19.1.5. Wkładki dla osób chorych na cukrzycę 576
19.2. Obuwie 578
19.2.1. Obuwie zabezpieczające prawidłowy rozwój i funkcjonowanie stóp dzieci 582
19.2.2. Komfortowe obuwie dla dorosłych 585
19.2.3. Obuwie terapeutyczne wykonywane seryjnie i na miarę 587
20. Studium przypadków ortopodologicznych 595
20.1. I studium przypadku – osteoartropatia Charcota – Aleksandra Bitenc-Jasiejko 595
20.2. II studium przypadku – jałowa martwica kości piętowej – Maciej Kusiak 603
20.3. III studium przypadku – zespół stopy cukrzycowej – Michał Baryń 605
20.4. IV studium przypadku – jałowa martwica guza piętowego – Michał Baryń 609
20.5. V studium przypadku – stopa płasko-koślawa – Sylwia Kupc, Tomasz Kupc 611
20.6. VI studium przypadku – wrodzona stopa płaska – Monika Marglewska 619
20.7. VII studium przypadku – zniekształcenia palców stóp – Katarzyna B. Głodowska, Jan Głodowski 622
SKOROWIDZ 631