ebook Polska polityka pieniężna i walutowa w latach 1924-1936 Cecylia Leszczyńska

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2013

Książka przedstawia politykę pieniężną i walutową Polski w okresie międzywojennym. Wskazuje czynniki określające jej kierunki, w tym zasady systemu Gold Exchange Standard. Porusza teoretyczne aspekty związane z mechanizmem waluty złotej oraz pokazuje trudne dylematy, przed jakimi stawiał on władze monetarne wielu państw. Przedstawia źródła zjawiska fascynacji stabilnością pieniądza oraz jego skutki makroekonomiczne, w szczególności w okresie wielkiego kryzysu lat 30. XX wieku.

"Książka stanowi wzorcowy przykład analizy historyczno-gospodarczej, z jednej strony śmiało sięgającej do dorobku teorii ekonomii i dzięki temu wykraczającej poza wąsko pojęte terytorium historii gospodarczej, a z drugiej strony zachowującej tożsamość tej drugiej dyscypliny jako nauki par excellance historycznej. Autorka przeprowadza sumienne badania źródłowe, jednostkowe fakty ustawia w sekwencje przyczynowo-skutkowe, wyciąga wnioski i szersze uogólnienia. Dopiero tak przeanalizowany materiał historyczny konfrontuje z teoretycznymi ujęciami ekonomii, rozumiejąc przy tym całą złożoność i niejednoznaczność przeszłości oraz wystrzegając się mechanicznych aktualizacji".
(z recenzji prof. Jacka Luszniewicza)

Spis treści ebooka Polska polityka pieniężna i walutowa w latach 1924-1936

Wykaz skrótów 7
Wstęp 9

Rozdział 1 – Genueński ład walutowy: między Gold Standard a Gold Exchange Standard 21

1.1. W poszukiwaniu reguł polityki pieniężnej 21
1.2. Klasyczny Gold Standard – reguły gry (1870–1914) 28
1.3. Restauracja systemu waluty złotej (lata 20. XX wieku) 37
1.3.1. Argumenty za i przeciw, konserwatyści i reformatorzy 37
1.3.2. Konsensus genueński (1922) 42
1.3.3. Implementacja waluty złotej i dewizowo-złotej 45
1.4. Bilans płatniczy a pieniądz w systemie waluty złotej 50
1.4.1. Bilans płatniczy – problemy metodologiczne 50
1.4.2. Bilans płatniczy a pieniądz 58

Rozdział 2 – Papierowa marka polska i jej deprecjacja (1919–1923) 70

2.1. Reglamentacja dewiz narzędziem polityki walutowej 71
2.2. Wielka emisja marki i wielka inflacja 78
2.3. Inflacja a spadek kursu marki polskiej 84
2.4. Kurs marki polskiej a bilans płatniczy 93

Rozdział 3 – System Gold Exchange Standard podstawą polskiego ustroju pieniężnego – reforma walutowa 1924 roku 101

3.1. Jaka powinna być? Warunki konieczne i kolejność działań 101
3.2. Dojrzewanie reformy 110
3.3. Realizacja reformy 116
3.4. Stabilny złoty czy koniunktura – podstawowy dylemat polityki stabilizacyjnej 128

Rozdział 4 – Załamanie złotego i kryzys walutowy (1925–1926). Analiza przyczyn 149

4.1. Fazy załamania złotego-149
4.2. Modele kryzysów walutowych (ujęcie teoretyczne) 170
4.3. Przyczyny załamania złotego – stan badań 178
4.4. Analiza przyczyn kryzysu walutowego 194
4.4.1. Recesja i deficyt budżetowy 194
4.4.2. Bilans płatniczy – nierównowaga zewnętrzna 199
4.4.3. Rezerwy Banku Polskiego SA 206
4.4.4. Inflacja 212
4.5. Czy kurs złotego był nadwartościowy? 216

Rozdział 5 – Druga reforma walutowa i plan stabilizacji złotego (1927–1930) 227

5.1. Przygotowania 227
5.2. Założenia planu stabilizacyjnego 238
5.3. Złoty ponownie w systemie Gold Exchange Standard 244
5.4. Między nadwyżką a deficytem – obroty płatnicze z zagranicą 249
5.4.1. Ujemny wynik obrotów bieżących 249
5.4.2. Dodatni wynik obrotów kapitałowych 253
5.5. Polityka pieniężna i walutowa 256
5.6. Obawy co do przyszłości systemu Gold Exchange Standard 267

Rozdział 6 – Stały kurs złotego i wolny obrót płatniczy filarami polskiej polityki walutowej w czasie wielkiego kryzysu 277

6.1. Bankructwo waluty złotej na świecie 277
6.2. Obrona złotego standardu przez polskie władze monetarne 287
6.3. Załamanie obrotów handlowych i płatniczych 299
6.3.1. Bilans płatniczy – dodatnie saldo obrotów bieżących i ujemne kapitałowych 299
6.3.2. Protekcjonizm handlowy 303
6.4. Kurczenie się rezerw dewizowych. Złoty walutą złotą? 307
6.5. Kurs złotego 315
6.6. Restrykcyjna czy dostosowawcza? Analiza polityki pieniężnej 317
6.7. Niechciana ale konieczna – reglamentacja dewiz 336
6.8. Polski neomerkantylizm 342

Zakończenie 351
Załącznik – Szacunek obrotów płatniczych w latach 1920–1922 363
Bibliografia 379
Spis tablic 407
Spis rysunków 409