ebook Polityka społeczno-gospodarcza w UE Marta Postuła

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2019

Publikacja wpisuje się w toczącą się w środowisku praktyków i teoretyków dyskusję na temat słabości działania instytucji ponadnarodowych, jak i krajowych, które uwidocznił kryzys finansowy. Czy wyciągnęliśmy właściwe wnioski i jesteśmy lepiej przygotowani na nadejście ewentualnych kolejnych kryzysów? Czy warto realizować inicjatywy o horyzoncie ponadnarodowym czy też lepiej skupić się na działaniach podejmowanych w ramach nurtu nowego nacjonalizmu? Autorka szukając odpowiedzi na powyższe pytania, analizuje sprawność działania europejskich instytucji ponadnarodowych na tle podmiotów krajowych i efektywność stosowanych przez nie instrumentów.
Nie należy reagować grzechem na grzech. Nie odpowiada się na błędy teorii i praktyki – a tym jest neoliberalizm, który doprowadził dekadę temu do eksplozji światowego kryzysu gospodarczego, społecznego i politycznego – innymi błędami, które niesie z sobą nowy nacjonalizm, także prowadząc z czasem do kryzysu. Dlatego ta książka jest potrzebna, potrzebne bowiem są profesjonalne głosy rozsądku wspierające nowy pragmatyzm. Dr hab. Marta Postuła – nie tylko teoretyk specjalizująca się w problematyce finansów publicznych, lecz również praktyk doświadczona na kierowniczych stanowiskach w administracji gospodarczej oraz pracy doradczej na arenie międzynarodowej – pokazuje, jak można tworzyć sprawne instytucje i koordynować politykę w skali ponadnarodowej po to, aby w warunkach nieodwracalnej globalizacji integracja dokonująca się w ramach Unii Europejskiej lepiej służyła zaspokajaniu potrzeb społecznych. Inspirujące do przemyśleń jest obecne na tych kartach łączenie właściwego autorce ujęcia technokratycznego z podejściem humanistycznym.
Prof. Grzegorz W. Kołodko, Akademia Leona Koźmińskiego
Publikacja obejmuje bardzo ważne i aktualne problemy polityk ekonomicznych w ramach Unii Europejskiej. Wnioski będą miały z pewnością istotne zastosowanie w praktyce legislacyjnej i koordynacji zarządzania oraz kontroli przez krajową, a także unijną administrację publiczną.
Prof. dr hab. Elżbieta Chojna-Duch, Uniwersytet Warszawski
Książka jest nie tylko aktualna, ale też interesująca zarówno z poznawczego, jak i praktycznego punktu widzenia. Głównymi jej odbiorcami mogą być naukowcy, doktoranci i studenci zainteresowani problematyką finansów, w szczególności finansów publicznych analizowanych z perspektywy Unii Europejskiej. Jest to również interesująca publikacja dla praktyków związanych z administracją rządową oraz samorządową, odpowiedzialnych za relacje Polski z Unią Europejską, jej instytucjami i agendami oraz poszczególnymi krajami członkowskimi.
Prof. dr hab. Stanisław Flejterski, Uniwersytet Szczeciński

Spis treści ebooka Polityka społeczno-gospodarcza w UE

Wprowadzenie 9
Rozdział 1. Współczesne wyzwania polityki gospodarczej na poziomie krajowym i europejskim 19
Wstęp 21
1.1. Uwarunkowania i przyczyny kryzysu w latach 2007-2008 22
1.2. Spotęgowanie problemów Unii Europejskiej w wyniku kryzysu 29
1.3. Państwo aktywne jako uczestnik gry rynkowej 31
1.4. Współczesna dyskusja nad paradygmatami ekonomicznymi 36
1.4.1. Nowy nacjonalizm jako odpowiedź na kryzys 36
1.4.2. Nowy pragmatyzm – polski głos w dyskusji o nowym paradygmacie 41
1.4.3. Działania prowadzone metodą prób i błędów bez jednoznacznych paradygmatów 44
1.5. Unia Europejska przyszłości – integracja czy nacjonalizm 47
1.5.1. Komisja Europejska – propozycje reform 47
1.5.2. Komu Unia Europejska na pierwszy rzut oka najmniej się opłaca 51
1.5.3. Dyskusja krajów członkowskich o przyszłości Unii Europejskiej 54
Podsumowanie 56
Rozdział 2. Narzędzia koordynacji polityki makroekonomicznej na poziomie europejskim – ocena i rekomendacje 59
Wstęp 61
2.1. Integracja gospodarcza a polityka fiskalna krajów Unii Europejskiej 61
2.1.1. Europejska polityka fiskalna – kryteria z Maastricht i finansowanie zrównoważonego rozwoju 61
2.1.2. Europejskie rozwiązania legislacyjne dotyczące koordynacji polityki budżetowej 64
2.2. Średniookresowe dokumenty planistyczne jako wiarygodne narzędzia oceny sytuacji fiskalnej krajów UE 68
2.2.1. Średniookresowe planowanie jako istotny element polityki europejskiej 68
2.2.2. Analiza wiarygodności prognoz krajów członkowskich przedstawianych Komisji Europejskiej 71
2.3. Skuteczność europejskich rozwiązań dotyczących reguł fiskalnych 87
2.3.1. Kryteria z Maastricht jako ponadnarodowe reguły fiskalne 87
2.3.2. Analiza skuteczności reguł europejskich w odniesieniu do stabilności fiskalnej i stabilności finansów publicznych 88
Podsumowanie 100
Rozdział 3. Ewolucja roli, skali i kierunków oddziaływania środków europejskich 103
Wstęp 105
3.1. Skala i podstawowe uwarunkowania finansowego oddziaływania UE w latach 1995-2017 106
3.2. Analiza struktury finansowego oddziaływania UE – kierunki wydatkowania środków w ramach budżetów 1995–1999 111
3.3. Strategia lizbońska jako impuls do poszukiwania sposobów optymalizowania alokacji budżetu unijnego 113
3.3.1. Geneza strategii lizbońskiej – starania o osiągnięcie przez UE czołowej pozycji konkurencyjnej w globalnej gospodarce 113
3.3.2. Przyjęcie strategii lizbońskiej i jej założenia 115
3.3.3. Specyfika alokacji budżetów UE w okresie 2000-2006, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości zapewnienia środków na realizację strategii lizbońskiej 117
3.3.4. Szczegółowa analiza zmian dynamiki wydatków według poszczególnych tytułów w latach 2000-2006 119
3.3.5. Budżety europejskie w latach 2007-2013 – połączenie strategii lizbońskiej ze strategią „Europa 2020” 122
3.3.6. Uznanie konieczności weryfikacji dotychczasowych strategicznych podstaw rozwojowych UE 125
3.4. Strategia „Europa 2020” 126
3.4.1. Założenia i przewidywane cele nowej strategii UE – „Europa 2020” 126
3.4.2. Analiza głównych kategorii wydatkowych z budżetu UE w latach 2014-2016 130
3.5. Ocena skuteczności wydatkowania środków europejskich 133
3.5.1. Zasady i wybór formy kontroli wydatkowania środków z budżetu UE 133
3.5.2. Zasady kontroli prowadzonej na poziomie europejskim 136
3.5.3. Ocena skuteczności wydatkowania środków z budżetu UE 139
3.5.4. Wyniki oceny wykonania zadań w ramach ukończonych projektów 146
Podsumowanie 148
Rozdział 4. Finanse publiczne jako źródło finansowania rozwoju społeczno-gospodarczego na poziomie krajowym 151
Wstęp 153
4.1. Wpływ czynników ekonomicznych i strukturalnych na politykę wydatkową krajów UE w latach 1995-2016 154
4.1.1. Najważniejsze czynniki polityki wydatkowej w latach 1995-2016 154
4.1.2. Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju krajów UE 159
4.2. Finanse krajowe – kierunki i obszary oddziaływania 166
4.2.1. Podział wydatków krajów europejskich na wyodrębnione obszary 166
4.2.2. Struktura wydatków krajów członkowskich UE w latach 1995-2016 167
4.2.3. Badanie wpływu struktury wydatków na wskaźnik HDI 176
4.3. Członkostwo w UE a wydatki na poziomie krajowym 178
4.3.1. Analiza „starych” krajów UE w podziale na trzy okresy 179
4.3.2. Analiza wydatków wszystkich krajów UE w latach 1995–2016 194
4.3.3. Wpływ członkostwa w UE na strukturę wydatków 199
Podsumowanie 208
Rozdział 5. Identyfikacja zadań o charakterze krajowym, europejskim i globalnym jako proces zwiększający efektywność ich realizacji 211
Wstęp 213
5.1. Klasyfikacja zadań o charakterze krajowym, europejskim i globalnym 213
5.1.1. Geneza proponowanego podziału zadań publicznych 213
5.1.2. Autorska propozycja podziału zadań publicznych na krajowe, europejskie i globalne 216
5.2. Zadania o charakterze globalnym 220
5.2.1. Zadanie globalne 220
5.2.2. Polityka środowiskowa jako wyzwanie i zadanie globalne 222
5.2.3. Globalny wymiar kwestii związanych z ochroną środowiska 227
5.3. Zadania o charakterze europejskim 230
5.3.1. Zadanie europejskie 230
5.3.2. Transeuropejska sieć transportowa jako przykład ewolucji zarządzania zadaniem europejskim 232
5.3.3. Wnioski wypływające z realizacji zadań europejskich (sieci TEN-T) 241
5.3.4. Zarządzanie zadaniami europejskimi – planowanie, realizacja i sprawozdawczość 244
5.4. Zadania publiczne na poziomie krajowym 248
5.4.1. Zadanie krajowe 248
5.4.2. Zadania krajowe jako podstawa realizacji działań publicznych w obszarze pomocy społecznej 248
5.4.3. Efektywność realizacji zadań krajowych w zakresie polityki społecznej 250
Podsumowanie 260
Zakończenie 261
Bibliografia 271
Indeks 295